Dotychczasowe przepisy regulujące powyższą materię, tj. rozporządzenie MEN i MPiPS z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz. U. 1993 Nr 103 poz. 472 ze zm.), utraciło moc obowiązującą z dniem 11 kwietnia 2010 r. w związku z uchyleniem art. 103 Kodeksu pracy. Przepis ten, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 marca 2009 r. sygn. akt K 28/08 (Dz. U. 2009 Nr 58 poz. 485), został uznany jako niezgodny z Konstytucją RP z uwagi na blankietowy charakter delegacji ustawowej, która, wbrew wymogom konstytucyjnym, nie wskazywała zakresu spraw przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu, ani wytycznych co do treści tego aktu.

Podstawowe różnice pomiędzy dotychczasowym i nowym stanem prawnym:

1. Dotychczas obowiązujące przepisy różnicowały prawa i obowiązki stron stosunku pracy w zależności od tego, czy pracownik podnosił swoje kwalifikacje lub wykształcenie w formach szkolnych czy pozaszkolnych, na podstawie lub bez skierowania pracodawcy.

   Wprowadzana regulacja jednolicie reguluje sytuację dokształcającego się pracownika bez podziału wg powyższych kryteriów.

2. Dotychczas obowiązujące przepisy przyznawały pracownikowi urlop szkoleniowy lub zwolnienie z części dnia pracy w wymiarze uzależnionym od podstawy odbywania dokształcania (na podstawie lub bez skierowania pracodawcy) oraz rodzajów studiów. W przypadku niektórych pracowników świadczenia te były jedynie fakultatywne lub mogły być wyłączone umową stron.

   Wprowadzana regulacje przyznaje jednolicie pracownikom urlop szkoleniowy w wymiarze:

   1. 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych lub egzaminu maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
   2. 21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

    

3. Wprowadzana regulacja rozwija i doprecyzowuje przesłanki żądania zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na dokształcenie pracownika. Zgodnie z nowym stanem prawnym, pracodawca może żądać zwrotu tych kosztów, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia, jeżeli:
   1. pracownik bez uzasadnionych przyczyn nie podjął albo przerwał podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
   2. w terminie określonym w umowie zawartej przez pracodawcę z pracownikiem, nie dłuższym niż 3 lata:
      1. pracodawca rozwiąże z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu,
      2. pracownik rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn określonych w art. 94(3) KP (z powodu mobbingu),
      3. pracownik rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 (bez wypowiedzenia) lub art. 94(3) KP (z powodu mobbingu), mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach.

Nowa regulacja skraca, upraszcza i ujednolica zasady dokształcania pracowników. Mimo to, strony nadal powinny dodatkowo uregulować wzajemne prawa i obowiązki w odrębnej umowie. Umowy nie trzeba tylko wówczas, gdy pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Dotychczasowe przepisy będą miały nadal zastosowanie do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, tj. przed dniem 16 lipca 2010 r. Nie zachodzi, więc potrzeba rozwiązywania ani zmiany dotychczas zawartych umów.

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 2007 r. doktorant w Katedrze Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego WPiA UAM. Przygotowuje rozprawę doktorską z zakresu prawa zobowiązań. Autor artykułów naukowych i popularno-naukowych. Od 2007 r. aplikant radcowski w OIRP Poznań. Specjalizuje się w zakresie prawa cywilnego materialnego i procesowego oraz prawa pracy.