W wystąpieniu do ministra spraw wewnętrznych prof. Irena Lipowicz stwierdza, że z uwagi na skomplikowaną sytuację prawną osób bezpaństwowych, nie jest łatwe oszacowanie, ile osób nie posiadających żadnego obywatelstwa przebywa w Polsce. Według różnych danych szacunkowych w Polsce przebywa od około 800 do 2000 bezpaństwowców.

Czytaj: Polska unika rozwiązania problemu bezpaństwowców>>>

- Mimo stosunkowo niewielkiej grupy takich osób, dla zagwarantowania im możliwości korzystania z podstawowych praw człowieka i wypełnienia przez Polskę regulacji międzynarodowych, niezbędne są odpowiednie zmiany w polskim prawie – pisze Rzecznik.
Jak zauważa RPO, osoby nieposiadające obywatelstwa nie mają możliwości podjęcia legalnego zatrudnienia na terenie Polski, nie mogą korzystać z pomocy społecznej czy świadczeń Narodowego Funduszu Zdrowia, nie mają także możliwości uzyskania dokumentu uprawniającego do podróży oraz zawarcia związku małżeńskiego. Obecnie w celu zalegalizowania pobytu możliwe jest skorzystanie z dwóch dostępnych procedur: uzyskania statusu uchodźcy lub postępowania legalizacyjnego. Obowiązujące przepisy dotyczące uzyskania statusu uchodźcy i inne umożliwiające zalegalizowanie pobytu nie są dostosowane do specyficznej sytuacji osób bezpaństwowych.
Zdaniem RPO potrzebne jest wprowadzenie odrębnej procedury identyfikacji bezpaństwowca zwłaszcza, że możliwość uzyskania statusu osoby bezpaństwowej obowiązuje w innych krajach Unii Europejskiej.

  Mateusz Pilich
  Zasada obywatelstwa w prawie prywatnym międzynarodowym. Zagadnienia podstawowe>>>

Rzecznik praw obywatelskich pisze do ministra, że z zadowoleniem przyjęła informację zawartą w piśmie podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych z 13 maja 2014 r. o trwających pracach nad ratyfikacją Konwencji o ograniczeniu bezpaństwowości z 1961 r. - Niemniej jednak, niepokojące jest stwierdzenie o braku zasadności dla podejmowania prac legislacyjnych w zakresie przystąpienia Polski do Konwencji o statusie bezpaństwowców z 1954 r. Obie Konwencje zawierają niezwykle ważne i potrzebne uregulowania dotyczące statusu bezpaństwowców. Polska jest jednym z niewielu państw, które nie ratyfikowały tych dokumentów międzynarodowych – stwierdza rzecznik praw obywatelskich. I prosi ministra o przedstawienie stanowiska na temat poruszonych problemów.