Pozwem 4 krewnych domagało się przyznania kwot zadośćuczynienia i innych roszczeń po śmierci ich bliskiej, która zmarła na skutek poważnych obrażeń ciała, jakich doznała w wyniku potrącenia przez samochód. Z powództwem wystąpili matka zmarłej, jej dorosły brat i jego dwoje nastoletnich dzieci. Małoletni powodowie domagali się m.in. przyznania im kwot po 25.000 zł z tytułu zadośćuczynienia po śmierci ich stryjenki.

Co do roszczeń małoletnich powodów, to pozwany ubezpieczyciel domagał się oddalenia powództwa w całości. Pozwany nie uznał roszczeń małoletnich bratanków zmarłej.

Ustalenia SO

W 2009 r. 40-letnia kobieta, prawidłowo przechodząc przez przejście dla pieszych, została potrącona przez samochód, którego kierowca wymusił pierwszeństwo. Poszkodowana piesza w wyniku zdarzenia doznała poważnych obrażeń, na skutek których zmarła kilkanaście dni później. Sąd karny prawomocnie skazał sprawcę wypadku. Sprawca wypadku podlegał komunikacyjnemu ubezpieczeniu OC u pozwanego ubezpieczyciela. W prowadzonym postępowaniu likwidacyjnym, pozwany częściowo uwzględnił żądanie przyznania zadośćuczynienia za śmierć pieszej jej matce i bratu, ale odmówił wypłaty zadośćuczynienia w stosunku do jej kilkunastoletnich bratanków. Przed tragicznym wypadkiem zmarła nie mieszkała ze swoim bratem ani jego dziećmi, choć przed wyprowadzką wspólnie mieszkali w jednym domu. Zmarła nie założyła własnej rodziny i pozostawała w bardzo dobrych relacjach z matką, swoim bratem i jego dziećmi. Małoletni powód ma niespełna 18 lat, a zmarła ciotka była jego matką chrzestną. W chwili śmierci powód był 11-latkiem. Małoletnia powódka ma zaś 12 lat, a w chwili wypadku miała 7 lat. Zmarła nie miała własnych dzieci i swoją uwagę skupiała na chrześniaku i jego siostrze. Ciotka przywoziła swoim krewnym prezenty z wyjazdów zagranicznych. Pomagała im w nauce. Często się z nimi spotykała i zabierała ich na wycieczki. Strata stryjenki była dla obu młodych powodów bolesnym przeżyciem. Bratankowie zmarłej przebyli żałobę w naturalny sposób. Jej śmierć nie wpłynęła na ich aktualny stan psychiczny i fizyczny. Ich przeżycia nie można uznać za szczególnie nasilone cierpienie. Małoletni nie doznali też uszczerbku na zdrowiu z powodu śmierci stryjenki.

LEX Linie Orzecznicze Artykuł pochodzi z programu LEX Linie Orzecznicze Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami

Wyrok SO

SO częściowo uwzględnił żądanie o zadośćuczynienie za krzywdę doznaną przez każdego z powodów. W szczególności sąd ten przyznał każdemu z małoletnich bratanków po 15.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę po śmierci ich stryjenki. SO przyjął, że małoletni powodowie, jako osoby najbliższe dla zmarłej, powinni uzyskać zadośćuczynienie za krzywdę związaną z jej tragiczną śmiercią. Podstawą zadośćuczynienia był art. 446 § 4 k.c., zgodnie z którym sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Apelacja strony pozwanej

Od wyroku SO apelację wniósł pozwany, który kwestionował m.in. przyznanie zadośćuczynień małoletnim bratankom zmarłej.

Rozstrzygnięcie SA

SA zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo małoletnich o przyznanie im zadośćuczynienia po śmierci ich stryjenki. W ocenie SA, rację miała strona pozwana, że brak było podstaw do przyznania nastoletnim krewnej zmarłej jakiegokolwiek świadczenia z tego tytułu.

Brak cierpienia

SA wskazał, że niewątpliwie zmarła ciotka była dla młodych powodów osobą najbliższą. Okoliczność ta jednak nie może automatycznie determinować przyznania im zadośćuczynienia. SA zwrócił bowiem uwagę, że małoletni nie cierpieli tak znacznie po jej śmierci, by można było uznać, że doznali znacznej krzywdy z tego tytułu. Ich przeżycia były bolesne, ale nie na tyle, aby uzasadniały rekompensatę natury finansowej.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 23.02.2017 r., I ACa 2387/15, LEX nr 2279531