Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zdecydował, by zapis umowny o treści: "Uwaga! Bez paragonu fiskalnego towar nie podlega zwrotowi" - trafił na listę klauzul zakazanych. Takie postanowienie było stosowane w zakresie handlu elektronicznego przez portal zajmujący się detaliczną sprzedażą odzieży.
W opinii SOKiK, uzależnianie możliwości zwrotu towaru od okazania paragonu jest praktyką sprzeczną z dobrymi obyczajami i rażąco godzącą w interesy konsumenta. Istnieją bowiem, obok wydruku z kasy fiskalnej, inne możliwości udowodnienia, że dana transakcja się odbyła, np. wydruk z terminala kart płatniczych czy wyciąg z karty kredytowej. Ponadto, już w jednym ze swoich wcześniejszych orzeczeń (wyrok z 12.11.2013 r., sygn. AmC 11573/13), Sąd kwestionował możliwość uzależniania podjęcia procedury reklamacyjnej przez przedsiębiorcę od okazania jakiegokolwiek dokumentu dowodzącego, że towar został zakupiony przez konsumenta: "(...) jakkolwiek za zasadne należy uznać uzależnienie rozpatrzenia reklamacji od możliwości powiązania reklamowanego towaru z czynnością prawną dokonaną z udziałem pozwanego, to na wyraźną dezaprobatę zasługuje zamieszczenie we wzorcu umowy stosowanym wobec konsumentów zapisu determinującego możliwości złożenia reklamacji towaru załączeniem dowodu jego zakupu".
Reklamacja bez paragonu
Co więcej - można sobie wyobrazić sytuację, w której konsument utracił czy to paragon fiskalny, czy też nie dysponuje żadnym innym dokumentem potwierdzającym transakcję. W takiej sytuacji nie może on być z góry pozbawiony możliwości złożenia reklamacji, bowiem tym samym przejmowałby odpowiedzialność za towar - która powinna spoczywać na przedsiębiorcy. Wykazanie, że towar został nabyty u danego przedsiębiorcy nie może sprowadzać się w takiej sytuacji wyłącznie do warunku okazania paragonu, którego z różnych względów konsument może nie posiadać.
Przepisy regulujące prawa konsumenckie nie zawierają dyspozycji zobowiązujących konsumenta do określonych czynności w celu udowodnienia powiązania konkretnej transakcji z danym towarem. To od stron zależy, jaki sposób wykazania tej zależności zostanie uznany za obowiązujący w danym stosunku umownym. Przedsiębiorca jednak, ustalając wzorzec umowy, musi pamiętać o granicach wytyczonych przez art. 3851 § 1 k.c., zakazujących mu kształtowania stosunku prawnego w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający interesy konsumenta.
Na podstawie wyroku z dnia 2 czerwca 2016 r. , sygn. XVII AmC 695/16, skarżona klauzula została wpisana do rejestru UOKiK pod pozycją 6526.
Opracowanie: Małgorzata Sowa-Grajewska, RPE WK
Źródło: UOKiK