Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 6 listopada uznał, iż zastosowanie prewencyjnego leczenia seksuologicznego w szpitalu psychiatrycznym względem osoby przejawiającej skłonności do pedofilii nie stanowiło nieludzkiego i poniżającego traktowania.

Skargę do Trybunału wniósł obywatel Czech. Skarżący cierpi na chorobę Wilsona, która daje także symptomy neurologiczne i psychiatryczne. Jednym z objawów choroby u skarżącego stała się hebofilia, to jest forma pedofilii charakteryzująca się preferencją seksualną w kierunku osób we wczesnym okresie dojrzewania. Skarżący wielokrotnie popadał w konflikty z prawem z tego powodu i był skazywany za molestowanie seksualne nieletnich. W 2002 r. i w 2007 był kierowany na przymusowe leczenie psychiatryczne, a w latach 2007-2008 został poddany zapobiegawczemu leczeniu seksuologicznemu połączonemu z leczeniem hormonalnym w kierunku obniżenia poziomu testosteronu. Skarżący zgodził się na to leczenie, lecz po jego przeprowadzeniu zmienił zdanie i uznał, że został do niego zmuszony. Przed Trybunałem skarżący zarzucił, iż jego stan zdrowia pogorszył się w czasie pobytu w szpitalu psychiatrycznym, iż cierpi na lęki kastracyjne, iż został poniżony i naruszono jego godność, iż jego życie seksualne podejmowane z narzeczoną uległo pogorszeniu, a w miejsce inwazyjnej terapii hormonalnej powinien był zostać poddany psychoterapii. Zdaniem skarżącego leczenie to sprowadzało się do naruszenia zakazu nieludzkiego i poniżającego traktowania z art. 3 Konwencji o prawach człowieka.

Trybunał nie zgodził się z tą argumentacją i nie stwierdził naruszenia Konwencji. Za kwestię zasadniczą Trybunał uznał kwestię, czy skarżący wyraził zgodę na leczenie hormonalne lekami antyandrogenowymi. Trybunał zgodził się ze skarżącym, że czeskie prawo jest dość niejasne i może być interpretowane w sposób oznaczający, iż zgoda pacjenta na prewencyjne leczenie tego typu jest niekonieczna, jeżeli został on skierowany na leczenie nakazem sądu. W omawianej sprawie skarżący jednak taką zgodę wyraził, a dopiero potem doszedł do wniosku, że przeprowadzone leczenie mu zaszkodziło. Nic w aktach sprawy nie wskazuje, by szpital psychiatryczny wywierał jakiekolwiek naciski na skarżącego, a lekarze psychiatrzy nie dostosowali leczenia do jego indywidualnych potrzeb i ignorowali dobro pacjenta. W konkretnej sytuacji skarżącego leczenie hormonalne zostało uznane za konieczność i nie wykazano, by skarżący został do niego zmuszony.

Jeżeli chodzi o kwestię efektów ubocznych leczenia wywołujących u skarżącego tak duży dyskomfort, Trybunał przyznał, iż lepszym rozwiązaniem byłoby stosowanie przez szpital specjalnych formularzy wyrażania zgody przez pacjenta na leczenie, informujących go o efektach ubocznych leczenia oraz o prawie do wycofania takiej zgody. Jakkolwiek wprowadzenie jasnych procedur wyrażania i cofania zgody na leczenie poprawiłoby standard pewności prawnej u pacjentów, to brak takich formularzy nie wystarcza, by stwierdzić naruszenie art. 3 Konwencji. Tym samym Trybunał nie ustalił ponad wszelką wątpliwość, by skarżący został poddany przymusowemu leczeniu, z pogwałceniem jego praw podstawowych. Naruszenia art. 3 Konwencji nie było.

Tak wynika z wyroku Trybunału z 6 listopada 2014 r. w sprawie nr 12927/13, Dvořáček przeciwko Czechom.

Katarzyna Warecka