Pytanie prawne w tej sprawie w 2014 r. zadał TK Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie.

- Staramy się, aby Trybunał Konstytucyjny funkcjonował w sposób zgodny z prawem i satysfakcjonujący obywateli - powiedział sędzia TK Piotr Pszczółkowski podczas czwartkowej konferencji prasowej po wyroku TK odnoszącym się do ustawy o gospodarce nieruchomościami. - Mam nadzieję, że my dzisiaj swoją postawą pokazaliśmy, że chcemy z sądami współpracować i na taką współpracę liczymy. Rozpoznaliśmy pytanie prawne jednego z bardzo ważnych sądów administracyjnych w naszym kraju i będziemy w miarę możliwości starać się robić to nadal - powiedział Pszczółkowski, który był sędzią sprawozdawcą czwartkowej sprawy.

Szybkie zmiany cen
Przedmiotem kontroli był przepis art. 227 ustawy o gospodarce nieruchomościami, który stanowi, że  „Do czasu ogłoszenia przez Prezesa Głównego Urzędu   Statystycznego wskaźników zmian cen nieruchomości, waloryzacji dokonuje się przy zastosowaniu wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszanych przez Prezesa GUS."
W pytaniu prawnym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie stwierdził, że wskaźnik inflacyjny nie może być stosowany do waloryzacji kwot odszkodowań za wywłaszczone nieruchomości, ponieważ dynamika zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych nie oddaje zmian, jakie zachodzą na rynku nieruchomości. Wskaźnik inflacyjny jest, zdaniem sądu pytającego, mniej korzystny dla byłych właścicieli, wobec czego nakaz jego stosowania prowadzi do naruszenia praw konstytucyjnych, w tym prawa do słusznego odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości.

Jednogłośne orzeczenie
Orzeczenie zapadło jednogłośnie. W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny zauważył, że co prawda zakwestionowany przepis ustawy o gospodarce nieruchomościami został formalnie uchylony, niemniej jednak w dalszym ciągu stanowi on w postępowaniu administracyjnym – wzorzec oceny zgodności z prawem decyzji wydanych przed zmianą stanu normatywnego. Podlega on zatem stosowaniu przez sądy administracyjne. Z tego względu nie zaszła, w ocenie Trybunału, podstawa umorzenia postępowania z powodu utraty mocy obowiązującej przez art. 227 ustawy.

Stabilność prawa
W ocenie Trybunału, ewentualne orzeczenie o niekonstytucyjności art. 227 ustawy prowadziłoby do skutków odwrotnych od zakładanych przez sąd pytający. W takim bowiem wypadku – biorąc pod uwagę brak ogłoszenia przez Prezesa GUS wskaźników zmian cen nieruchomości – wypadłoby z ustawy o gospodarce nieruchomościami zastępcze kryterium, jakim jest wskaźnik inflacyjny, co tylko mogłoby pogłębić stan niepewności prawnej.

Przepis nie narusza zaufania do państwa
Trybunał Konstytucyjny nie podzielił również zarzutu, że okoliczność, w której przepis – z założenia przejściowy – obowiązuje przez niemal 19 lat, stanowi samo w sobie podstawę, aby orzec o jego niekonstytucyjności. Trybunał podkreślił, że taka okoliczność nie wynikła z wadliwego sformułowania art. 227 ustawy przez ustawodawcę, lecz z niewywiązania się przez Prezesa GUS z ustawowego obowiązku ogłoszenia wskaźników zmian cen nieruchomości.
Jak stwierdził sędzia Piotr Pszczółkowski, Trybunał nie jest jednak od oceny działań i zaniechań organów stosowania prawa.
Trybunał uznał, że zamieszczenie przepisu przejściowego nie tylko nie narusza zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, a wręcz stanowi jej realizację. Gdyby bowiem ustawodawca nie przewidział w ustawie o gospodarce nieruchomościami, że do czasu ogłoszenia wskaźników zmian cen nieruchomości należy stosować inny wskaźnik (wskaźnik inflacyjnych), nie wiadomo byłoby tak naprawdę, na jakich zasadach należałoby dokonywać przeliczeń.

Sygnatura akt P 13/14, wyrok z 9 marca 2017 r
 

Czytaj: Sędzia TK: staramy się pracować normalnie>>