Dyrektywa zmieniająca obowiązującą dyrektywę* 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu jest częścią planu działań zapoczątkowanych po serii ataków terrorystycznych w Europie w 2016 roku.

Dyrektywa zmierza zwłaszcza do przeciwdziałania ryzykom dotyczącym prania pieniędzy i finansowania terroryzmu wynikającym z wykorzystywania kart przedpłaconych i wirtualnych walut. Dotychczas podmioty zajmujące się świadczeniem usług wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi a walutami fiducjarnymi (tj. monetami i banknotami uznanymi za prawny środek płatniczy oraz pieniądzem elektronicznym danego państwa akceptowanymi jako środek wymiany w emitującym państwie członkowskim), a także dostawcy kont walut wirtualnych nie byli zobowiązani na mocy prawa unijnego do identyfikacji podejrzanych działań. Dlatego też grupy terrorystyczne mogły dokonywać transferów środków pieniężnych do unijnego systemu finansowego lub w ramach sieci walut wirtualnych, ukrywając pochodzenie tych transferów lub wykorzystując pewien stopień anonimowości, jaki oferują takie platformy. Znowelizowana dyrektywa rozszerza w konsekwencji zakres stosowania dyrektywy 2015/849, aby objąć nim podmioty zajmujące się świadczeniem usług wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi a walutami fiducjarnymi, a także dostawców kont walut wirtualnych. Do celów przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu właściwe organy będą zatem miały możliwość monitorowania, za pośrednictwem podmiotów zobowiązanych, w jaki sposób wykorzystywane są waluty wirtualne.

Objęcie zakresem stosowania dyrektywy dostawców zajmujących się świadczeniem usług wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi a walutami fiducjarnymi oraz dostawców kont waluty wirtualnej nie rozwiąże całkowicie problemu anonimowości transakcji z użyciem walut wirtualnych, ponieważ duża część środowiska posługującego się tymi walutami pozostanie anonimowa ze względu na fakt, że użytkownicy mogą dokonywać transakcji również bez pośrednictwa takich dostawców. Dlatego, aby ograniczyć ryzyko związane z anonimowością, krajowe jednostki analityki finansowej będą mogły uzyskać informacje pozwalające im powiązać adresy waluty wirtualnej z tożsamością jej właściciela.

Jednym z celów nowej regulacji jest również zapewnienie większej przejrzystości transakcji finansowych, podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych, jak również trustów i porozumień prawnych posiadających strukturę lub funkcje podobne do trustów, które są coraz częściej wykorzystywane do finansowaniu terroryzmu. Pomimo bowiem znaczących postępów w dziedzinie przejrzystości otoczenia gospodarczego i finansowego Unii w ostatnich latach, okazuje się, że konieczne są dalsze działania, które mają zapobiec wykorzystywaniu przez przestępców nieprzejrzystych struktur otoczenia jako schronienia dla swoich finansów.

Na koniec dyrektywa przewiduje większą kontrolę transakcji z udziałem państw trzecich wysokiego ryzyka oraz jeszcze ściślejszą współpracę pomiędzy jednostkami wywiadu finansowego.

Dyrektywa jest wynikiem porozumienia z Parlamentem Europejskim osiągniętego w grudniu 2017 r. Ponieważ Europarlament zatwierdził uzgodniony tekst 19 kwietnia 2018 r., opublikowanie dyrektywy w dzienniku urzędowym UE jest tylko kwestią czasu.
Państwa członkowskie będą musiały wprowadzić w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy do własnych porządków prawnych w terminie 18 miesięcy od daty wejścia w życie dyrektywy.

_____________________

* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.