Sejm na rozpoczynajacym się dzisiaj posiedzeniu plenarnym zajmie się senackim projektem ustawy nowelizującej przpisy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw.

Czytaj też>>W Sejmie o nowych zasadach...
Istota proponowanych zmian polega na uproszczeniu ubiegania się o kompensatę i odformalizowaniu tej procedury, która jest dziś długotrwała.

Czyn zabroniony
W senackim projekcie proponuje się szereg zmian, które pozwolą na rozpoznawanie spraw bez zbędnej zwłoki i wypłatę wyższych niż do tej pory kwot kompensaty. Najważniejsza zmiana w ustawie, to rezygnacja z pojęcia przestępstwa na rzecz pojęcia czynu zabronionego, tak jak zalecała to Krajowa Rada Sądownictwa. Określenie „czyn zabroniony” oznacza zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej, natomiast nie zawiera innych elementów koniecznych do stwierdzenia przestępstwa.

Bez skargi kasacyjnej
Senatorowie proponowali wprowadzenie przepisu, aby w sprawach, w których zapadło orzeczenie o odmowie przyznania kompensaty, przysługiwało prawo wniesienia skargi kasacyjnej. Po dyskusji, która odbyła się podczas obrad podkomisji, posłowie uznali, że jednak trzeba pozostać przy starym brzmieniu art. 11. Jak wyjaśniał poseł Robert Maciaszek podszas posiedzenia komisji sprawiedliwości 21 lipca br. - "skarga kasacyjna w tym przypadku nie przysługuje co do zasady w ogóle i pozostajemy przy apelacji, jako możliwości odwołania się strony od decyzji sądu".
Z kolei wiceminister sprawiedliwości Wojciech Hajduk zapewnił, że stanowisko rządu zostało przyjęte 10 lipca 2015 r. i jest co do zasady pozytywne.
- W tej kategorii postępowań nie powinna przysługiwać skarga kasacyjna, co zostało uwzględnione podczas posiedzenia podkomisji - stwierdził Hajduk.

Słabość obecnego systemu
Z zaprezentowanych motywów projektu ustawy wynika, że sądy rozpatrzyły w latach 2006-2013 łącznie 1449 wniosków, przyznając kompensatę w 350 przypadkach. Stanowi to 1/5 ogółu załatwionych spraw i oznacza przyznanie średnio 44 kompensaty rocznie. W ocenie senatorów, takie efekty realizacji przepisów ustawy wynikają z niedoskonałości przepisów oraz licznych nieprawidłowości postępowań prowadzonych w tych sprawach. Do najpoważniejszych słabości rozwiązań przyjętych w ustawie zaliczyć należy:
- brak możliwości złożenia wniosku o przyznanie kompensaty przez osobę najbliższą, w sytuacji, gdy ofiara w wyniku przestępstwa stała się całkowicie niesprawna, a jednocześnie nie jest ubezwłasnowolniona;
- brak możliwości uzyskania zaliczki na pokrycie kosztów związanych z usuwaniem szkód powstałych wskutek przestępstwa i preferowanie osób zamożnych, poprzez żądanie uprzedniego wydatkowania kwot i przedstawiania sądowi rachunków już zrealizowanych świadczeń;
- zbyt krótki termin na złożenie wniosku o kompensatę;
- zbyt niskie kwoty przyznawanych kompensat i niejednolitość orzekanych kwot.

Projekt wpłynął do Sejmu 5 grudnia 2014 r., a dopiero teraz Sejm rozpocznie drugie czytanie tego projektu.

  Lidia Mazowiecka
  Państwowa kompensata dla ofiar przestępstw