Metody kosztorysowania obiektów i robót budowlanych.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO I BUDOWNICTWA
z dnia 13 lipca 2001 r.
w sprawie metod kosztorysowania obiektów i robót budowlanych.

Na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach (Dz. U. z 1988 r. Nr 27, poz. 195, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1991 r. Nr 100, poz. 442, z 1993 r. Nr 11, poz. 50, z 1994 r. Nr 111, poz. 536, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 54, poz. 348 i Nr 160, poz. 1085, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 62, poz. 718, Nr 73, poz. 852 i Nr 120, poz. 1268) zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Rozporządzenie określa jednolite dla wszystkich jednostek gospodarczych metody kosztorysowania obiektów i robót budowlanych, w tym rodzaje kosztorysów i podstawy ich sporządzania.
2.
Rozporządzenie stosuje się do kosztorysów stanowiących kalkulację cen na obiekty i roboty budowlane, opracowywanych przez wykonawców robót na żądanie zamawiającego.
3.
Rozporządzenia nie stosuje się przy sporządzaniu kosztorysów:
1)
opracowywanych na etapach poprzedzających opracowanie dokumentacji projektowej,
2)
dotyczących obiektów i robót wykonywanych w ramach eksportu budownictwa,
3)
dotyczących obiektów i robót wykonywanych na podstawie umów międzynarodowych.
§  2.
Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1)
katalogi - publikacje zawierające jednostkowe nakłady rzeczowe,
2)
jednostkowe nakłady rzeczowe - nakłady rzeczowe czynników produkcji: robocizny (nr), materiałów (nm) oraz pracy sprzętu i środków transportu technologicznego (ns), ujęte w katalogach lub ustalone na podstawie analizy indywidualnej,
3)
dokumentacja projektowa - wymagany odrębnymi przepisami projekt budowlany wraz z opisami i rysunkami niezbędnymi do realizacji robót, w razie potrzeby uzupełniony szczegółowymi projektami, lub opis zawierający określenie rodzaju, zakresu i standardu wykonania robót, wynikający z inwentaryzacji lub protokołu typowania robót,
4)
specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych - opracowanie zawierające zbiory wymagań w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, obejmujące w szczególności wymagania w zakresie właściwości materiałów, wymagania dotyczące sposobu wykonania i oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót, określenie zakresu prac, które powinny być ujęte w cenach poszczególnych pozycji przedmiaru, wskazanie podstaw określających zasady przedmiarowania, a w przypadku braku podstaw - opis zasad przedmiarowania,
5)
założenia wyjściowe do kosztorysowania - ustalone przez zamawiającego dane techniczne, technologiczne i organizacyjne nieokreślone w dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych, a mające wpływ na wysokość ceny kosztorysowej, oraz ustalone przez zamawiającego wymagania dotyczące metod i podstaw opracowania kosztorysu, w szczególności w zakresie formuły kalkulacyjnej oraz podstaw ustalania cen jednostkowych lub jednostkowych nakładów rzeczowych i podstaw cenowych,
6)
dane wyjściowe do kosztorysowania - uzgodnione, w formie protokołu, między wykonawcą i zamawiającym dane techniczne, technologiczne i organizacyjne oraz inne niezbędne do kalkulacji kosztorysowej ustalenia dotyczące metody kalkulacji, formuły kalkulacyjnej oraz podstaw ustalenia cen jednostkowych lub jednostkowych nakładów rzeczowych i podstaw cenowych,
7)
przedmiar robót - opracowanie obejmujące zestawienie planowanych robót w kolejności technologicznej ich wykonania, obliczenie i podanie ilości ustalonych jednostek przedmiarowych, wskazanie podstaw do ustalenia szczegółowego opisu robót lub szczegółowy opis robót obejmujący wyszczególnienie i opis czynności wchodzących w zakres robót, sporządzone przed wykonaniem robót na podstawie dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót,
8)
obmiar robót - opracowanie obejmujące zakres określony w pkt 7, sporządzone po wykonaniu robót na podstawie księgi obmiaru,
9)
koszty pośrednie - składnik kalkulacyjny ceny kosztorysowej, uwzględniający nieujęte w kosztach bezpośrednich koszty zaliczane zgodnie z odrębnymi przepisami do kosztów uzyskania przychodów, w szczególności koszty ogólne budowy oraz koszty zarządu.
§  3.
Kosztorysy opracowuje się metodą kalkulacji uproszczonej lub szczegółowej.
§  4.
1.
Kalkulacja uproszczona polega na obliczeniu ceny kosztorysowej jako sumy iloczynów ustalonych jednostek przedmiarowych i ich cen jednostkowych, z uwzględnieniem podatku od towarów i usług (VAT) - według formuły:

Ck = Σ L * Cj + PV

gdzie:

Ck - oznacza cenę kosztorysową,

L - oznacza liczby ustalonych jednostek przedmiarowych,

Cj - oznacza ceny jednostkowe dla ustalonych jednostek przedmiarowych,

PV - oznacza podatek od towarów i usług (VAT).

2.
W zależności od ustalonych jednostek przedmiarowych kalkulację uproszczoną stosuje się przy użyciu następujących rodzajów cen jednostkowych:
1)
robót,
2)
asortymentów robót,
3)
części obiektów,
4)
obiektów.
3.
W przypadku braku w założeniach lub danych wyjściowych ustaleń dotyczących odrębnej - poza ceną jednostkową - kalkulacji szczegółowej wyszczególnionych elementów kosztów, cena jednostkowa uwzględnia wszystkie koszty robocizny, materiałów, pracy sprzętu i środków transportu technologicznego niezbędnych do wykonania robót objętych daną jednostką przedmiarową oraz koszty pośrednie i zysk.
4.
Ceny jednostkowe przyjmowane do kalkulacji uproszczonej nie uwzględniają podatku od towarów i usług (VAT).
§  5.
1.
Kalkulacja szczegółowa polega na obliczeniu ceny kosztorysowej jako sumy iloczynów: ilości ustalonych jednostek przedmiarowych, jednostkowych nakładów rzeczowych i ich cen oraz doliczonych odpowiednio kosztów materiałów pomocniczych nieobjętych nakładami rzeczowymi, kosztów pośrednich i zysku, z uwzględnieniem podatku od towarów i usług - według formuły:

Ck = Σ L * (n * c + Kpj + Zj) + PV

lub

Ck = Σ(L * n * c) + Kp + Z + PV

gdzie:

Ck - oznacza cenę kosztorysową,

L - oznacza ilość ustalonych jednostek przedmiarowych,

n - oznacza jednostkowe nakłady rzeczowe: robocizny - nr, materiałów - nm, pracy sprzętu i środków transportu technologicznego - ns,

c - oznacza ceny jednostkowe czynników produkcji obejmujące: godzinową stawkę robocizny kosztorysowej - Cr, ceny jednostkowe materiałów - Cm, ceny jednostkowe maszynogodziny pracy sprzętu i środków transportu technologicznego - Cs,

n * c - oznacza koszty bezpośrednie na jednostkę przedmiarową obliczone wg wzoru:

n * c = Σnr * Cr + Σ(nm * Cm + Mpj) + Σns * Cs

Mpj - oznacza koszty materiałów pomocniczych na jednostkę przedmiarową,

Kp - oznacza koszty pośrednie,

Kpj - oznacza koszty pośrednie na jednostkę przedmiarową,

Z - oznacza zysk kalkulacyjny,

Zj - oznacza zysk kalkulacyjny na jednostkę przedmiarową,

PV - oznacza podatek od towarów i usług (VAT).

2.
Koszty materiałów pomocniczych oblicza się jako iloczyn wskaźnika kosztów materiałów pomocniczych i podstawy ich naliczania.
3.
Koszty pośrednie w kosztorysie oblicza się jako iloczyn wskaźnika kosztów pośrednich i ustalonej podstawy naliczania lub ustala kwotowo na podstawie preliminarza.
4.
W kalkulacji szczegółowej ujmuje się koszty wszystkich materiałów, które zgodnie z ustaleniami stron są uwzględniane w kosztorysie. Materiały wyłączone z kosztorysu nie wchodzą w zakres ceny kosztorysowej i są rozliczane odrębnie.
§  6.
1.
W zależności od przeznaczenia należy posługiwać się jednym z następujących rodzajów kosztorysów:
1)
ofertowym,
2)
zamiennym,
3)
powykonawczym.
2.
Kosztorys ofertowy stanowi kalkulację ceny oferty i jest przygotowywany przez wykonawcę przed wykonaniem robót.
3.
Kosztorys zamienny stanowi kalkulację dla ustalenia zmiany ceny ustalonej w umowie i jest przygotowywany przez wykonawcę po wykonaniu robót jako propozycja zmian kosztorysu ofertowego z uwagi na zmiany pierwotnie przewidzianych ilości jednostek przedmiarowych.
4.
Kosztorys powykonawczy stanowi kalkulację dla ustalenia wynagrodzenia wykonawcy za wykonane roboty, w przypadku gdy nie jest opracowany kosztorys ofertowy, i jest sporządzany przez wykonawcę po wykonaniu robót.
§  7.
1.
Podstawy sporządzania kosztorysu ofertowego stanowią:
1)
dokumentacja projektowa,
2)
przedmiar robót,
3)
specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych,
4)
założenia wyjściowe - przy przetargowych trybach udzielenia zamówienia lub dane wyjściowe do kosztorysowania - przy bezprzetargowych trybach udzielenia zamówienia,
5)
ceny jednostkowe, o których mowa w § 4 ust. 2 - dla kalkulacji uproszczonej,
6)
jednostkowe nakłady rzeczowe zawarte w katalogach lub ustalone na podstawie analizy indywidualnej - dla kalkulacji szczegółowej,
7)
ceny jednostkowe czynników produkcji (Cr, Cm, Cs) oraz wskaźniki kosztów materiałów pomocniczych, kosztów pośrednich i narzutu zysku - dla kalkulacji szczegółowej,
8)
obowiązujące na podstawie odrębnych przepisów zasady obliczania podatku od towarów i usług.
2.
Podstawy sporządzania kosztorysu zamiennego stanowią:
1)
dokumentacja budowy - księga obmiaru i dziennik budowy,
2)
kosztorys ofertowy w zakresie cen jednostkowych lub jednostkowych nakładów rzeczowych oraz cen czynników produkcji i wskaźników.
3.
Podstawy sporządzania kosztorysu powykonawczego stanowią:
1)
dokumentacja budowy, która obejmuje dokumentację projektową, dziennik budowy i księgę obmiarów, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, operaty geodezyjne, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu - także dziennik montażu,
2)
protokół danych wyjściowych do kosztorysowania,
3)
ceny jednostkowe, o których mowa w § 4 ust. 2, określone zgodnie z ustaleniami w protokole danych wyjściowych do kosztorysowania - w metodzie uproszczonej,
4)
jednostkowe nakłady rzeczowe, ceny jednostkowe czynników produkcji, wskaźniki kosztów materiałów pomocniczych, kosztów pośrednich i narzutu zysku określone zgodnie z ustaleniami w protokole danych wyjściowych do kosztorysowania - w metodzie szczegółowej,
5)
obowiązujące na podstawie odrębnych przepisów zasady obliczania podatku od towarów i usług.
§  8.
1.
Ceny jednostkowe stosowane w kalkulacji metodą uproszczoną ustala się na podstawie:
1)
kalkulacji własnej wykonawcy robót,
2)
publikowanych informacji o cenach jednostkowych,
3)
dwustronnych negocjacji.
2.
O wyborze rodzaju cen jednostkowych stosowanych w kalkulacji oraz podstaw ich ustalania decydują postanowienia założeń lub danych wyjściowych do kosztorysowania.
§  9.
1.
Jednostkowe nakłady rzeczowe robocizny ujęte w katalogach lub obliczone na podstawie analizy indywidualnej określają ilości roboczogodzin dotyczące wszystkich czynności, które są wymienione w szczegółowych opisach robót wyszczególnionych pozycji kosztorysowych, oraz 5% rezerwy na czynności pomocnicze.
2.
Jednostkowe nakłady rzeczowe materiałów ujęte w katalogach lub obliczone na podstawie analiz indywidualnych określają ilości wyszczególnionych rodzajów materiałów, wyrobów lub prefabrykatów niezbędnych do wykonania robót objętych wyszczególnionymi pozycjami kosztorysowymi, z uwzględnieniem ubytków i odpadów w transporcie i w procesie wbudowania.
3.
Jednostkowe nakłady rzeczowe pracy sprzętu i środków transportu technologicznego ujęte w katalogach lub obliczone na podstawie analizy indywidualnej określają ilości maszynogodzin pracy wymienionych jednostek sprzętowych, niezbędnych do wykonania robót objętych wyszczególnionymi pozycjami kosztorysowymi, z uwzględnieniem przestojów wynikających z procesu technologicznego.
§  10.
1.
Godzinowa stawka robocizny kosztorysowej obejmuje wszystkie składniki zaliczane do wynagrodzenia oraz koszty pochodne naliczane od wynagrodzeń, a w szczególności:
1)
płace zasadnicze,
2)
premie regulaminowe,
3)
płace dodatkowe (dodatki stażowe, inne dodatki regulaminowe),
4)
płace uzupełniające (wynagrodzenia za urlopy i inne płatne nieobecności, zasiłki chorobowe, odprawy emerytalne, nagrody jubileuszowe),
5)
obligatoryjne obciążenia płac,
6)
odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.
2.
Ceny jednostkowe materiałów przyjmuje się łącznie z kosztami zakupu, bez podatku od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy wykonawca lub objęte kosztorysem roboty są zwolnione z tego podatku.
3.
Cena jednostkowa maszynogodziny pracy jednostek sprzętowych lub środków transportu technologicznego obejmuje:
1)
kosztorysową cenę pracy jednostki sprzętowej lub transportowej wraz z kosztami obsługi etatowej,
2)
koszty jednorazowe, uwzględniające koszty przewozu sprzętu lub środków transportu z bazy na budowę i z powrotem, montaż i demontaż na miejscu pracy albo przezbrojenie.
§  11.
1.
Ceny jednostkowe czynników produkcji ustala się na podstawie:
1)
kalkulacji własnej wykonawcy robót,
2)
publikowanych informacji o cenach rynkowych czynników produkcji,
3)
dwustronnych uzgodnień.
2.
O wyborze sposobu i podstawy ustalenia cen jednostkowych czynników produkcji decydują postanowienia założeń lub danych wyjściowych do kosztorysowania.
§  12.
1.
Wskaźniki kosztów materiałów pomocniczych ustala się na podstawie:
1)
katalogów lub innych publikowanych informacji,
2)
kalkulacji własnej wykonawcy robót,
3)
dwustronnych uzgodnień.
2.
Wskaźniki kosztów pośrednich ustala się na podstawie:
1)
kalkulacji własnej wykonawcy robót,
2)
publikowanych informacji,
3)
dwustronnych uzgodnień.
3.
Zysk w kosztorysie przyjmuje się kwotowo lub oblicza jako iloczyn wskaźnika narzutu zysku i podstawy jego naliczania.
4.
O sposobie kalkulacji kosztów pośrednich i zysku, wysokości wskaźników oraz podstawie naliczania kosztów pośrednich i zysku decydują postanowienia założeń lub danych wyjściowych do kosztorysowania.
§  13.
1.
Kosztorys obejmuje:
1)
stronę tytułową,
2)
ogólną charakterystykę obiektu budowlanego lub robót budowlanych,
3)
przedmiar lub obmiar robót,
4)
kalkulację metodą uproszczoną lub metodą szczegółową,
5)
załączniki do kosztorysu:
a)
założenia wyjściowe do kosztorysowania lub protokół danych wyjściowych do kosztorysowania,
b)
w miarę potrzeby, analizy dotyczące indywidualnego ustalania jednostkowych nakładów rzeczowych, kalkulacje własne wykonawcy robót oraz preliminarz kosztów pośrednich.
2.
Strona tytułowa kosztorysu zawiera:
1)
określenie rodzaju kosztorysu,
2)
nazwę przedmiotu kosztorysowania,
3)
określenie lokalizacji budowy,
4)
nazwę i adres zamawiającego,
5)
nazwę i adres jednostki opracowującej kosztorys, nazwiska z określeniem funkcji osób, które sporządziły kosztorys, oraz ich podpisy,
6)
cenę kosztorysową,
7)
datę opracowania kosztorysu,
8)
nazwę jednostki, która wykonuje roboty lub oferuje ich wykonanie,
9)
ewentualnie klauzulę o uzgodnieniu kosztorysu przez zamawiającego i wykonawcę.
3.
Ogólna charakterystyka obiektu lub robót zawiera krótki opis techniczny wraz z istotnymi parametrami, które określają wielkość obiektu lub zakres robót budowlanych.
4.
Przy sporządzaniu przedmiaru lub obmiaru robót należy kierować się przyjętymi zasadami obliczania ilości robót podanymi w katalogach, innych ustalonych przez strony publikacjach lub w specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót.
5.
Każdy jednostkowy nakład rzeczowy występujący w kalkulacji szczegółowej posiada swoją identyfikację w postaci podania podstawy jego ustalenia.
6.
Wszystkie ceny i kwoty podane lub obliczone w kosztorysie zaokrągla się do pełnych groszy.
7.
O ostatecznej formie i szczegółowym zakresie kosztorysu decyduje w odniesieniu do kosztorysu ofertowego zamawiający - w założeniach wyjściowych do kosztorysowania, a w wypadku pozostałych rodzajów kosztorysów - zamawiający i wykonawca w wyniku dwustronnych uzgodnień - w protokole danych wyjściowych do kosztorysowania.
§  14.
Skutki kosztowe warunków wykonywania robót odbiegających od przeciętnych uwzględnia się w kalkulacji uproszczonej w cenach jednostkowych, a w metodzie szczegółowej - w nakładach rzeczowych, stawkach robocizny kosztorysowej, kosztach pośrednich lub zysku.
§  15.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024