I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku analityka medyczna trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi nie mniej niż 2.500, w tym 2.250 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku analityka medyczna otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien znać zasady prawidłowej pracy w laboratorium medycznym i być przygotowany do:

- prawidłowego pobierania materiału biologicznego potencjalnie zakaźnego, jego transportu i przechowywania oraz przygotowania do badań,

- wykonywania badań laboratoryjnych i uzyskiwania wiarygodnych wyników,

- kontroli jakości wyników tych badań,

- prawidłowego prowadzenia dokumentacji tych badań,

- przydatności diagnostycznej wykonywanych badań laboratoryjnych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 285

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 960

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Razem: 2.250

IV. PRAKTYKI

1. Praktyczna nauka zawodu w postaci zajęć w laboratorium diagnostycznym w wymiarze 180 godzin.

2. Dwie jednomiesięczne praktyki wakacyjne po pierwszym oraz po drugim roku studiów w pracowniach: analityki ogólnej, chemii klinicznej, hematologii laboratoryjnej, mikrobiologii, parazytologii, serologii grup krwi.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH ORAZ MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 285

1. Etyka zawodowa 15

2. Języki obce 120

3. Przedmioty humanistyczne (do wyboru) 45

4. Organizacja ochrony zdrowia 15

5. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

w tym:

Biologiczne: 345

1. Anatomia 60

2. Biochemia 75

3. Biofizyka 45

4. Biologia z genetyką 45

5. Fizjologia 60

6. Histologia 60

Chemiczne: 270

1. Analiza instrumentalna 60

2. Chemia analityczna 45

3. Chemia fizyczna 60

4. Chemia ogólna 45

5. Chemia organiczna 60

Informatyczne: 90

1. Statystyka medyczna 45

2. Informatyka 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 960

1. Biochemia kliniczna 60

2. Biologia molekularna 30

3. Chemia kliniczna 90

4. Diagnostyka izotopowa 30

5. Diagnostyka laboratoryjna 60

6. Genetyka medyczna 30

7. Hematologia laboratoryjna 75

8. Immunologia i immunopatologia 75

9. Medycyna ratunkowa 30

10. Mikrobiologia i wirusologia 90

11. Ogólna analityka kliniczna i technika pobierania materiału 60

12. Organizacja laboratorium 15

13. Parazytologia 30

14. Patofizjologia 60

15. Patomorfologia 60

16. Propedeutyka medycyny 90

17. Serologia grup krwi 30

18. Toksykologia 45

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Do wyboru w zależności od specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Etyka zawodowa

Kształtowanie wrażliwości nieodzownej do etycznego rozstrzygania dylematów moralnych związanych z wykonywaniem zawodu pracownika medycyny laboratoryjnej.

2. Języki obce

Opanowanie języka obcego w ramach czterech podstawowych sprawności językowych - mówienia, rozumienia, czytania i pisania.

3. Przedmioty humanistyczne

Zapoznanie z przedmiotem i problematyką socjologii i socjologii medycyny oraz wybranymi aspektami patologii życia społecznego. Zapoznanie z zasadami komunikowania społecznego w laboratoriach medycznych.

4. Organizacja ochrony zdrowia

Struktury organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej. Prawne podstawy ochrony zdrowia w Polsce. System ubezpieczeń zdrowotnych i rejestr usług medycznych.

5. Wychowanie fizyczne

Gimnastyka ogólnorozwojowa i korekcyjna. Gry zespołowe.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

Biologiczne:

1. Anatomia

Budowa ciała ludzkiego w zakresie ułatwiającym zrozumienie budowy i funkcji poszczególnych tkanek i narządów omawianych na histologii, fizjologii i patofizjologii.

2. Biochemia

Przemiany chemiczne zachodzące w żywych organizmach w warunkach fizjologicznych i główne szlaki metaboliczne oraz ich regulacja. Charakterystyka biomolekuł, bioenergetyka. Informacja genetyczna.

3. Biofizyka

Zjawiska i prawa fizyczne wyjaśniające przebieg procesów zachodzących w organizmach. Podstawowe wiadomości na temat biofizyki komórek, tkanek i układów.

4. Biologia z genetyką

Poglądy na powstawanie życia i mechanizmy ewolucji, ekologii z uwzględnieniem ochrony środowiska jako szeroko rozumianej profilaktyki oraz genetyki.

5. Fizjologia

Podstawy funkcjonowania komórki, podstawowych narządów, integracyjne funkcjonowanie organizmu człowieka, fizjologia stosowana z elementami diagnostyki czynnościowej.

6. Histologia

Podstawowa wiedza z zakresu struktury i funkcji komórki oraz mechanizmów regulujących jej aktywność biologiczną. Budowa histologiczna i czynność najważniejszych tkanek i narządów. Wiedza i umiejętność praktyczna w zakresie podstawowych technik histologicznych.

Chemiczne:

1. Analiza instrumentalna

Podstawy fizykochemiczne i zastosowania instrumentalnych metod analitycznych w medycynie laboratoryjnej: techniki absorpcyjne, emisyjne, absorpcyjno-emisyjne, elektroanalityczne, chromatograficzne i inne. Statystyczne opracowanie wyników pomiarów.

2. Chemia analityczna

Analiza jakościowa kationów i anionów. Analiza ilościowa wagowa i objętościowa, alkacymetria, redoksymetria, argentometria, kompleksometria.

3. Chemia fizyczna

Podstawy termodynamiki chemicznej, kinetyki, elektrochemii, fizykochemii układów rozproszonych oraz zjawisk powierzchniowych. Podstawy chemii jądrowej.

4. Chemia ogólna

Właściwości pierwiastków, układ okresowy. Podstawowe grupy związków nieorganicznych. Wiązania chemiczne, reakcje chemiczne. Zasady obliczeń chemicznych.

5. Chemia organiczna

Podstawowe grupy związków organicznych. Przegląd poszczególnych grup związków organicznych. Związki organiczne wykazujące aktywność fizjologiczną lub farmakologiczną. Podstawy analizy związków organicznych.

Informatyczne:

1. Statystyka medyczna

Wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa. Podstawowe wiadomości i pojęcia statystyki. Testowanie hipotez statystycznych, poziom istotności, weryfikacja hipotez statystycznych.

2. Informatyka

Terminologia informatyczna, zasady posługiwania się komputerem PC. Programy komputerowe: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, graficzna prezentacja wyników, statystyczne opracowanie wyników badań, Internet.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Biochemia kliniczna

Zaburzenia metabolizmu jako przyczyna lub następstwo chorób lub zespołów chorobowych. Wpływ zaburzeń metabolizmu w poszczególnych narządach na funkcjonowanie innych narządów i całego organizmu. Enzymy i metabolity, które są wykorzystywane do oceny zaburzeń najważniejszych szlaków metabolicznych i procesów patologicznych.

2. Biologia molekularna

Podstawowe techniki badawcze w biologii kwasów nukleinowych. Metody analizy białek niezbędne w biologii molekularnej. Przykłady praktycznego zastosowania metod biologii molekularnej w diagnostyce medycznej, w tym Polymerase Chain Reaction (PCR).

3. Chemia kliniczna

Metody fizykochemiczne stosowane do oznaczeń enzymów, węglowodanów, lipidów, hormonów i elektrolitów w płynach biologicznych. Chemiczne markery w diagnostyce i monitorowaniu przebiegu chorób. Interpretacja wyników tych badań. Ocena wiarygodności tych badań.

4. Diagnostyka izotopowa

Zasady pracy w pracowniach radioizotopowych. Aparatura do detekcji promieniowania radioizotopowego. Elementy radiobiologii i ochrony radiologicznej. Analityczne metody radioizotopowe in vitro oraz in vivo.

5. Diagnostyka laboratoryjna

Patogeneza najważniejszych zaburzeń narządowych i układowych człowieka. Zestawy badań laboratoryjnych niezbędnych dla rozpoznawania i monitorowania zaburzeń wydolności narządów i najczęściej występujących chorób. Interpretacja wyników tych badań. Rola badań laboratoryjnych w profilaktyce.

6. Genetyka medyczna

Podstawowe techniki badawcze w genetyce medycznej. Określenie podstawowych grup chorych i rodzin wysokiego ryzyka wymagających rutynowej diagnostyki genetycznej.

7. Hematologia laboratoryjna

Manualne i zautomatyzowane oznaczanie morfologii krwi. Technika przygotowania preparatów cytologicznych krwi i szpiku, barwienie cytochemiczne i cytoenzymatyczne. Ocena i interpretacja preparatów cytologicznych krwi obwodowej. Podstawowe badania laboratoryjne układu hemostazy.

8. Immunologia i immunopatologia

Budowa i funkcja układu immunologicznego. Podstawowe typy reakcji immunologicznych. Budowa przeciwciał, reakcja antygen-przeciwciało i zastosowanie tych reakcji w diagnostyce laboratoryjnej. Podstawy immunologii transplantacyjnej. Choroby autoimmunologiczne.

9. Medycyna ratunkowa

Zapoznanie z organizacją medycyny ratunkowej w Polsce i na świecie. Etyka i psychologia w postępowaniu ratowniczym. Zasady i procedury pierwszej pomocy. Umiejętność postępowania w stanach zagrożenia życia. Umiejętność współdziałania ze służbami ratowniczymi.

10. Mikrobiologia i wirusologia

Przygotowanie do pracy w laboratorium bakteriologicznym. Patomechanizmy podstawowych chorób wywołanych przez bakterie i wirusy. Umiejętności praktyczne pobierania i transportu materiału biologicznego do bakteriologicznych badań diagnostycznych. Podstawy interpretacji wyników tych badań.

11. Ogólna analityka kliniczna i technika pobierania materiału

Rodzaje materiału biologicznego i zasady jego pobierania, transportu i przechowywania. Techniki badania i znaczenie diagnostyczne badania moczu. Diagnostyka różnicowa płynów z jam ciała. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, stawowego. Badanie kału, nasienia. Próby czynnościowe nerek.

Nabycie praktycznych umiejętności pobierania, przechowywania i transportu materiału biologicznego przeznaczonego do badań.

12. Organizacja laboratorium

Organizacja laboratorium medycznego na różnych poziomach opieki zdrowotnej.

13. Parazytologia

Etiologia, drogi przenoszenia i metody wykrywania ważniejszych i często występujących chorób pasożytniczych u człowieka. Prawidłowe pobieranie i przechowywanie materiału do badań.

14. Patofizjologia

Zaburzenia mechanizmów adaptacyjnych w poszczególnych układach i narządach. Powstawanie i rozwój najczęściej występujących chorób wątroby, nerek, układu oddechowego, krążenia, pokarmowego i dokrewnego. Zaburzenia wodno-elektrolitowe oraz równowagi kwasowo-zasadowej.

15. Patomorfologia

Zmiany makro- i mikroskopowe komórek, tkanek, narządów w przebiegu chorób. Podstawowe badania cytodiagnostyczne stosowane w patomorfologii. Nowoczesne techniki badawcze stosowane w patomorfologii.

16. Propedeutyka medycyny

Organizacja pracy w podstawowych oddziałach szpitalnych: interna, pediatria, chirurgia, położnictwo i neonatologia, intensywna terapia. Ogólne zasady postępowania lekarskiego. Udział badań laboratoryjnych w procesach rozpoznawania, monitorowania terapii, rokowania oraz profilaktyki. Zrozumienie istotnej roli współpracy między laboratorium i oddziałem szpitalnym.

17. Serologia grup krwi

Przeciwciała układów grupowych i alloprzeciwciała odpornościowe. Powikłania poprzetoczeniowe. Serologiczne konflikty matczyno-płodowe. Metody wykrywania przeciwciał typu zimnego i ciepłego. Organizacja pracowni serologicznej.

18. Toksykologia

Mechanizmy działania najczęściej występujących trucizn. Sposoby wykrywania trucizn i ich metabolitów w materiale biologicznym. Narkotyki i ich metabolity. Zasady postępowania w zatruciach.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALISTYCZNE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

1. Stosunek liczby godzin ćwiczeń do liczby godzin wykładów powinien wynosić średnio 3:1.

2. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu, w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku budownictwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.600, w tym 1.920 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku budownictwo otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Studia magisterskie na kierunku budownictwo powinny zapewnić wykształcenie specjalistów, którzy w oparciu o nabytą wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne uzyskają podstawę do twórczej pracy w zakresie projektowania obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich, realizacji obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich, nadzorowania procesów budowlanych i zarządzania nimi, z zastosowaniem techniki komputerowej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 915

Razem: 1.920

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 8 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

1. Przedmiot do wyboru 120

2. Języki obce 120

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

1. Matematyka 240

2. Fizyka 90

3. Chemia 45

4. Geometria wykreślna 45

5. Geodezja 75

6. Rysunek techniczny 45

7. Podstawy informatyki 45

8. Geologia 45

9. Mechanika ogólna 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 915

1. Materiały budowlane 90

2. Wytrzymałość materiałów 90

3. Mechanika budowli 90

4. Budownictwo ogólne 90

5. Mechanika gruntów i fundamentowanie 90

6. Konstrukcje betonowe 90

7. Konstrukcje metalowe 90

8. Technologia i organizacja budowy 90

9. Metody komputerowe 60

10. Hydraulika i hydrologia 45

11. Budownictwo komunikacyjne 90

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Do wyboru z zakresu nauk humanistycznych, ekonomicznych i prawnych, w szczególności: psychologia, socjologia, ekonomika, prawo budowlane - w zależności od zainteresowań studentów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Analiza matematyczna: funkcje, pochodne, całki. Równania różniczkowe. Geometria analityczna. Rachunek wektorowy. Równanie prostej i płaszczyzny. Krzywe stożkowe. Powierzchnie obrotowe, walcowe i stożkowe. Rachunek prawdopodobieństwa. Statystyka. Metody numeryczne, probabilistyka, teoria niezawodności.

2. Fizyka

Zasady kinematyki. Zasady dynamiki. Siły bezwładności. Drgania harmoniczne, tłumione, drgania wymuszone, rezonans mechaniczny. Akustyka. Kinetyczno-molekularna teoria gazów. Przewodnictwo cieplne. Izolacyjność termiczna. Procesy konwekcji w gazach i cieczach. Ciśnienie hydrostatyczne. Elementy hydrodynamiki płynów. Widmo fal elektromagnetycznych. Promieniowanie cieplne. Promieniotwórczość.

3. Chemia

Związki chemiczne występujące w materiałach budowlanych. Hydroliza i hydratacja. Stężenia roztworów. Dysocjacja elektrolityczna, pH. Podstawowe pojęcia z krystalochemii. Procesy fizykochemiczne przebiegające w czasie produkcji i wiązania. Spoiwa budowlane. Karbonatyzacja. Korozja stali i betonu. Wykorzystanie odpadów przemysłowych w budownictwie. Dodatki hydrauliczne i pucolanowe. Ochrona konstrukcji metalowych.

4. Geometria wykreślna

Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni. Zastosowanie wielościanów, brył i powierzchni w konstruowaniu obiektów budowlanych. Geometria przekryć budowlanych. Wybrane zagadnienia inżynierskie związane z ukształtowaniem terenu. Aksonometria jako rysunek poglądowy w formie szkicu odręcznego.

5. Geodezja

Pomiary inwentaryzacyjne obiektów budowlanych przy zastosowaniu tradycyjnych i współczesnych instrumentów geodezyjnych. Pomiary geodezyjne terenu. Dokumentacja geodezyjna. Prawo geodezyjne. Elementy fotogrametrii, teledetekcji i Global Position System (GPS).

6. Rysunek techniczny

Rysunek architektoniczno-budowlany i konstrukcyjny na bazie podstaw rysunku technicznego. Zastosowanie programów komputerowego wspomagania projektowania (Computer Add Design) w opracowaniu graficznym przygotowanych szkicowo tematów.

7. Geologia

Budowa Ziemi, procesy geologiczne, podstawowe pojęcia z mineralogii i petrografii ze szczególnym uwzględnieniem elementów najbardziej istotnych z punktu widzenia inżynierów budownictwa. Zagadnienia tektoniki. Czytanie map geologicznych, przekroje geologiczne na podstawie map geologicznych. Rozpoznawanie minerałów i skał.

8. Mechanika ogólna

Modele ciał w mechanice. Siła i jej położenie jako wektory. Pewniki mechaniki klasycznej w odniesieniu do statyki. Układy sił, wypadkowa. Moment siły. Równowaga jako szczególny przypadek ruchu ciała sztywnego. Warunki równowagi ciała sztywnego. Stopnie swobody układu materialnego. Modele więzów i ich oddziaływanie. Siły czynne i bierne. Układy statycznie wyznaczalne. Przeguby w układach prętowych. Redukcja wewnętrzna w układach prętowych. Sita osiowa, poprzeczna i moment zginający w belkach prostych i ramach. Metody wykreślne statyki. Kratownice płaskie. Analityczne i wykreślne sposoby wyznaczania sił w prętach. Zjawisko tarcia. Prawa tarcia suchego. Zagadnienia dotyczące tarcia w zastosowaniach inżynierskich.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Materiały budowlane

Właściwości fizyczne i mechaniczne materiałów budowlanych. Kamień. Ceramika budowlana. Szkło budowlane. Drewno. Spoiwa. Kleje. Lepiszcza bitumiczne. Materiały do izolacji cieplnych i dźwiękowych. Tworzywa sztuczne. Farby, emalie, lakiery, cementy. Betony.

2. Wytrzymałość materiałów

Problem brzegowy liniowej teorii sprężystości. Proste zagadnienia wytrzymałości: jednoosiowy stan naprężeń, skręcanie, zginanie czyste i z udziałem sił poprzecznych, belka na podłożu Winklera. Złożone zagadnienia wytrzymałości: zginanie ukośne, ściskanie mimośrodkowe. Energia sprężysta. Hipotezy wytrzymałościowe. Zginanie z udziałem dużych sił osiowych. Stateczność pręta prostego. Nośność graniczna przekrojów pręta. Elementy mechaniki prętów cienkościennych.

3. Mechanika budowli

Układy prętowe statycznie wyznaczalne: siły przekrojowe, linie wpływu. Zasada prac wirtualnych. Zasada wzajemności prac. Analiza statycznie niewyznaczalnych układów prętowych, metoda sił. Metoda przemieszczeń w zastosowaniu do ram. Pojęcie stateczności ustroju konstrukcyjnego. Teoria II rzędu - wyznaczanie obciążeń krytycznych. Elementy dynamiki budowli: schemat dynamiczny, drgania harmoniczne swobodne i wymuszone.

4. Budownictwo ogólne

Elementy budowli. Obciążenia. Mury. Ściany. Budynki. Stateczność i sztywność. Przewody wentylacyjne i spalinowe. Przegrody budowlane. Ochrona przeciwpożarowa. Izolacje cieplne, wilgotnościowe i akustyczne. Schody. Stropy. Dachy. Stolarka budowlana. Odwodnienie. Dylatacje. Normatywy techniczne.

5. Mechanika gruntów i fundamentowanie

Właściwości fizykochemiczne gruntów i wód gruntowych. Dobór i stateczność fundamentów. Fundamentowanie bezpośrednie. Drenaż. Pale. Pale dużych średnic. Ścianki szczelne. Studnie. Kesony. Mury oporowe. Geotekstylia. Wzmacnianie gruntów. Zagęszczanie. Stabilizacja.

6. Konstrukcje betonowe

Zasady wymiarowania. Zginanie, ścinanie, skręcanie, ściskanie, rozciąganie. Elementy zespolone. Zasady konstruowania zbrojenia. Belki. Płyty. Słupy. Ramy. Fundamenty. Budynki szkieletowe. Hale. Ścianki oporowe. Tarcze. Silosy i bunkry. Zbiorniki. Kopuły i powłoki.

7. Konstrukcje metalowe

Materiały i wyroby hutnicze. Nośność i wymiarowanie. Połączenia. Słupy. Belki pełnościenne walcowane i złożone. Dachy. Stropy. Hale. Zbiorniki. Maszty. Budynki wysokie. Wieże. Estakady suwnicowe. Konstrukcje zespolone stal-beton. Ochrona antykorozyjna.

8. Technologia i organizacja budowy

Podstawy technologii robót budowlanych. Technologia transportu i robót ładunkowych. Technologia robót ziemnych. Technologia robót betonowych. Montaż konstrukcji budowlanych. Technologia robót wykończeniowych. Podstawy ekonomiki, normowania i kosztorysowania. Podstawy organizacji budownictwa.

9. Metody komputerowe

Modelowanie matematyczne: sformułowanie lokalne i globalne (wariacyjne). Klasyfikacja metod. Metoda różnic skończonych. Metoda elementów skończonych. Metoda elementów brzegowych. Programowanie liniowe, metody i modele analizy zagadnień optymalizacji. Symulacja cyfrowa.

10. Hydraulika i hydrologia

Ciśnienie hydrostatyczne. Wypór. Ruch cieczy. Przepływ pod ciśnieniem. Ruch w korytach otwartych. Spiętrzenia. Światło mostów i przepustów. Ruch wód gruntowych. Rowy i studnie. Odwadnianie wykopów. Filtracja. Bilans wodny. Pomiary hydrometryczne. Stany i przepływ w rzekach.

11. Budownictwo komunikacyjne

Charakterystyka transportu lądowego. Elementy kształtowania dróg kołowych. Nawierzchnia drogowa. Elementy inżynierii ruchu. Podstawy organizacji przewozów kolejowych. Elementy drogi kolejowej. Nawierzchnia kolejowa. Stacje kolejowe. Utrzymanie i modernizacja linii kolejowych. Komunikacyjne obiekty budowlane: mosty, wiadukty, estakady, przepusty, tunele.

VII. ZALECENIA

1. W całym okresie studiów zajęcia praktyczne (laboratoria, ćwiczenia, projekty) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40 % ogólnej liczby godzin studiów.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55%).

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku budownictwo trwają nie mniej niż 7 semestrów (3,5 roku). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych w czasie studiów wynosi nie mniej niż 2.500 godzin, w tym 1.545 godzin określonych w standardach.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku budownictwo otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera.

Absolwent powinien być przygotowany do:

- kierowania realizacją prac w zakresie wykonawstwa, remontów i użytkowania obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich,

- projektowania prostych obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich,

- racjonalnego działania na rzecz spełnienia oczekiwań społecznych w zakresie budownictwa i jego powiązań z ochroną środowiska,

- pełnienia pomocniczych, ewentualnie współautorskich działań twórczych w zakresie projektowania bardziej skomplikowanych obiektów,

- przestrzegania i uwzględniania zasad fizyki budowli i stosowanych technologii,

- respektowania obowiązujących przepisów budowlanych i zasad organizacji przemysłu budowlanego, procedur realizacji budynków.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 525

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

Razem: 1.545

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki w wymiarze określonym w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz. U. Nr 96, poz. 590, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924 i Nr 111, poz. 1194, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i Nr 150, poz. 1239 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595 i Nr 137, poz. 1304).

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Przedmiot do wyboru 60

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 525

1. Matematyka 165

2. Fizyka 60

3. Chemia 45

4. Geometria i grafika inżynierska 90

5. Geodezja 60

6. Podstawy informatyki 30

7. Geologia 30

8. Mechanika ogólna 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

1. Materiały budowlane 75

2. Wytrzymałość materiałów 75

3. Mechanika budowli 90

4. Mechanika gruntów i fundamentowanie 60

5. Budownictwo ogólne 90

6. Konstrukcje żelbetowe 90

7. Konstrukcje metalowe 75

8. Technologia, ekonomika i organizacja budowy 90

9. Instalacje budowlane 45

10. Budownictwo komunikacyjne 90

VI. TREŚCI PROGRAMOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Do wyboru: prawo budowlane, ekonomika, psychologia, socjologia lub inne z zakresu humanistycznych, ekonomicznych lub prawnych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Analiza matematyczna: funkcje, pochodne, całki. Równania różniczkowe. Geometria analityczna. Rachunek wektorowy. Równanie prostej i płaszczyzny. Krzywe stożkowe. Powierzchnie obrotowe, walcowe i stożkowe. Rachunek prawdopodobieństwa. Statystyka.

2. Fizyka

Zasady kinematyki. Zasady dynamiki. Siły bezwładności. Drgania harmoniczne, tłumione, drgania wymuszone, rezonans mechaniczny. Akustyka. Kinetyczno-molekularna teoria gazów. Przewodnictwo cieplne. Izolacyjność termiczna. Procesy konwekcji w gazach i cieczach. Ciśnienie hydrostatyczne. Elementy hydrodynamiki płynów. Widmo fal elektromagnetycznych. Promieniowanie cieplne. Promieniotwórczość.

3. Chemia

Związki chemiczne występujące w materiałach budowlanych. Hydroliza i hydratacja. Stężenia roztworów. Dysocjacja elektrolityczna, pH. Podstawowe pojęcia z krystalochemii. Procesy fizykochemiczne przebiegające w czasie produkcji i wiązania. Spoiwa budowlane. Karbonatyzacja. Korozja stali i betonu. Wykorzystanie odpadów przemysłowych w budownictwie. Dodatki hydrauliczne i pucolanowe. Ochrona konstrukcji metalowych.

4. Geometria i grafika inżynierska

Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni. Zastosowanie wielościanów, brył i powierzchni w konstruowaniu obiektów budowlanych. Geometria przekryć budowlanych. Wybrane zagadnienia inżynierskie związane z ukształtowaniem terenu. Aksonometria jako rysunek poglądowy w formie szkicu odręcznego. Rysunek architektoniczno-budowlany i konstrukcyjny na bazie podstaw rysunku technicznego. Zastosowanie programów CAD w opracowaniu graficznym przygotowanych szkicowo tematów.

5. Geodezja

Pomiary inwentaryzacyjne obiektów budowlanych przy zastosowaniu tradycyjnych i współczesnych instrumentów geodezyjnych. Pomiary geodezyjne terenu. Dokumentacja geodezyjna. Prawo geodezyjne. Elementy fotogrametrii, teledetekcji i Global Position System (GPS).

6. Podstawy informatyki

Podstawowe pojęcia teorii informacji. Systemy komputerowe. Systemy operacyjne. Edytory tekstów. Bazy danych. Arkusze kalkulacyjne. Prezentacje wyników. Sieci komputerowe. Zasady pracy w Internecie.

7. Geologia

Budowa Ziemi, procesy geologiczne, podstawowe pojęcia z mineralogii i petrografii, ze szczególnym uwzględnieniem elementów najbardziej istotnych dla inżynierów budownictwa. Zagadnienia tektoniki. Czytanie map geologicznych, przekroje geologiczne na podstawie map geologicznych. Rozpoznawanie minerałów i skał.

8. Mechanika ogólna

Modele ciał w mechanice. Siła i jej położenie jako wektory. Pewniki mechaniki klasycznej w odniesieniu do statyki. Układy sił, wypadkowa. Moment siły. Równowaga jako szczególny przypadek ruchu ciała sztywnego. Warunki równowagi ciała sztywnego. Stopnie swobody układu materialnego. Modele więzów i ich oddziaływanie. Siły czynne i bierne. Układy statycznie wyznaczalne. Przeguby w układach prętowych. Redukcja wewnętrzna w układach prętowych. Siła osiowa, poprzeczna i moment zginający w belkach prostych i ramach. Metody wykreślne statyki. Kratownice płaskie. Analityczne i wykreślne sposoby wyznaczania sił w prętach. Zjawisko tarcia. Prawa tarcia suchego. Zagadnienia dotyczące tarcia w zastosowaniach inżynierskich.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Materiały budowlane

Własności fizyczne i mechaniczne materiałów budowlanych. Kamień. Ceramika budowlana. Spoiwa mineralno-powietrzne. Kleje. Lepiszcza bitumiczne. Materiały do izolacji przeciwwodnych, cieplnych i dźwiękowych. Tworzywa sztuczne i wyroby z nich. Farby, emulsje, lakiery. Cementy. Betony: składniki, właściwości, technologia. Wyroby z betonów zwykłych i lekkich. Drewno.

2. Wytrzymałość materiałów

Proste zagadnienia wytrzymałości: rozciąganie, ściskanie, skręcanie, zginanie czyste i z udziałem sił poprzecznych. Siły przekrojowe i linie ugięcia belek. Zginanie ukośne, ściskanie mimośrodowe. Belka na podłożu Winklera. Energia sprężysta, hipotezy wytrzymałościowe. Zginanie z udziałem dużych sił osiowych, stateczność pręta prostego. Nośność graniczna przekrojów pręta. Elementy mechaniki prętów cienkościennych.

3. Mechanika budowli

Układy prętowe statycznie wyznaczalne: siły przekrojowe, linie wpływu. Zasada prac wirtualnych. Analiza statycznie niewyznaczalnych układów prętowych. Metoda sił. Metoda przemieszczeń w zastosowaniu do ram. Pojęcie stateczności ustroju konstrukcyjnego. Teoria II rzędu - wyznaczanie obciążeń krytycznych. Elementy dynamiki budowli: modele obliczeniowe, drgania harmoniczne własne, swobodne i wymuszone.

4. Mechanika gruntów i fundamentowanie

Własności fizykochemiczne i mechaniczne gruntów budowlanych. Woda gruntowa. Kształtowanie fundamentów budowli. Filtracja. Fundamentowanie budowli bezpośrednie i pośrednie. Odwodnienie budowli. Ścianki szczelne. Konstrukcje oporowe. Konstrukcje geotechniczne. Geotekstylia. Wzmacnianie gruntów. Wzmacnianie fundamentów.

5. Budownictwo ogólne

Elementy budowli. Obciążenia. Mury. Ściany. Budynki. Stateczność i sztywność. Przegrody budowlane. Ochrona przeciwpożarowa. Izolacje cieplne, wilgotnościowe i akustyczne. Schody. Stropy. Dachy. Stolarka budowlana. Odwodnienie. Dylatacje. Konstrukcje drewniane. Utrzymanie i remonty.

6. Konstrukcje żelbetowe

Zasady wymiarowania. Zginanie, ścinanie, ściskanie, rozciąganie. Zarysowania i ugięcia. Zasady konstruowania zbrojenia. Belki. Płyty. Słupy. Ramy. Fundamenty. Budynki szkieletowe i hale. Ścianki oporowe. Zbiorniki. Silosy. Podstawy konstrukcji sprężonych. Podstawy budownictwa przemysłowego.

7. Konstrukcje metalowe

Materiały i wyroby hutnicze. Nośność i wymiarowanie. Połączenia. Słupy. Belki pełnościenne walcowane i złożone. Dachy. Stropy. Hale. Zbiorniki. Estakady suwnicowe. Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe. Ochrona antykorozyjna i przeciwpożarowa.

8. Technologia, ekonomika i organizacja budowy

Podstawy technologii robót budowlanych. Technologia transportu i robót ładunkowych. Technologia robót ziemnych. Technologia robót betonowych. Prefabrykacja. Montaż konstrukcji budowlanych. Technologia robót wykończeniowych. Podstawy ekonomiki, normowania i kosztorysowania. Podstawy organizacji budownictwa.

9. Instalacje budowlane

Instalacje elektryczne w budynku i na placu budowy. Instalacje alarmowe i sygnalizacyjne. Instalacje ogrzewcze, rozdział energii, systemy sterowania ogrzewaniem. Instalacje wodne w budynku, przyłączenia do wodociągu, ujęcia własne. Instalacje gazowe. Instalacje wentylacyjne. Instalacje hydrauliczne, odprowadzenie ścieków.

10. Budownictwo komunikacyjne

Charakterystyka transportu lądowego. Elementy kształtowania dróg kołowych. Nawierzchnia drogowa. Systemy transportu. Przepusty. Komunikacja zbiorowa. Elementy inżynierii ruchu. Podstawy organizacji przewozów kolejowych. Elementy drogi kolejowej. Nawierzchnia kolejowa. Utrzymanie i modernizacja linii kolejowych. Komunikacyjne obiekty budowlane: mosty, wiadukty, estakady, przepusty, tunele.

VII. ZALECENIA

Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty kierunkowe około 55 %).

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku elektrotechnika trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.700, w tym 2.010 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku elektrotechnika otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Absolwent kierunku elektrotechnika powinien być przygotowany do rozwiązywania złożonych problemów w dziedzinie szeroko pojętej elektrotechniki z zastosowaniami nowoczesnej techniki komputerowej. Studia magisterskie na kierunku elektrotechnika zapewniają nabycie wiedzy w zakresie: projektowania, konstrukcji, budowy i eksploatacji urządzeń i maszyn elektrycznych, układów i systemów elektroenergetycznych oraz techniki bezpieczeństwa w różnych dziedzinach nowoczesnego przemysłu.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.005

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 645

Razem: 2.010

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmiot do wyboru 90

2. Języki obce 180

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.005

1. Matematyka 300

2. Fizyka 180

3. Materiałoznawstwo 45

4. Elektrotechnika teoretyczna 300

5. Informatyka 120

6. Graficzny zapis konstrukcji 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 645

1. Podstawy elektroniki i energoelektroniki 105

2. Maszyny i napęd elektryczny 135

3. Teoria sterowania 75

4. Technika wysokich napięć 60

5. Podstawy elektroenergetyki 75

6. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych 30

7. Podstawy techniki mikroprocesorowej 60

8. Metrologia 105

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta do wyboru przedmioty humanistyczne, ekonomiczne lub prawne.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Indukcja zupełna. Geometria analityczna w R³. Liczby zespolone. Rachunek macierzowy. Ciągi liczbowe. Funkcje wielu zmiennych. Rachunek całkowy. Równania różniczkowe. Funkcje zespolone. Residuum funkcji. Szeregi i przekształcenia Fouriera (widma).

Przekształcenie Laplace'a. Równania różniczkowe cząstkowe pierwszego i drugiego rzędu. Zagadnienia optymalizacyjne. Wybrane metody numeryczne.

2. Fizyka

Miejsce fizyki i jej rola w dzisiejszej nauce i technice. Mechanika punktu materialnego i bryły sztywnej. Zasady Newtona. Kinematyka i dynamika ruchu obrotowego. Praca i energia. Zasady zachowania energii. Hydrodynamika, równanie Bernoulliego. Rozkład Maxwella i Boltzmanna. Zasady termodynamiki. Równania ruchu drgającego i falowego. Szczególna teoria względności. Promieniowanie cieplne. Własności falowe cząstek. Układ okresowy pierwiastków. Zasada działania laserów. Fizyka ciała stałego. Cząstki elementarne. Teorie kosmologiczne.

3. Materiałoznawstwo

Struktura ciał stałych. Budowa kryształów. Stopy i ich własności. Obróbka cieplna materiałów, własności materiałów. Korozja materiałów, przewodnictwo i ich stopy. Materiały oporowe, stykowe, specjalne, termoelektryczne. Spoiwa i luty. Termobimetale. Kriotechnika. Kriorezystywność i nadprzewodnictwo. Struktura półprzewodników. Materiały dia-, para- i ferromagnetyczne. Magnetodielektryki. Ferryty. Rezystywność skośna i powierzchniowa. Trwałość materiałów izolacyjnych. Dielektryki.

4. Elektrotechnika teoretyczna

- Teoria obwodów

Elementy obwodów. Sygnały elektryczne. Impedancja zespolona. Wykresy wektorowe. Obwody rezonansowe. Obwody ze sprzężeniami magnetycznymi. Moc. Prawa Kirchhoffa. Metody analizy obwodów. Twierdzenia Tellegena, Thevanina, Nortona. Obwody trójfazowe. Obwody o wymuszeniach niesinusoidalnych. Stany nieustalone. Grafy przepływu sygnału i schematy blokowe. Czwórniki. Wzmacniacz operacyjny. Filtry częstotliwościowe. Obwody nieliniowe. Obwody magnetyczne. Obwody o parametrach rozłożonych.

- Teoria pola elektromagnetycznego

Prawa i równania opisujące pole. Ładunki elektryczne. Pole elektryczne. Energia pola elektrycznego. Pojemność elektryczna, kondensatory. Pole elektryczne w przewodnikach. Pole magnetyczne, prawa Ampere'a i Biota-Savarta. Energia pola magnetycznego. Indukcyjność własna i wzajemna. Ferromagnetyki. Siły mechaniczne w polu elektrycznym i magnetycznym. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej. Pole elektromagnetyczne. Równania Maxwella. Propagacja pola elektromagnetycznego. Fala płaska. Zjawisko naskórkowości, ekrany elektromagnetyczne.

5. Informatyka

Zasada działania komputera. Systemy operacyjne DOS, UNIX. Sieć Internet. Algorytm, program, schemat blokowy. Arytmetyka binarna, języki komputera. Edytory, kompilatory. Pojęcia podstawowe z zakresu systemów operacyjnych. Mikrokomputery serii IBM-PC. Pamięć masowa, nośniki, dyski, dostęp do pamięci, pojęcie pliku, pamięć operacyjna, rodzaje pamięci, komunikacja z urządzeniami zewnętrznymi. Systemy operacyjne WINDOWS, organizacja pamięci, pamięć wirtualna, tryby pracy. System operacyjny Novell.

6. Graficzny zapis konstrukcji

Podstawy graficznego odwzorowania konstrukcji. Rzutowanie równoległe i prostokątne. Przedstawienie konstrukcji w rzucie aksonometrycznym. Zasady rzutowania prostokątnego. Przekroje i przenikanie brył. Przekroje proste i złożone. Przerwania i urwania. Uproszczenia rysunkowe. Zapis układu wymiarów. Połączenia rozłączne i nierozłączne. Systemy grafiki komputerowej. Modelowanie w grafice komputerowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy elektroniki i energoelektroniki

Elementy i przyrządy elektroniczne. Teoria sprzężenia zwrotnego. Zasilanie i stabilizacja punktu pracy tranzystorów. Podstawy teorii wzmacniaczy. Podstawy techniki analogowej. Podstawy techniki cyfrowej. Zasilacze i stabilizatory napięć i prądów. Układy tranzystorowo-magnetyczne. Wstęp do energoelektroniki, prostowniki, sterowane i niesterowane, falowniki, sterowniki prądu przemiennego.

2. Maszyny i napęd elektryczny

Podstawowe prawa elektromagnetyzmu w teorii maszyn, elementy konstrukcyjne, materiały. Transformatory. Maszyny prądu stałego. Charakterystyki eksploatacyjne (silnik, prądnica). Maszyny indukcyjne. Model matematyczny, wykres wektorowy.

Bilans mocy, strat i sprawność. Maszyny synchroniczne - budowa i zasada działania. Współpraca z siecią sztywną, regulacja mocy. Silnik synchroniczny. Maszyny specjalne. Napęd elektryczny w procesach przemysłowych.

3. Teoria sterowania

Klasyfikacja układów sterowania. Układy liniowe. Opis w przestrzeni stanu. Modele analogowe. Podstawowe człony dynamiczne. Transmitacja układu zamkniętego. Stabilność. Jakość układów regulacji. Wrażliwość i odporność układów regulacji. Regulatory. Podstawowe elementy nieliniowe. Pierwsza i druga zasada Lapunowa. Liniowe układy impulsowe. Stabilność układów impulsowych. Dokładność statyczna i dynamiczna układów i ich projektowanie.

4. Technika wysokich napięć

Dielektryki i ich własności. Podstawy wyładowań iskrowych w gazach. Wytrzymałość statyczna i udarowa układów z dielektrykiem gazowym. Ulot. Wytrzymałość układów gazowo-ciśnieniowych, układów z dielektrykiem ciekłym i stałym oraz układów złożonych. Wyładowania piorunowe i przepięcia atmosferyczne. Przepięcia wewnętrzne. Ochrona przepięciowa i odgromowa. Koordynacja izolacji. Urządzenia probiercze, aparatura pomiarowa i rejestracyjna. Pomiary.

5. Podstawy elektroenergetyki

Systemy elektroenergetyczne: przegląd systemów światowych, system krajowy. Podsystem wytwarzania: charakterystyka, eksploatacja, sterowanie, rozwój. Rodzaje elektrowni: cieplne, wodne, gazowe, na paliwa ciekłe, atomowe. Odnawialne źródła energii. Generatory MHD. Podsystemy przesyłu i rozdziału. Sieci przesyłowe i rozdzielcze. Budowa linii i stacji. Projektowanie. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa.

6. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych

Podstawowe przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązki zakładu pracy. Obowiązki pracowników. Organizacja pracy przy urządzeniach elektrycznych. Kwalifikacje i obowiązki pracowników. Bezpieczeństwo pracy przy obsłudze, konserwacji, naprawach, remontach i budowie urządzeń elektrycznych.

Sprzęt ochronny i przeciwpożarowy. Działanie prądu na organizm człowieka. Ochrona przeciwporażeniowa. Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem elektrycznym.

7. Podstawy techniki mikroprocesorowej

Mikroprocesor i mikrokomputer - wyjaśnienie pojęć. Rys historyczny rozwoju mikroprocesorów. Podział mikroprocesorów. Otoczenie mikroprocesora - pamięci i układy wejścia-wyjścia. Tryby adresowania pamięci. Lista rozkazów. Techniki oprogramowania. Mikrokomputery modułowe, charakterystyka typowych modułów. Mikrokomputery dedykowane - zasady doboru i integracji. Środki wspomagające programowanie i uruchomienie. Przykłady zastosowań techniki mikrokomputerowej. Kierunki rozwoju.

8. Metrologia

Podstawowe pojęcia. Jednostki miary. Narzędzia pomiarowe, metody pomiarowe. Rachunek błędów. Przetworniki pomiarowe. Przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe. Systemy pomiarowe. Pomiary wielkości elektrycznych i nieelektrycznych. Rejestracja sygnałów elektrycznych. Badania materiałów elektrotechnicznych, półprzewodników, dielektryków, ferromagnetyków.

VII. ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (w tym: projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić łącznie około 40 % zajęć.

2. Dla przedmiotów wymienionych w punktach: V.B.2, V.B.4, V.B.5, V.B.6, V.C.1, V.C.2, V.C.5., V.C.7, V.C.8 wymagane jest prowadzenie ćwiczeń laboratoryjnych.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55 %).

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku elektrotechnika trwają nie mniej niż 7 semestrów (3,5 roku). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.700, w tym 1.455 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku elektrotechnika otrzymuje tytuł inżyniera. Powinien być przygotowany do podjęcia pracy zawodowej szczególnie w zakładach przemysłowych zajmujących się wytwarzaniem, przesyłem i użytkowaniem energii elektrycznej w różnych dziedzinach przemysłu, w tym szczególnie przemysłu elektrotechnicznego. Absolwent powinien ponadto posiadać umiejętność komputerowego wspomagania projektowania w dziedzinie sieci i instalacji elektrycznych, stacji transformatorowo-rozdzielczych oraz zabezpieczeń i ochrony urządzeń elektroenergetycznych. Absolwent jest przygotowany do pracy w zakładach produkcyjnych lub montażowych, a także w jednostkach projektowych i konstrukcyjnych oraz innych jednostkach związanych z budową i eksploatacją elektrowni, sieci przesyłowych, instalacji i stacji elektroenergetycznych. Absolwent posiada umiejętność prowadzenia eksploatacji urządzeń technologicznych zasilanych energią elektryczną, urządzeń łączeniowych, zabezpieczających, sterujących i pomiarowych. Posiada także ogólną wiedzę dotyczącą technologii materiałów elektrotechnicznych, trakcji elektrycznej, a także automatyzacji procesów elektroenergetycznych i technologicznych oraz gospodarki elektroenergetycznej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 450

Razem: 1.455

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki w wymiarze określonym w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz. U. Nr 96, poz. 590, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924 i Nr 111, poz. 1194, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i Nr 150, poz. 1239 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595 i Nr 137, poz. 1304).

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Przedmioty ekonomiczne 60

2. Przedmioty humanistyczne 30

3. Języki obce 120

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

1. Matematyka 195

2. Fizyka 105

3. Informatyka 120

4. Materiałoznawstwo 45

5. Podstawy elektrotechniki 180

6. Geometria i grafika inżynierska 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 450

1. Elektronika i energoelektronika 60

2. Podstawy automatyki i regulacji automatycznej 60

3. Metrologia 75

4. Maszyny elektryczne 60

5. Technika wysokich napięć 30

6. Podstawy elektroenergetyki 30

7. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych 30

8. Podstawy techniki mikroprocesorowej 45

9. Wprowadzenie do telekomunikacji 30

10. Podstawy mechaniki 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty ekonomiczne

W zależności od zainteresowań studenta, w szczególności: mikroekonomia, podstawy zarządzania.

2. Przedmioty humanistyczne

W zależności od zainteresowań studenta, w szczególności: psychologia, socjologia, filozofia, etyka.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, teoria macierzy, podstawy matematyki dyskretnej, analiza, równania różniczkowe, podstawy rachunku prawdopodobieństwa, metody numeryczne (w tym rozwiązywanie układów równań liniowych i nieliniowych), rachunek operatorowy, elementy statystyki matematycznej.

2. Fizyka

Fizyka ogólna (w tym optyka).

3. Informatyka

Użytkowanie i programowanie komputerów, struktura i bazy danych, specjalistyczne pakiety użytkowe, urządzenia systemów informatyki, ogólna struktura i zasady działania systemów komputerowych, sieci komputerowe.

4. Materiałoznawstwo

Struktura ciał stałych. Budowa kryształów. Stopy i ich własności. Obróbka cieplna materiałów, własności materiałów. Korozja materiałów, przewodnictwo i ich stopy. Materiały oporowe, stykowe, specjalne, termoelektryczne. Spoiwa i luty. Termobimetale. Kriotechnika. Kriorezystywność i nadprzewodnictwo. Struktura półprzewodników. Materiały dia-, para- i ferromagnetyczne. Magnetodielektryki. Ferryty. Rezystywność skośna i powierzchniowa. Trwałość materiałów izolacyjnych. Dielektryki.

5. Podstawy elektrotechniki

Teoria obwodów liniowych i nieliniowych. Obwody elektryczne prądu stałego i zmiennego. Układy trójfazowe. Stany ustalone i nieustalone w obwodach elektrycznych. Podstawowe wielkości elektryczne i własności obwodów elektrycznych. Teoria pola elektromagnetycznego. Metody komputerowe w elektrotechnice.

6. Grafika inżynierska

Podstawy graficznego odwzorowania konstrukcji. Rzutowanie równoległe i prostokątne. Przedstawienie konstrukcji w rzucie aksonometrycznym. Zasady rzutowania prostokątnego. Przekroje i przenikanie brył. Przekroje proste i złożone. Przerwania i urwania. Uproszczenia rysunkowe. Zapis układu wymiarów. Połączenia rozłączne i nierozłączne. Systemy grafiki komputerowej. Modelowanie w grafice komputerowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Elektronika i energoelektronika

Elementy i przyrządy elektroniczne. Techniki analogowe i cyfrowe. Podstawowe układy elektroniczne i optoelektroniczne. Wprowadzenie do energoelektroniki, prostowniki, falowniki i sterowniki.

2. Podstawy automatyki i regulacji automatycznej

Modele układów dynamicznych, transmitancja, analiza układów dynamicznych i ich własności (stabilność, sterowalność, obserwowalność, kryteria algebraiczne), stabilizacja systemu i sprzężenie zwrotne, zadania sterowania, projektowanie serwomechanizmów, projektowanie układów regulacji przemysłowej, systemy automatyki (w tym sterowniki przemysłowe). Przykłady zastosowań.

3. Metrologia

Jednostki miary i pojęcia podstawowe. Metody i przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe. Błędy pomiarowe. Układy pomiarowe. Pomiary wielkości elektrycznych i nieelektrycznych. Przetworniki pomiarowe i rejestracja danych pomiarowych.

4. Maszyny elektryczne

Podstawy elektromagnetyzmu. Transformatory. Maszyny synchroniczne i asynchroniczne. Maszyny komutatorowe. Charakterystyki eksploatacyjne maszyn elektrycznych (silnik, prądnica). Mikromaszyny elektryczne. Podstawy napędu elektrycznego.

5. Technika wysokich napięć

Dielektryki i ich własności. Wyładowania iskrowe. Wytrzymałość statyczna i dynamiczna układów z dielektrykami. Wyładowania piorunowe, przepięcia atmosferyczne, przepięcia wewnętrzne. Ochrona przepięciowe i odgromowa. Projektowanie izolacji.

6. Podstawy elektroenergetyki

Systemy elektroenergetyczne. Rodzaje elektrowni. Odnawialne źródła energii. Przesyłanie energii i sieci przesyłowe. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa.

7. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych

Podstawowe przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązki pracowników i zakładu pracy. Organizacja pracy przy urządzeniach elektrycznych. Sprzęt ochronny. Działanie prądu na organizm człowieka. Pierwsza pomoc przy porażeniu elektrycznym. Ochrona przeciwporażeniowa. Zagrożenia przy obsłudze urządzeń elektrycznych.

8. Podstawy techniki mikroprocesorowej

Mikroprocesor i mikrokomputer - wyjaśnienie pojęć. Rys historyczny rozwoju mikroprocesorów. Podział mikroprocesorów. Otoczenie mikroprocesora - pamięci i układy wejścia-wyjścia. Tryby adresowania pamięci. Lista rozkazów. Techniki oprogramowania. Mikrokomputery modułowe, charakterystyka typowych modułów. Mikrokomputery dedykowane - zasady doboru i integracji. Środki wspomagające programowanie i uruchomienie. Przykłady zastosowań techniki mikrokomputerowej. Kierunki rozwoju.

9. Wprowadzenie do telekomunikacji

Pojęcia podstawowe i sygnały. Problemy i różne techniki przesyłania sygnałów, kodowanie. Systemy i sieci teletransmisyjne. Bezpieczeństwo sieci.

10. Podstawy mechaniki

Podstawy mechaniki analitycznej, modele i elementy układów mechanicznych. Układy elektromechaniczne i mechatroniczne.

VII. ZALECENIA

1. W grupie B i C zajęcia praktyczne (ćwiczenia, laboratoria, projekty) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40 % zajęć.

2. Dla przedmiotów wymienionych w punktach: V.B.2, V.B.3, V.B.5, V.B.6, V.C.1, V.C.3, V.C.4., V.C.6, V.C.8 wymagane jest prowadzenie ćwiczeń laboratoryjnych.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10 %, przedmioty podstawowe około 35%, przedmioty kierunkowe około 55%).

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku filologia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych realizowanych na specjalnościach grupy A wynosi od 2.000 do 3.000, a łączna liczba godzin zajęć realizowanych na specjalnościach grupy B wynosi od 2.700 do 3.900, w tym 1.665 godzin dla grupy A i 1.965 godzin dla grupy B określonych w standardach nauczania.

W ramach kierunku studiów filologia prowadzone są specjalności, które różnią się wymiarem godzin zajęć dydaktycznych, liczbą przedmiotów oraz liczbą godzin poświęconych na praktyczne opanowanie odpowiednich, w przypadku niektórych filologii dwóch lub trzech, języków. Na filologiach: angielskiej, germańskiej, romańskiej (filologia francuska) i rosyjskiej odpowiednio język angielski, niemiecki, francuski i rosyjski są środkami komunikacji (przedmioty kierunkowe: wykłady, ćwiczenia i seminaria są prowadzone w języku specjalności), a ich praktyczna nauka odbywa się na poziomie bardzo zaawansowanym. Na innych specjalnościach, takich jak filologia skandynawska, studenci poznają język od podstaw, a zajęcia podstawowe prowadzone są w języku polskim. Biorąc pod uwagę ten fakt, standardy różnicują specjalności kierunku, dzieląc je na dwie grupy:

Grupa A obejmuje te specjalności, na których nauka języka rozpoczyna się od poziomu zaawansowanego (filologia angielska, germańska, romańska, rosyjska) oraz filologie takie, jak: klasyczna, słowiańska, białoruska, ukraińska, na których nauka języka rozpoczyna się od początku, ale może być ona realizowana w wymiarze godzinowym zbliżonym do specjalności, na których kontynuuje się naukę języka.

Grupa B obejmuje pozostałe filologie, na których nauka języka rozpoczyna się od początku i wymaga znacznie większej liczby godzin zajęć dydaktycznych.

Standardy nauczania nie uwzględniają minimów programów umożliwiających uzyskanie przez filologa dodatkowych kwalifikacji zawodowych.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku filologia otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Absolwent kierunku filologia reprezentuje wysoki poziom przygotowania ogólnohumanistycznego oraz posiada ogólną znajomość literatury, kultury i historii obszaru językowego wybranego języka i ogólne wykształcenie językoznawcze. Ponadto absolwent jest specjalistą w zakresie praktycznej znajomości języka i - w zależności od wybranej specjalizacji - znawcą literatury danego języka, zagadnień kulturowych danego obszaru językowego lub specjalistą z zakresu językoznawstwa. Przygotowanie filologa stanowi podstawę do zdobycia dodatkowych kwalifikacji, umożliwiających wykonywanie zawodu tłumacza, wydawcy, organizatora i propagatora kultury danego obszaru językowego.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

grupa A grupa B

1. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330 330

2. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.335 1.635

Razem: 1.665 1.965

IV. PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

1. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

(A i B) ogółem: 330

1. Przedmiot do wyboru (taki, jak: informatyka, logika, podstawy ochrony własności intelektualnej, przedmiot przyrodniczy) 30

2. Historia filozofii 60

3. Język obcy (inny niż język specjalności, może być realizowany zgodnie z "Zaleceniami") 120

4. Łacina/staro-cerkiewno-słowiański (w zależności od historycznej przynależności języka głównego) 60

5. Wychowanie fizyczne 60

2. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

A B

1.335 1.635

Blok zajęć literaturoznawczych:

1. Wstęp do literaturoznawstwa 30 30

2. Historia literatury 120 120

Blok zajęć z zakresu zagadnień kulturowych:

3. Kultura obszaru językowego 60 60

4. Historia obszaru językowego 30 30

Blok zajęć językoznawczych:

5. Wstęp do językoznawstwa 30 30

6. Gramatyka opisowa 120 120

7. Historia języka z elementami gramatyki historycznej 30 30

8. Gramatyka kontrastywna/ metryka (przedmiot realizowany na filologii klasycznej) 15 15

Praktyczna nauka języka specjalności (w przypadku "filologii klasycznej" są to "języki specjalności") 900 1.200

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

1. Wstęp do literaturoznawstwa

Teoria dzieła literackiego, stylistyka, wersyfikacja, rodzaje i gatunki literackie.

2. Historia literatury

Historia piśmiennictwa obszaru językowego danego języka, uwzględniająca reprezentatywne pozycje literatury: poezji, dramatu i prozy.

3. Historia i kultura obszaru językowego

Elementy historii i kultury danego obszaru językowego, wyznaczające jego specyfikę kulturową.

4. Wstęp do językoznawstwa

Kategorie językowe, poziomy analizy języka, relacje paradygmatyczne i syntagmatyczne, wybrane zagadnienia historii językoznawstwa.

5. Gramatyka opisowa

Treści obejmują działy tematyczne istotne dla danego języka spośród: fonetyki, fonologii, morfologii, składni, semantyki, pragmatyki.

6. Gramatyka kontrastywna

Pojęcia, zasady i cele analizy porównawczej.

7. Historia języka z elementami gramatyki historycznej

Historyczny kontekst rozwoju języka z uwzględnieniem cech systemu gramatycznego danego języka na najistotniejszych etapach jego rozwoju.

VII. ZALECENIA

Przedmioty, które powinny być dodatkowo realizowane na wymienionych specjalnościach oprócz standardów dla kierunku:

- filologia bałtycka: język łotewski 60 godzin,

- filologia romańska: drugi język romański 240 godzin,

- filologia rumuńska: język francuski 800 godzin,

- filologia słowiańska: drugi język słowiański 240 godzin,

- filologia ukraińska i białoruska: język rosyjski 240 godzin.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku filologia trwają nie mniej niż 6 semestrów (3 lata). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.800, w tym 1.785 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku filologia otrzymuje tytuł zawodowy licencjata.

Absolwent powinien być specjalistą w zakresie praktycznej znajomości języka, posiadać wykształcenie ogólnohumanistyczne oraz specjalistyczne w zakresie wiedzy o literaturze, kulturze i historii obszaru językowego wybranego języka.

Studia zawodowe na kierunku filologia umożliwiają zdobycie zawodu nauczyciela, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli, oraz przygotowują do podjęcia zatrudnienia w charakterze tłumacza, organizatora i propagatora kultury danego obszaru językowego. W kształceniu powinny dominować zajęcia o charakterze warsztatowym, które przygotują absolwenta do pracy w wybranym zawodzie.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.215

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.785

IV. PRAKTYKI

Obligatoryjnym elementem kształcenia na studiach zawodowych są praktyki. Powinny one trwać nie mniej niż 8 tygodni. W zależności od specjalizacji student może je odbyć w instytucjach takich, jak: szkoła, biuro tłumaczeń, biuro podróży.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Język obcy (inny niż język specjalności) 120

2. Historia filozofii 30

3. Przedmiot do wyboru 30

4. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.215

1. Historia literatury 120

2. Gramatyka opisowa 120

3. Kultura obszaru językowego 60

4. Historia obszaru językowego 30

5. Wstęp do językoznawstwa 30

6. Wstęp do literaturoznawstwa 30

7. Historia języka 30

8. Gramatyka kontrastywna 15

9. Praktyczna nauka języka specjalności 780

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

W zależności od ustalonej przez uczelnię specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy (inny niż język specjalności)

Kształtowanie i rozwijanie umiejętności porozumiewania się w podstawowych sytuacjach życia codziennego, wypracowanie umiejętności rozumienia ze słuchu, prowadzenia dyskusji, wyrażania opinii na dany temat, interpretacji przeczytanych tekstów, tworzenia własnych tekstów.

2. Historia filozofii

Przegląd zagadnień filozoficznych w perspektywie historycznej od starożytności po współczesność: klasyczna filozofia grecka, filozofia hellenistyczno-rzymska, filozofia wczesnochrześcijańska, filozofia średniowieczna, filozofia nowożytna, kierunki filozofii współczesnej.

3. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość rozszerzenia wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Historia literatury

Historia piśmiennictwa obszaru językowego danego języka, uwzględniająca reprezentatywne pozycje literatury: poezji, dramatu i prozy. Ukazanie najważniejszych elementów procesu historycznoliterackiego w kontekście tendencji ideowych i filozoficznych, połączenie zjawisk i faktów literackich w całość obejmującą prądy literackie, konwencje artystyczne w ich współzależności i rozwoju historycznym. Rozwijanie umiejętności obcowania z dziełem literackim.

2. Gramatyka opisowa

Treści obejmują działy tematyczne istotne dla danego języka spośród: fonetyki, fonologii, morfologii, składni, semantyki, pragmatyki. Omawiane są zagadnienia synchronii i diachronii w badaniu języka. Przedmiot uczy poprawnego stosowania zasad i reguł gramatycznych oraz gramatycznej interpretacji dowolnego tekstu.

3. Kultura obszaru językowego

Elementy kultury danego obszaru językowego, wyznaczające jego specyfikę kulturową. Omówienie odrębności danej kultury i jej związków z innymi obszarami kulturowymi.

4. Historia obszaru językowego

Elementy historii danego obszaru językowego, wyznaczające jego specyfikę. Omówienie kluczowych dla jego rozwoju wydarzeń, postaci historycznych, problematyki konfliktów i pokojowego współżycia z sąsiednimi państwami.

5. Wstęp do językoznawstwa

Kategorie językowe, poziomy analizy języka, wybrane zagadnienia historii językoznawstwa, współczesne szkoły i nurty językoznawstwa, ukazanie organicznych więzi językoznawstwa z innymi gałęziami wiedzy, wskazanie na praktyczne zastosowania badań językowych.

6. Wstęp do literaturoznawstwa

Teoria dzieła literackiego, stylistyka, wersyfikacja, rodzaje i gatunki literackie. Wprowadzenie podstawowych pojęć z zakresu literaturoznawstwa oraz rozwijanie umiejętności czytania dzieła literackiego, jego analizy i interpretacji, określanie cech formalnych.

7. Historia języka

Historyczny kontekst rozwoju języka z uwzględnieniem cech systemu gramatycznego danego języka na najistotniejszych etapach jego rozwoju. Periodyzacja, zmiany w słownictwie i gramatyce, czynniki społeczno-kulturowe wpływające na rozwój języka, zabytki piśmiennicze.

8. Gramatyka kontrastywna

Pojęcia, zasady i cele analizy porównawczej, zapoznanie z teorią i praktyką badań konfrontatywnych, zarys rozwoju porównywanych języków, ich zróżnicowanie fonetyczne, fonologiczne i morfologiczne.

9. Praktyczna nauka języka specjalności

Kształcenie umiejętności poprawnego wykorzystywania języka w zakresie podstawowych rodzajów komunikacji językowej. Rozwijanie umiejętności komunikowania się w różnych sytuacjach, tworzenia tekstów zróżnicowanych stylistycznie, wyrażania sądów i opinii.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

2. Od kandydatów na studia jest wymagana podstawowa znajomość języka obcego.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku filologia polska trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi nie mniej niż 2.500, w tym 1.170 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku filologia polska otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Absolwent ten, posiadający wiedzę ogólnohumanistyczną, powinien być przygotowany do pracy naukowej albo do wykonywania zawodu nauczyciela, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli. Ponadto będzie mógł zdobywać węższe kwalifikacje praktyczne w toku pracy w instytucjach kultury, wydawnictwach, redakcjach czasopism, komunikacji masowej (prasa codzienna, radio, telewizja).

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 750

Razem: 1.170

IV. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Historia Polski 30

3. Historia filozofii 60

4. Język łaciński 60

5. Język obcy 180

6. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 750

1. Historia literatury polskiej do roku 1939 180

2. Literatura współczesna po roku 1939 60

3. Literatura powszechna 60

4. Poetyka i analiza dzieła literackiego 90

5. Teoria literatury 30

6. Wiedza o historii języka polskiego 90

7. Wiedza o współczesnym języku polskim 120

8. Teorie językoznawcze 60

9. Wiedza o kulturze 60

V. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszej wiedzy z zakresu informatyki, przedmiotu przyrodniczego, podstaw ochrony własności intelektualnej lub innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów.

2. Historia Polski

Charakterystyka kolejnych epok rozwoju polskiej państwowości, ze szczególnym uwzględnieniem idei politycznych i społecznych oraz zjawisk życia kulturalnego.

3. Historia filozofii

Przegląd zagadnień filozoficznych w perspektywie historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki etycznej, aksjologicznej i estetycznej.

4. Język łaciński

Zapoznanie z regułami gramatycznymi języka w stopniu umożliwiającym rozumienie i przekład często cytowanych tekstów. Przyswojenie zasobu leksykalnego umożliwiające wyjaśnienie etymologii używanej w filologii polskiej terminologii naukowej.

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Historia literatury polskiej do roku 1939

Problematyka periodyzacji dziejów literatury. Przegląd reprezentatywnych dzieł literatury poszczególnych epok. Wprowadzenie do metodologii interpretacji dzieł literackich z uwzględnieniem kontekstu macierzystego i tradycji literackiej. Charakterystyka procesów rozwoju literatury: prądów literackich i ruchu konwencji artystycznych. Historycznoliteracka analiza tekstów. Zapoznanie z wybranymi pracami analitycznymi i systematycznymi historyków literatury oraz przykładami publicystyki krytycznoliterackiej.

2. Literatura współczesna po roku 1939

Zapoznanie z tekstami literackimi twórców reprezentujących różne pokolenia i prądy artystyczne współistniejące ze sobą w okresie wojny i po roku 1945. Charakterystyczne tendencje w krytyce literackiej tego okresu.

3. Literatura powszechna

Zapoznanie z wybranymi dziełami literatury światowej, zwłaszcza w aspekcie ich wpływu na rozwój literatury polskiej - ze szczególnym uwzględnieniem tekstów z XX wieku lub zapoznanie z literaturą wybranego kręgu kulturowego, lub zapoznanie z literaturą wybranego kraju.

4. Poetyka i analiza dzieła literackiego

Analiza teoretycznoliteracka tekstu, jego treści, struktury, nawiązań do innych tekstów.

5. Teoria literatury

Przegląd i charakterystyka szkół teoretycznoliterackich. Dzieje badań nad strukturą dzieła literackiego.

6. Wiedza o historii języka polskiego

Język polski na tle języków słowiańskich, z uwzględnieniem gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiego, najstarszego zapisanego języka słowiańskiego, niezbędnej do zrozumienia mechanizmów rozwoju polskiego języka etnicznego. Zróżnicowanie dialektalne języka polskiego. Powstanie i rozwój polskiego języka literackiego. Ewolucja systemu gramatycznego.

7. Wiedza o współczesnym języku polskim

Opis struktury języka polskiego na poziomie fonetycznym, morfologicznym, składniowym, semantycznym i pragmatycznym. Zagadnienia kultury języka polskiego. Słowniki - problemy leksykologii i leksykografii polskiej. Zróżnicowanie języka polskiego na warianty regionalne, socjalne i stylowe.

8. Teorie językoznawcze

Przegląd i charakterystyka badań nad językiem. Język naturalny na tle innych systemów semiotycznych. Metody badań. Prezentacja kluczowych teorii i szkół językoznawczych.

9. Wiedza o kulturze

Elementy antropologii kultury. Znak. Symbol. Mit. Czas i przestrzeń w kulturach świata. Etniczność. Pluralizm kulturowy. Globalizacja. Etnocentryzm. Rasizm. Antropologia współczesności. Problemy kultury popularnej. Kultura alternatywna. Audiowizualność w kulturze. Rola obrazu w kulturze współczesnej. Historia i teoria sztuk audiowizualnych. Analiza przekazów audiowizualnych.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku filologia polska trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.200, w tym 1.260 godzin określonych w standardach.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku filologia polska otrzymuje tytuł licencjata.

Absolwent powinien posiadać wykształcenie ogólnohumanistyczne oraz specjalistyczne w zakresie wiedzy o literaturze i języku polskim, a także znać podstawy metodologii badań filologicznych. Szczególną uwagę należy skierować na kształcenie tzw. umiejętności polonistycznych (analiza i tworzenie tekstu). Treści kształcenia filologicznego powinny uwzględniać szerokie tło kulturowe. Studia zawodowe na kierunku filologia polska umożliwiają zdobycie zawodu nauczyciela, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli albo przygotowują do pracy w charakterze wydawcy-redaktora. W kształceniu powinny dominować zajęcia o charakterze warsztatowym, które przygotują absolwenta do pracy w wybranym zawodzie.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻANIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 600

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.260

IV. PRAKTYKI

Praktyki w wymiarze co najmniej 8 tygodni. Miejsce ich odbywania zależy od wybranej specjalizacji.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

1. Język obcy 120

2. Język łaciński 30

3. Historia filozofii 30

4. Historia Polski 30

5. Edukacja informatyczna 30

6. Przedmiot do wyboru 30

7. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 600

1. Wiedza o kulturze 30

2. Literatura powszechna 30

3. Teoria literatury z poetyką 60

4. Analiza dzieła literackiego 30

5. Wiedza o komunikacji językowej 60

6. Stylistyka 30

7. Historia literatury polskiej do roku 1939 180

8. Współczesna literatura polska 30

9. Wiedza o współczesnym języku polskim 120

10. Wiedza o historii języka polskiego 30

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

W zależności od wybranej specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język łaciński

Poznanie reguł gramatycznych i leksyki języka w stopniu umożliwiającym rozumienie i przekład często cytowanych tekstów.

2. Historia filozofii

Jońska filozofia przyrody. Sokrates, Platon i Arystoteles. Stoicyzm i epikureizm. Filozofia chrześcijańska. Empiryzm i racjonalizm. Idealizm i materializm. Determinizm. Idealizm transcendentalny I. Kanta. Filozofia życia: Schopenhauer, Nietzsche. Egzystencjalizm, fenomenologia, strukturalizm, hermeneutyka.

3. Historia Polski

Charakterystyka kolejnych epok rozwoju polskiej państwowości ze szczególnym uwzględnieniem idei politycznych i społecznych oraz zjawisk życia kulturalnego.

4. Edukacja informatyczna

Obsługa komputera, Internet, poczta elektroniczna, bazy danych, edytory tekstu.

5. Przedmiot do wyboru

Etyka, historia sztuki, estetyka, logika, semiotyka, socjologia, antropologia kultury.

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Wiedza o kulturze

Elementy antropologii kultury. Problemy kultury popularnej. Rola obrazu we współczesnej kulturze. Elementy historii i teorii teatru, filmu, telewizji, radia. Analiza przedstawienia teatralnego i filmu. Związki teatru i filmu z literaturą.

2. Literatura powszechna

Wybrane dzieła światowej literatury - szczególnie te, które miały istotny wpływ na literaturę polską. Epika, liryka, dramat - najwybitniejsze dokonania i ewolucja. Przemiany w literaturze XX wieku.

3. Teoria literatury z poetyką

Język i styl artystyczny. Fonetyczne, leksykalne i składniowe środki stylistyczne. Tropy stylistyczne. Stylizacja. Typy wiersza polskiego. Rodzaje i gatunki literackie. Kompozycja dzieła literackiego. Kategorie estetyczne - komizm, humor, ironia, tragizm, patos. Okres literacki, prąd literacki, konwencja literacka. Przemiany form literackich.

4. Analiza dzieła literackiego

Opis, analiza i interpretacja wybranych tekstów literackich. Stosowanie różnych metodologii. Dostrzeganie kontekstów interpretacyjnych. Wartościowanie.

5. Wiedza o komunikacji językowej

Akt komunikacji językowej. Funkcje wypowiedzi. Kompetencja komunikacyjna. Opis i analiza aktów komunikacji językowej, z uwzględnieniem dorobku pragmalingwistyki, lingwistyki tekstu (gatunki tekstów) i stylistyki funkcjonalnej. Trudności i nieporozumienia komunikacyjne i sposoby ich unikania.

6. Stylistyka

Pojęcie stylu. Zróżnicowanie stylowe języka. Charakterystyka stylów. Analiza stylistyczna wybranych tekstów. Cechy dobrego stylu. Tworzenie tekstów - mówionych i pisanych, zróżnicowanych stylowo i gatunkowo. Przetwarzanie tekstów w różnych celach (poprawianie, streszczanie, przekształcanie stylistyczne, skracanie, rozwijanie). Elementy kultury żywego słowa.

7. Historia literatury polskiej do roku 1939

Okresy literackie jako formacje kulturowe. Prądy artystyczne, poetyki, programy i postawy filozoficzne. Reprezentatywne gatunki literackie. Reprezentatywne dzieła literatury polskiej od średniowiecza do II wojny światowej i ich twórcy. Uwzględnienie kontynuacji i nawiązań. Historycznoliteracka analiza tekstów.

8. Współczesna literatura polska

Kierunki rozwoju literatury polskiej od wybuchu II wojny światowej. Literatura w Polsce i na emigracji. Periodyzacja. Pokolenia literackie. Proza i poezja. Dramaturgia i teatr. Literatura faktu. Esej, reportaż, felieton, dziennik.

9. Wiedza o współczesnym języku polskim

Opis struktury języka na poziomie fonologicznym, morfologicznym, składniowym i semantycznym. Leksykologia i leksykografia. Słowniki języka polskiego. Kultura języka - norma językowa, rozpoznawanie i klasyfikowanie błędów językowych. Odmiany terytorialne, społeczne i funkcjonalne języka polskiego.

10. Wiedza o historii języka polskiego

Powstanie polskiego języka etnicznego. Zależności między historią polityczną, społeczną i kulturalną narodu a rozwojem języka. Periodyzacja dziejów języka polskiego. Funkcjonalno-stylistyczne zróżnicowanie polszczyzny doby staropolskiej, średniopolskiej i nowopolskiej. Wpływy obce. Rozwój systemu językowego polszczyzny (opis najważniejszych ewolucji fonologicznych, fleksyjnych i składniowych). Zmiany w leksyce.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów oraz ich treści programowe ustalają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonym zakresie wiedzy.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku geodezja i kartografia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.600, w tym 2.190 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku geodezja i kartografia otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Studia magisterskie na kierunku geodezja i kartografia kształcą specjalistów w zakresie szeroko rozumianej geodezji obejmującej wyznaczanie położenia obiektów, przedstawianie ich na mapach, geodezyjną obsługę obiektów inżynieryjnych i przemysłowych oraz gospodarkę nieruchomościami.

Absolwenci powinni być przygotowani do prowadzenia działalności inżynierskiej i naukowej w zakresie geodezji i kartografii oraz systemów informacji o terenie.

Absolwenci powinni posiadać umiejętności posługiwania się nowoczesnymi technikami pomiarów geodezyjnych, fotogrametrycznych i teledetekcyjnych oraz wiedzę umożliwiającą stosowanie komputerowych technik gromadzenia i przetwarzania informacji o środowisku geograficznym.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.320

Razem: 2.190

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmioty ekonomiczne i humanistyczne 90

2. Języki obce 180

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

1. Matematyka 240

2. Fizyka 120

3. Informatyka 105

4. Geometria i grafika inżynierska 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.320

1. Geodezja 240

2. Geodezja wyższa i astronomia geodezyjna 120

3. Geodezja inżynieryjna 105

4. Budownictwo 60

5. Geodezja satelitarna 30

6. Rachunek wyrównawczy 90

7. Fotogrametria i teledetekcja 120

8. Kartografia 75

9. Elektroniczna technika pomiarowa 45

10. Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego 105

11. Systemy informacji o terenie 135

12. Podstawy nauk o Ziemi, geomorfologia i gleboznawstwo 75

13. Ochrona środowiska przyrodniczego człowieka 45

14. Prawo 75

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty ekonomiczne i humanistyczne

Do wyboru w szczególności: mikroekonomia, podstawy zarządzania, psychologia, socjologia, filozofia, etyka.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, teoria macierzy, geometria analityczna i różniczkowa, podstawy analizy matematycznej, metody numeryczne - w tym rozwiązywanie układów równań liniowych i nieliniowych, elementy statystyki matematycznej.

2. Fizyka

Fizyka ogólna - w tym optyka, elementy szczególnej teorii względności, zjawiska elektryczne i elektromagnetyczne, wybrane zagadnienia specjalne, takie jak: prawa Keplera, zagadnienia Ciołkowskiego, zjawisko precesji, promieniowanie temperaturowe, własności gazów i cieczy.

3. Informatyka

Użytkowanie i programowanie komputerów, struktura i bazy danych, specjalistyczne pakiety użytkowe, urządzenia systemów informatyki, ogólna struktura i zasady działania systemów komputerowych, sieci komputerowe.

4. Geometria i grafika inżynierska

Elementy geometrii wykreślnej stosowanej w geodezji i kartografii. Podstawy projektowania wspomaganego komputerem, specjalistyczne pakiety programowe. Grafika i grafika komputerowa.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geodezja

Definicja geodezji. Podział geodezji. Pomiary sytuacyjne: układy współrzędnych na płaszczyźnie, metody pomiarów kątów i długości, dalmierze i teodolity. Pomiary wysokości: metoda niwelacji geometrycznej, niwelatory techniczne, sieci niwelacyjne, niwelacja trygonometryczna. Pomiary sytuacyjno-wysokościowe, tachimetria, tachimetry klasyczne i elektroniczne, automatyzacja pomiarów tachimetrycznych. Szczegółowe osnowy geodezyjne. Opracowanie wyników pomiarów. Sporządzenie mapy zasadniczej.

2. Geodezja wyższa i astronomia geodezyjna

Zagadnienia geometryczne geodezji wyższej. Podstawy astronomii sferycznej. Modele pola siły ciężkości Ziemi, elementy teorii potencjału, pole normalne siły ciężkości Ziemi, zmiany pola siły ciężkości Ziemi, zmiany pola siły ciężkości w czasie. Elementy grawimetrii geodezyjnej. Wyznaczanie figury Ziemi metodami grawimetrycznymi i astronomiczno-geodezyjnymi. Wykorzystanie pomiarów satelitarnych w geodezji. Podstawowe sieci geodezyjne: sieci zintegrowane, modernizacja sieci podstawowych w Polsce.

3. Geodezja inżynieryjna

Geodezyjna realizacja procesów inwestycyjnych. Pomiary inwentaryzacyjne. Wyznaczanie odchyłek projektowych budowli i urządzeń przemysłowych. Badanie odkształceń i wyznaczanie przemieszczeń.

4. Budownictwo

Podstawy budownictwa ogólnego. Elementy budownictwa przemysłowego. Zarys inżynierii lądowej i miejskiej.

5. Geodezja satelitarna

Ruch sztucznych satelitów Ziemi. Metody obserwacji. Metody geometryczne i dynamiczne wyznaczania położenia punktów i tworzenia sieci satelitarnych. Globalny System Pozycyjny GPS (Global Position System). Zasada satelitarnych metod wyznaczania współczynników pola grawitacyjnego Ziemi. Modele pola. Zastosowania sztucznych satelitów Ziemi do badań geodynamicznych.

6. Rachunek wyrównawczy

Podstawy algebry liczb zespolonych (macierzy i krakowianów). Probabilistyczne podstawy teorii błędów pomiarów. Wyrównanie wyników pomiarów geodezyjnych: metody wyrównania zależnych wyników pomiarów, wielogrupowe i wieloetapowe wyrównanie sieci geodezyjnych.

7. Fotogrametria i teledetekcja

Definicja fotogrametrii. Wykonywanie fotogrametrycznych zdjęć lotniczych i naziemnych. Metody obserwacji i pomiaru zdjęć. Analityczne i analogowe opracowanie stereogramu. Technologie fotogrametryczne i ich zastosowania. Podstawy fizyczne teledetekcji. Fotograficzne metody rejestracji. Metodyka fotointerpretacji. Skanery. Zobrazowania radarowe. Zdjęcia satelitarne. Zastosowania teledetekcji. Fotogrametria cyfrowa, klasyfikacja tematyczna treści obrazów cyfrowych.

8. Kartografia

Definicje i klasyfikacja odwzorowań kartograficznych. Zniekształcenia odwzorowawcze. Analiza własności podstawowych zbiorów odwzorowań geodezyjno-kartograficznych, konforemnych stosowanych w Polsce. Koncepcje, funkcje i formy mapy. Zasady redagowania i opracowania treści map. Kartografia tematyczna. Generalizacja kartograficzna i statystyczne metody przetwarzania danych przestrzennych. Kartograficzne aspekty Geodetic Information System (GIS). Kartografia tematyczna. Kartografia cyfrowa i automatyzacja procesu opracowania i wydawania map. Technologia wytwarzania map.

9. Elektroniczna technika pomiarowa

Zasady konstrukcji geodezyjnych instrumentów optycznych. Systemy elektronicznego i komputerowego wspomagania instrumentów geodezyjnych. Dalmierze mikrofalowe, świetlne i laserowe, interferometr laserowy, tachimetr elektroniczny. Badanie, justowanie i rektyfikacja instrumentów geodezyjnych. Testowanie instrumentów. Kalibracja przyrządów pomiarowych.

10. Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Gospodarka terenami zurbanizowanymi. Podstawy gospodarki gruntami rolnymi. Aspekty ekonomiczne gospodarki gruntami. Podstawowe zagadnienia geodezyjnej obsługi nieruchomości.

11. Systemy informacji o terenie

Zarys teorii systemów informacyjnych. Pozyskiwanie i przetwarzanie danych o terenie. Udostępnianie informacji. Numeryczne modele powierzchni terenowej. Wybrane systemy informacji o terenie. Ewidencja gruntów i budynków. Przepisy prawne.

12. Podstawy nauk o Ziemi, geomorfologia i gleboznawstwo

System nauk o Ziemi. Planeta Ziemia i geosfery: litosfera, hydrosfera, atmosfera, pedosfera i biosfera. Zarys geologii i geofizyki. Zarys gleboznawstwa i geomorfologii.

13. Ochrona środowiska przyrodniczego człowieka

Pojęcia i definicje podstawowe. Zagrożenie środowiska. Degradacja i ochrona komponentów środowiska: atmosfery, litosfery, pedosfery, hydrosfery, biosfery. Systemy monitoringu i waloryzacja środowiska. Rekultywacja terenów zdegradowanych działalnością człowieka. Ekonomiczne i prawne aspekty ochrony środowiska. Rola geodezji, kartografii i teledetekcji jako źródeł informacji o stanie aktualnym i zmianach zachodzących w środowisku. Systemy informacji o środowisku.

14. Prawo

Podział prawa. Podstawy prawa i wykładnia prawa (w tym podstawowych przepisów prawnych w zakresie geodezji i kartografii). Prawo cywilne, prawo rzeczowe, rodzaje zobowiązań. Prawo geodezyjne i kartograficzne. Prawo pracy.

VII. ZALECENIA

1. Kształcenie praktyczne (laboratoria, ćwiczenia, projekty) powinno stanowić łącznie nie mniej niż 40% godzin programu przedmiotów technicznych i specjalnościowych.

2. Ćwiczenia terenowe z geodezji, geodezji wyższej i astronomii geodezyjnej oraz fotogrametrii i teledetekcji powinny być wliczane do ogólnej liczby 3.600 godzin.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty kierunkowe około 55 %).

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku historia sztuki trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.500 godzin, w tym 1.240 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku historia sztuki otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Absolwent tego kierunku posiada gruntowną i wszechstronną wiedzę z zakresu historii sztuki ogólnej i polskiej od czasów starożytnych po sztukę współczesną. Jest przygotowany do pracy naukowej w szkołach wyższych, placówkach badawczych, muzealnych i konserwatorskich, galeriach antykwarycznych, wystawiających i prowadzących obrót dziełami sztuki, redakcjach wydawnictw, czasopism oraz placówkach popularyzujących sztukę. Ukończenie tego kierunku umożliwia zdobycie zawodu nauczyciela, jeżeli są spełnione wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 460

Razem: 1.240

IV. PRAKTYKI

Praktyka inwentaryzacyjna w wymiarze od 1 do 2 tygodni.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Przedmioty do wyboru 120

2. Język łaciński 120

3. Język obcy nowożytny 120

4. Wychowanie fizyczne lub inne zajęcia typu sportowo-rekreacyjnego 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

1. Przedmioty propedeutyczne historii sztuki 270

2. Zarys głównych działów historii sztuki 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 460

Historia sztuki poszczególnych rejonów i okresów 460

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z przedmiotów humanistycznych, z nauk przyrodniczych, informatyki, podstaw ochrony własności intelektualnej lub z innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów.

Zalecanym przedmiotem humanistycznym dla studentów historii sztuki jest historia filozofii z elementami historii estetyki.

2. Język łaciński

Bierne opanowanie języka łacińskiego.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Przedmioty propedeutyczne historii sztuki

Przedmioty propedeutyczne historii sztuki zawierają podstawowe informacje dotyczące wstępu do historii sztuki, historii sztuki, miejsca historii sztuki w naukach humanistycznych, metodyki i metodologii badań, podstawowej bibliografii i posługiwania się nią, historii technik artystycznych, omówienie podstawowych nauk pomocniczych, takich jak: historia, archeologia, paleografia, heraldyka, kostiumologia.

2. Zarys głównych działów historii sztuki

Zapoznanie się z podstawową problematyką malarstwa, rzeźby, architektury, grafiki artystycznej i rzemiosła artystycznego w ramach sztuki prahistorycznej, starożytnej, średniowiecznej, nowożytnej i nowoczesnej. Historia doktryn artystycznych i myśli o sztuce oraz krytyki artystycznej, problematyka ikonografii i treści ideowych dzieła sztuki w poszczególnych okresach artystycznych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

Historia sztuki poszczególnych rejonów i okresów

Blok zajęć obejmuje wykłady kursowe, monograficzne lub konwersatoryjne, ćwiczenia, konwersatoria, proseminaria i seminaria, których celem jest pogłębienie i ugruntowanie wiedzy dotyczącej historii sztuki poszczególnych epok i krajów. Blok tworzą zajęcia o charakterze szczegółowym obejmujące ważniejsze zagadnienia historii sztuki obcej i polskiej preromańskiej i wczesnopiastowskiej, kręgu bizantyńsko-ruskiego, romańskiej i gotyckiej, renesansowej, barokowej i klasycystycznej oraz tendencji artystycznych w sztuce XIX i XX wieku. Poruszane są także problemy muzeologii, ochrony zabytków i konserwacji, krytyki artystycznej, wystawiennictwa i kolekcjonerstwa oraz antykwarstwa i handlu sztuką.

W ramach tego cyklu wprowadzane są najważniejsze problemy badawcze, metodyczne, metodologiczne i interpretacyjne oraz najnowsze osiągnięcia naukowe. Studenci mają możliwość dokonania wyboru przedmiotów głównych i uzupełniających w zależności od realizowanych tematów prac magisterskich.

VII. ZALECENIA

Zalecane są minimum pięciodniowe ćwiczenia terenowe (zabytkoznawcze objazdy) na każdym roku studiów.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku historia sztuki trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.200, w tym 1.140 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent zawodowych studiów na kierunku historia sztuki otrzymuje tytuł zawodowy licencjata.

Absolwent uzyskuje w trakcie studiów podstawową wiedzę z zakresu dziejów sztuki powszechnej i polskiej od czasów starożytnych po sztukę współczesną. Jest przygotowany do wykonywania prac na poziomie podstawowym w zakresie dokumentacji zabytków, przygotowywania wystaw sztuki, upowszechniania sztuki, obrotu dziełami sztuki. Ponieważ zdecydowana większość instytucji zatrudniających historyków sztuki w Polsce (podobnie jak w krajach Unii Europejskiej) wymaga wykształcenia na poziomie magisterskim, absolwent studiów zawodowych z historii sztuki powinien traktować to wykształcenie albo jako wstępny etap edukacji, albo jako studia, które podjął po ukończeniu innych studiów wyższych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 420

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 180

Razem: 1.140

IV. PRAKTYKI

1. Praktyka inwentaryzacyjna - w wymiarze 3 tygodni.

2. Praktyka muzealna lub konserwatorska - w wymiarze 5 tygodni.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Przedmioty do wyboru 30

2. Język łaciński 60

3. Język obcy nowożytny 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

1. Przedmioty propedeutyczne historii sztuki 270

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 420

1. Historia sztuki powszechnej i polskiej 240

2. Historia sztuki poszczególnych rejonów i okresów 180

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 180

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty do wyboru

Poszerzenie zakresu wiedzy ogólnej zgodnie z zainteresowaniami studiujących. Dla studentów historii sztuki zalecane są przedmioty humanistyczne, takie jak: historia filozofii, historia literatury, historia ogólna, podstawy psychologii.

2. Język łaciński

Bierne opanowanie języka łacińskiego.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Przedmioty propedeutyczne historii sztuki

Wstęp do historii sztuki. Dzieje historii sztuki jako dyscypliny naukowej, współczesne metody badawcze, terminologia, bibliografia oraz nauki pomocnicze. W ramach zajęć praktycznych studenci nabywają umiejętność: opisu i analizy dzieł sztuki, krytyki źródeł oraz krytycznej lektury tekstu naukowego.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia sztuki powszechnej i polskiej

Dzieje sztuki powszechnej i polskiej oraz historii doktryn artystycznych - od najwcześniejszych ich przejawów aż do współczesności.

2. Historia sztuki poszczególnych rejonów i okresów

Dzieje sztuki poszczególnych epok i krajów. Metody badawcze historii sztuki. Zagadnienia historii sztuki wszystkich epok - szczegółowo. Najważniejsze problemy badawcze oraz metodologiczne.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Zależnie od ustalonej przez uczelnię specjalizacji lub specjalności zajęcia problemowo-specjalizacyjne dotyczą obszarów zawodowej aktywności absolwentów, w tym problemów muzealnictwa, konserwatorstwa, wystawiennictwa, rynku sztuki, ochrony dóbr kultury, znawstwa, upowszechniania sztuki.

VII. ZALECENIA

1. Zalecane są kilkudniowe ćwiczenia terenowe (objazdy zabytkoznawcze) na każdym roku studiów.

2. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku matematyka trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.000, w tym 1.530 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku matematyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Absolwent powinien posiadać wszechstronną, ogólną wiedzę matematyczną i umiejętność samodzielnego jej pogłębiania, tak aby mógł wykonywać zawód matematyka na różnych stanowiskach pracy, a również zawód nauczyciela matematyki, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW l MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.260

Razem: 1.530

IV. PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Filozofia 60

2. Przedmiot do wyboru 30

3. Język obcy 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.260

1. Wstęp do matematyki 60

2. Analiza matematyczna 360

3. Równania różniczkowe 60

4. Algebra liniowa i geometria 180

5. Algebra 120

6. Topologia 60

7. Rachunek prawdopodobieństwa 120

8. Analiza zespolona 60

9. Analiza funkcjonalna 60

10. Informatyka 120

11. Fizyka 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Główne kierunki filozoficzne i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych.

2. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studentów do wyboru przedmiot z grupy przedmiotów humanistycznych.

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Wstęp do matematyki

Rachunek zdań. Rachunek kwantyfikatorów. Algebra zbiorów. Liczby naturalne, aksjomaty Peano, indukcja. Produkt zbiorów, relacje, relacja równoważności, zasada abstrakcji. Funkcje, obrazy i przeciwobrazy. Moce, równoliczność zbiorów. Zbiory skończone i nieskończone. Zbiory przeliczalne i mocy continuum. Pewnik wyboru. Lemat Kuratowskiego-Zorna. Twierdzenie Cantora-Bernsteina. Zbiór potęgowy. Twierdzenie Cantora. Zbiory częściowo i liniowo uporządkowane, typy porządkowe. Zbiory dobrze uporządkowane, liczby porządkowe.

2. Analiza matematyczna

Liczby rzeczywiste. Aksjomatyka liczb rzeczywistych. Granica ciągu liczbowego. Granica dolna i górna ciągu liczbowego i funkcji rzeczywistej w punkcie. Odwzorowania ciągłe i ich własności. Zawartość, spójność i zupełność podzbiorów przestrzeni euklidesowej. Podstawowe funkcje elementarne w dziedzinie rzeczywistej, ich ciągłość, granice z nimi związane. Rachunek różniczkowy funkcji zmiennej rzeczywistej. Interpretacja fizyczna i geometryczna pochodnej. Działania na funkcjach a pochodna. Twierdzenie o wartości średniej. Wzór Taylora i jego zastosowania. Kryteria zbieżności szeregów. Zbieżność bezwzględna i bezwarunkowa. Mnożenie szeregów. Zbieżność punktowa i jednostajna ciągów i szeregów funkcyjnych. Twierdzenie Weierstrassa dla odcinka. Kryteria zbieżności jednostajnej szeregów funkcyjnych. Ciągłość i różniczkowanie granicy ciągu funkcyjnego i sumy szeregu funkcyjnego. Szereg Taylora i pojęcie funkcji analitycznej zmiennej rzeczywistej. Rozwijanie w szereg Taylora podstawowych funkcji elementarnych.

Rachunek całkowy funkcji zmiennej rzeczywistej. Całka nieoznaczona. Całkowanie elementarne. Całka oznaczona. Całki niewłaściwe. Kryterium całkowe zbieżności szeregu. Zastosowania geometryczne i fizyczne całki. Elementy geometrii różniczkowej. Prosta styczna i normalna do krzywej. Krzywizna. Równania naturalne krzywych. Rachunek różniczkowy (odwzorowania z R^k w Rⁿ). Pochodna i jej sens geometryczny. Pochodne kierunkowe, cząstkowe i różniczkowalność funkcji. Macierz Jacobiego, jakobian i gradient. Działania na odwzorowaniach a pochodne. Pochodne wyższych rzędów. Twierdzenie o wartości średniej. Wzór Taylora. Zastosowanie do badania ekstremów lokalnych. Twierdzenia o odwzorowaniu uwikłanym, o lokalnej odwracalności odwzorowania klasy C¹. Ekstrema warunkowe lokalne.

Miara Lebesgue'a w R i miara w R^k. Własności miary Lebesgue'a. Funkcje mierzalne. Całka względem miary. Warunek konieczny i dostateczny całkowalności w sensie Riemanna. Twierdzenie Fubiniego i twierdzenie o podstawianiu. Twierdzenia o przechodzeniu do granicy pod znakiem całki. Całki krzywoliniowe i powierzchniowe. Formy różniczkowe i twierdzenie Stokesa.

3. Równania różniczkowe

Równania różniczkowe zwyczajne. Wiadomości wstępne: pojęcie równania, rozwiązania, ich rodzaje, zagadnienia początkowe, interpretacja geometryczna. Równania elementarnie całkowalne. Równania o zmiennych rozdzielonych, zupełne i do nich sprowadzalne. Równania liniowe o stałych współczynnikach.

Podstawowe twierdzenia o istnieniu i jednoznaczności rozwiązań zagadnień początkowych dla układów równań różniczkowych rzędu pierwszego i równań wyższych rzędów. Twierdzenie o ciągłej i gładkiej zależności rozwiązań od wartości początkowych i parametrów.

Podstawowe własności rozwiązań układów równań różniczkowych liniowych I rzędu. Przestrzeń liniowa rozwiązań układu jednorodnego, jej wymiar, baza - układ fundamentalny, macierz fundamentalna, twierdzenie Liouville'a. Postać rozwiązania ogólnego układu niejednorodnego. Własności rozwiązań równań liniowych rzędu n-tego.

Układy równań liniowych o stałych współczynnikach i algebraiczne sposoby ich rozwiązywania. Wyznaczenie układu fundamentalnego, macierzy fundamentalnej i rozwiązania ogólnego układu niejednorodnego.

Stabilność rozwiązań równania różniczkowego w sensie Lapunowa, kryteria stabilności. Informacja o zagadnieniach brzegowych dla równań rzędu drugiego.

Równania różniczkowe cząstkowe. Wiadomości wstępne, klasyfikacja równań różniczkowych cząstkowych. Podstawowe zagadnienia graniczne, początkowe, brzegowe, mieszane, pojęcie zagadnienia postawionego poprawnie.

Równania cząstkowe rzędu pierwszego i ich związek z równaniami zwyczajnymi, całki pierwsze. Przybliżone rozwiązywanie równań różniczkowych.

4. Algebra liniowa i geometria

Przestrzenie liniowe, baza, wymiar, współrzędne. Przekształcenia liniowe, macierze, wyznaczniki. Układy równań liniowych. Wartości i wektory własne. Przekształcenia dwuliniowe symetryczne, formy kwadratowe i ich macierze. Przestrzeń euklidesowa i podstawowe pojęcia geometrii euklidesowej. Przekształcenia ortogonalne i sprzężone. Krzywe i powierzchnie stopnia drugiego. Grupa izometrii płaszczyzny, grupa podobieństw. Wybrane twierdzenia geometrii elementarnej. Geometria trójkąta. Informacje o geometriach nieeuklidesowych.

5. Algebra

Grupy i ich homomorfizmy, dzielniki normalne, grupy ilorazowe, twierdzenie Cayley'a. Grupy przekształceń, grupy symetryczne. Grupy cykliczne, abelowe, rozwiązalne, proste. Twierdzenie o strukturze grup abelowych skończenie generowanych. Pierścienie i ich homomorfizmy, ideały, pierścienie ilorazowe. Pierścienie wielomianów, macierzy, szeregów potęgowych, ciała liczb wymiernych, rzeczywistych, zespolonych, ciała skończone, wielomiany symetryczne. Ciało liczb algebraicznych. Ciało ułamków. Rozszerzenia algebraiczne ciał. Ciało liczb konstruowalnych, konstrukcje geometryczne. Elementy teorii liczb (małe twierdzenie Fermata, przykłady zastosowań teorii pierścieni z jednoznacznym rozkładem do rozwiązania równań diofantycznych, pierścienie liczb całkowitych w rozszerzeniach kwadratowych ciała liczb wymiernych). Zasadnicze twierdzenie algebry.

6. Topologia

Przestrzenie metryczne: podstawowe przykłady (przestrzenie euklidesowe, przestrzenie funkcyjne), zbieżność ciągów, otoczenia punktów, zbiory otwarte i domknięte, punkty skupienia, wnętrze, brzeg i domknięcie zbioru, zbiory borelowskie. Przekształcenia ciągłe, homeomorfizmy, jednostajna ciągłość. Przestrzenie zupełne: ciągi Cauchy'ego, twierdzenie Cantora, twierdzenie Baire'a. Przestrzenie zwarte: całkowita ograniczoność i zupełność przestrzeni zwartych, własność Borela-Lebesgue'a, zbiór Cantora. Iloczyny kartezjańskie skończone i przeliczalne przestrzeni metrycznych. Spójność, obszary w przestrzeniach euklidesowych. Przestrzenie metryczne ośrodkowe, własność Lindel?fa. Pojęcie ogólnej przestrzeni topologicznej i przekształcenia ciągłego, iloczyn kartezjański dowolnej rodziny przestrzeni topologicznych. Zwarte przestrzenie Hausdorffa i twierdzenie Tichonowa. Aksjomaty oddzielania.

7. Rachunek prawdopodobieństwa

Wprowadzenie, intuicyjne (częstościowe) pojęcie prawdopodobieństwa. Przestrzeń prawdopodobieństwa (od przykładów elementarnych do ogólnego pojęcia). Prawdopodobieństwo warunkowe, wzór o prawdopodobieństwie całkowitym, wzór Bayesa, schematy urnowe.

Niezależność zdarzeń, niezależność sigma-ciał, przestrzenie produktowe jako przestrzenie probabilistyczne dla serii doświadczeń niezależnych, schemat Bernoulliego.

Zmienne losowe i ich rozkłady. Zmienne losowe jedno- i wielowymiarowe, dystrybuanta, wyznaczenie miary przez dystrybuantę, rozkłady dyskretne, rozkłady ciągłe, niezależność zmiennych losowych. Wartość oczekiwana i inne parametry rozkładu zmiennej losowej (wariancja, macierz, kowariancja). Nierówność Czebyszewa.

Ciągi zmiennych losowych i ich rozkładów. Rodzaje zbieżności w teorii prawdopodobieństwa, związki między nimi. Słabe prawo wielkich liczb, mocne prawa wielkich liczb (Borela, Kołmogorowa). "Częstościowa" interpretacja miarowego pojęcia prawdopodobieństwa.

Dodawanie niezależnych zmiennych losowych. Metoda transformacji. Funkcje tworzące, proces gałązkowy. Ogólne pojęcie splotu miar, transformacja Fouriera. Centralne twierdzenia graniczne.

Pojęcie procesu stochastycznego. Twierdzenie Kołmogorowa o zgodnych miarach. Przykłady procesów stochastycznych. Pojęcie warunkowej wartości oczekiwanej i martyngału.

Informacja o elementach wnioskowania statystycznego: zagadnienia estymacji, testowanie hipotez.

8. Analiza zespolona

Pojęcia wstępne: liczby zespolone, płaszczyzna domknięta, zbiory zwarte, zbiory spójne, ciągi i szeregi liczbowe.

Funkcje zespolone: funkcje zespolone zmiennej zespolonej, ciągłość, pochodna, warunki Cauchy'ego-Riemanna, funkcje elementarne, logarytm i potęga, gałąź argumentu, logarytmu i potęgi, homografia, ciągi i szeregi funkcyjne.

Całka krzywoliniowa: funkcje zespolone zmiennej rzeczywistej, krzywe, całka krzywoliniowa, funkcja pierwotna.

Funkcje holomorficzne: funkcje holomorficzne, twierdzenie i wzór całkowy Cauchy'ego dla prostokąta, różniczkowe całki względem parametru, twierdzenie Morery, twierdzenie Weierstrassa o ciągach funkcji holomorficznych, szeregi potęgowe i szeregi Laurenta.

Punkty osobliwe odosobnione: rozwinięcie w szereg Laurenta w sąsiedztwie punktu, rozwinięcie w szereg potęgowy w otoczeniu punktu, punkty osobliwe odosobnione, funkcje meromorficzne, twierdzenie Casoratiego-Weierstrassa, twierdzenie o identyczności.

Całkowanie w dziedzinie zespolonej: indeks punktu względem krzywej, cykle, twierdzenie Cauchy'ego, wzór całkowy Cauchy'ego, twierdzenie o residuach dla dowolnego zbioru otwartego, wnioski dla zbiorów nierozcinających płaszczyzny.

9. Analiza funkcjonalna

Przestrzenie unormowane. Przestrzenie Banacha. Klasyczne ciągowe i funkcyjne przestrzenie Banacha. Nierówności H?ldera i Minkowskiego. Szeregi w przestrzeniach unormowanych. Przestrzenie unormowane skończenie wymiarowe. Uzupełnianie przestrzeni unormowanych.

Przestrzenie unitarne. Przestrzenie Hilberta. Uzupełnianie przestrzeni unitarnych. Nierówność Schwarza. Twierdzenie Pitagorasa. Twierdzenie o rzucie ortogonalnym. Twierdzenie Riesza o postaci funkcjonału liniowego. Ortogonalizacja i ortonormalizacja układu wektorów. Układy ortogonalne i ortonormalne. Układy ortonormalne zupełne. Szereg Fouriera. Nierówność Bessela. Tożsamość Parsevala. Twierdzenie Riesza-Fischera. Układ trygonometryczny (postać rzeczywista i zespolona). Szereg Fouriera względem układu trygonometrycznego. Układ Rademachera.

10. Informatyka

Pojęcia wstępne. Przegląd zastosowań informatyki przydatnych w pracy matematyka. Rozwiązywanie problemów matematycznych za pomocą komputera.

Środki informatyki: sprzęt i oprogramowanie. Wpływ konfiguracji komputera na jego możliwości. Urządzenia peryferyjne. System operacyjny jako część oprogramowania koordynująca działanie i podział zasobów komputera. Wielozadaniowość i współbieżność.

Sieci komputerowe. Usługi sieciowe. Poczta elektroniczna, transfer plików, przeszukiwanie i wykorzystywanie odległych zasobów. Organizacja pracy grupowej.

Programowanie. Dobór algorytmu jako wynik analizy zadania, przedstawienie algorytmu w postaci czytelnej dla komputera. Uwagi o specyfikacji problemu. Program, moduł, procedura. Instrukcje i deklaracje. Dane i ich struktury. Globalność i lokalność danych. Języki programowania. Metody opisu składni: notacja BNF. Elementy wybranego języka programowania wysokiego poziomu (Java, C, C++). Otoczenie programistyczne. Translatory.

Obliczenia. Elementy analizy numerycznej z przykładami metod rozwiązywania podstawowych zadań. Oprogramowanie użytkowe. Procesory tekstów, systemy baz danych. Pakiety matematyczne (Mathematica, Maple). TeX.

11. Fizyka

Rola matematyki w fizyce i jej rozwoju. Podstawowe prawa mechaniki. Prawa zachowania. Elementy teorii pola elektromagnetycznego. Zasady fizyki kwantowej. Problemy fizyki relatywistycznej.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku matematyka trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.200 godzin, w tym 1.410 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku matematyka otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Posiada podstawową wiedzę matematyczną, którą potrafi samodzielnie pogłębiać, oraz umiejętność abstrakcyjnego myślenia. Jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej w zakresie zastosowań matematyki lub jako nauczyciel, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 870

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.410

IV. PRAKTYKI

Formę, zakres i wymiar praktyki określa uczelnia.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 870

1. Wstęp do logiki i teorii mnogości 60

2. Analiza matematyczna 300

3. Algebra, geometria i topologia 300

4. Rachunek prawdopodobieństwa 90

5. Informatyka 120

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Do wyboru, w zależności od zainteresowań studentów, przedmiot z grupy przedmiotów humanistycznych.

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Wstęp do logiki i teorii mnogości

Rachunek zdań. Rachunek kwantyfikatorów. Algebra zbiorów. Liczby naturalne, indukcja matematyczna. Relacje, relacja równoważności, zasada abstrakcji. Zbiory uporządkowane. Funkcje, obrazy i przeciwobrazy. Równoliczność zbiorów, liczby kardynalne. Zbiory skończone i nieskończone, zbiory przeliczalne i mocy continuum. Lemat Kuratowskiego-Zorna, pewnik wyboru.

2. Analiza matematyczna

Liczby rzeczywiste. Ciągi liczbowe i ich granice. Granica funkcji rzeczywistej w punkcie. Funkcje ciągłe i ich własności. Zwartość, spójność i zupełność podzbiorów przestrzeni euklidesowej. Podstawowe funkcje elementarne w dziedzinie rzeczywistej, ich ciągłość, granice z nimi związane.

Pochodna funkcji zmiennej rzeczywistej, interpretacja fizyczna i geometryczna pochodnej, zastosowania pochodnej. Twierdzenia o wartości średniej. Wzór Taylora i jego zastosowania.

Kryteria zbieżności szeregów liczbowych. Zbieżność punktowa i jednostajna ciągów i szeregów funkcyjnych. Kryteria zbieżności jednostajnej szeregów funkcyjnych. Ciągłość i różniczkowanie granicy ciągu funkcyjnego i sumy szeregu funkcyjnego. Szeregi potęgowe, szereg Taylora.

Całka nieoznaczona - metody całkowania. Całka oznaczona. Całki niewłaściwe.

Pochodna funkcji wielu zmiennych. Twierdzenie o funkcji odwrotnej i twierdzenie o funkcji uwikłanej. Ekstrema funkcji wielu zmiennych.

Miara Lebesgue'a w R i miara w R^k. Funkcje mierzalne i całka Lebesgue'a. Twierdzenia o przechodzeniu do granicy pod znakiem całki. Twierdzenie o zamianie zmiennych. Całka Riemanna a całka Lebesgue'a. Pojęcie równania różniczkowego oraz jego rozwiązania, interpretacja geometryczna.

Istnienie i jednoznaczność rozwiązań równania różniczkowego. Przykłady równań całkowalnych. Układy równań różniczkowych liniowych.

3. Algebra, geometria i topologia

Przestrzenie liniowe, baza, wymiar. Przekształcenia liniowe, macierze. Wyznaczniki. Układy równań liniowych. Wartości i wektory własne przekształcenia liniowego. Przestrzenie afiniczne, ich podstawowe własności. Formy kwadratowe. Krzywe i powierzchnie stopnia drugiego. Przestrzenie euklidesowe. Przekształcenia ortogonalne i izometrie. Przestrzenie metryczne. Zbiory otwarte, domknięte. Przestrzenie topologiczne. Operacje na przestrzeniach topologicznych. Przestrzenie zwarte, spójne, zupełne. Krzywe gładkie, długość krzywej, krzywizna.

Grupy i ich homomorfizmy, podgrupy normalne i grupy ilorazowe. Grupy przekształceń, grupy permutacji. Twierdzenia Lagrange'a i Cayleya. Grupy abelowe.

Pierścienie i ich homomorfizmy. Ideały pierwsze i maksymalne. Pierścienie wielomianów. Ciała liczbowe (liczb wymiernych, rzeczywistych, zespolonych), ciała skończone. Rozszerzenia ciał. Ciało liczb algebraicznych. Elementy teorii liczb (małe twierdzenie Fermata) - przykłady zastosowań. Algebraiczna domkniętość. Zasadnicze twierdzenie algebry.

4. Rachunek prawdopodobieństwa

Przestrzeń probabilistyczna. Prawdopodobieństwo warunkowe, wzór na prawdopodobieństwo całkowite, wzór Bayesa. Niezależność zdarzeń, schemat Bernoulliego. Zmienne losowe i ich rozkłady, dystrybuanta. Niezależność zmiennych losowych. Wartość oczekiwana i wariancja zmiennej losowej. Nierówność Czebyszewa. Prawa wielkich liczb. Centralne twierdzenie graniczne. Informacja o elementach wnioskowania statystycznego.

5. Informatyka

Przegląd narzędzi informatyki przydatnych w pracy matematyka: pakiety matematyczne. Problem i jego specyfikacja. Pojęcie algorytmu, elementy analizy algorytmów. Elementy kombinatoryki i teorii grafów. Dane i ich struktury. Program, moduł, procedura. Deklaracje i instrukcje. Globalność i lokalność danych. Zasady programowania w wybranym języku. Elementy analizy numerycznej z przykładami metod rozwiązywania podstawowych zadań.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji.

W przypadku specjalizacji nauczycielskiej w programie studiów powinna znaleźć się fizyka klasyczna w wymiarze minimum 60 godzin.

VII. ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

2. W przypadku specjalizacji wymagających poszerzenia programu z wybranych dziedzin należy zwiększyć liczbę godzin z odpowiednich przedmiotów.

3. W przypadku specjalizacji nauczycielskiej należy znacznie rozszerzyć zakres treści programowych z geometrii elementarnej.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku nawigacja trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi nie mniej niż 3.600, w tym 2.232 godziny określone w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku nawigacja otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Studia magisterskie powinny zapewnić wykształcenie specjalistów przygotowanych teoretycznie i praktycznie do twórczej pracy naukowej w uczelniach morskich, pełnienia wszystkich pokładowych funkcji oficerskich na statkach morskich (floty transportowej lub rybackiej), pracy w wydziałach bezpieczeństwa żeglugi urzędów morskich, w służbach kontroli ruchu (VTS) i w odpowiednich komórkach organizacyjnych przedsiębiorstw żeglugowych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 540

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 496

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.196

Razem: 2.232

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać wymagane praktyki morskie i lądowe, w tym praktykę kierunkową trwającą minimum 3 miesiące.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 540

1. Język obcy 300

2. Przedmioty humanistyczne 120

3. Wychowanie fizyczne 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 496

1. Matematyka 240

2. Fizyka 64

3. Informatyka 96

4. Automatyka i elektronika 96

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.196

1. Nawigacja 350

2. Meteorologia i oceanografia 64

3. Urządzenia nawigacyjne 250

4. Manewrowanie statkiem 64

5. Ratownictwo morskie 32

6. Łączność morska 64

7. Budowa i stateczność statku 180

8. Przewozy morskie 96

9. Bezpieczeństwo nawigacji (MPDM) 48

10. Prawo morskie 48

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Podstawy trygonometrii sferycznej: definicje i twierdzenia dotyczące zbioru liczb zespolonych, macierzy, wyznaczników i układów równań liniowych, rachunek wektorowy, równania płaszczyzny i prostej w przestrzeni R³, definicje i twierdzenia dotyczące wszechstronnego badania przebiegu zmienności funkcji jednej zmiennej rzeczywistej, podstawowe zagadnienia dotyczące rachunku różniczkowego i całkowego funkcji wielu zmiennych, podstawy rachunku całkowego (całka nieoznaczona, całki wielokrotne i całki krzywoliniowe), kryteria zbieżności szeregów liczbowych i funkcyjnych, elementy rachunku prawdopodobieństwa, podstawy teorii estymacji statystycznej i weryfikacji hipotez statystycznych.

2. Fizyka

Kinematyka punktu materialnego, dynamika, ruch drgający, ruch falowy, dynamika bryły sztywnej, energia kinetyczna ruchu obrotowego, teoria żyroskopu, hydrostatyka, hydrodynamika, zasady termodynamiki, elementy fizyki statystycznej, elektrostatyka, magnetostatyka, materia w polu elektrycznym, promieniowanie termiczne, elementy fizyki kwantowej, wybrane zagadnienia z fizyki jądrowej, podstawy szczególnej teorii względności.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia, przedmiot i metody informatyki, budowa sprzętu mikrokomputerowego, sieci komputerowe, usługi sieciowe, podział oprogramowania, oprogramowanie systemowe i użytkowe, podstawy programowania komputerów, metody algorytmizacji, podstawowe pojęcia z zakresu sztucznej inteligencji, systemy ekspertowe, sieci neuronowe, zasady tworzenia systemu informatycznego, zastosowania informatyki w gospodarce morskiej, tendencje rozwojowe w informatyce, podstawowe zagadnienia prawne, prawo morskie, problemy związane z bezpieczeństwem danych.

4. Automatyka i elektronika

Podstawowe pojęcia z zakresu automatyki i elektroniki, struktura sygnałów elektrycznych, przetwarzanie sygnałów, zasady rozdziału i wyboru częstotliwości, zasady modulacji, detekcji i przemiany częstotliwości, blokowa budowa zasilaczy, wzmacniaczy i generatorów, zasady tworzenia obrazów na ekranie lampy oscyloskopowej i radaroskopowej, podstawowe pojęcia techniki cyfrowej, charakterystyki i własności podstawowych elementów liniowych automatyki, struktury i zasady pracy układów regulacji automatycznej, struktury i zasady pracy komputerowych okrętowych układów i systemów automatyki.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Nawigacja

Teoria i praktyka nawigacji morskiej poszerzona o niezbędną wiedzę z dziedzin pokrewnych, takich jak: kartografia, geodezja, astronomia, dewiacja, teoria pływów, linii pozycyjnych i błędów pomiarów nawigacyjnych, metody planowania żeglugi w rejonach przybrzeżnych, w bezpośrednim sąsiedztwie niebezpieczeństw nawigacyjnych, metody planowania i optymalizacji podróży oceanicznych, metody bezpiecznego prowadzenia nawigacji w strefie przybrzeżnej i na akwenach ograniczonych, sposoby efektywnego prowadzenia statków na trasach oceanicznych, z uwzględnieniem czynników hydrometeorologicznych i eksploatacyjnych, wydawnictwa nautyczne.

2. Meteorologia i oceanografia

Zarys procesów i elementów determinujących pogodę, systemy pogodowe, meteorologiczne instrumenty i ich zastosowanie, podstawy teoretyczne z zakresu oceanografii, organizacja służb meteorologicznych i systemy nadawania przepowiedni pogodowych, informacje hydrometeorologiczne w wydawnictwach nautycznych i ich kodowanie.

3. Urządzenia nawigacyjne

Elektronawigacja, żyrokompasy i receptory żyro, budowa i zasada działania autopilotów, pomiar prędkości, logi, pomiar głębokości, echosondy.

Radionawigacja, częstotliwości i własności fal radiowych wykorzystywanych w radionawigacji, działanie i dokładności określania pozycji przy użyciu radionamierników, radionawigacyjnych systemów naziemnych i satelitarnych, metody zapisu i wyświetlania informacji.

Radiolokacja, parametry techniczno-eksploatacyjne i cykl pracy radaru, rodzaje zobrazowań i zorientowań występujące w radarach nawigacyjnych, zasady dokonywania pomiarów radarowych, rodzaje zakłóceń i zniekształceń obrazu radarowego.

4. Manewrowanie statkiem

Manewrowanie statkiem, próby morskie, dokumentacja, sposoby wykorzystania napędów i sterów w procesie manewrowania, podstawowy układ sił i momentów działających na statek w ruchu, procedury manewrowe w czasie alarmu i w sytuacjach spotkaniowych, zasady manewrowania podczas cumowania, kotwiczenia, hamowania i awaryjnego zatrzymywania statku w akwenie ograniczonym, zasady obliczeń oporów kadłuba, parametrów cyrkulacji i hamowania, osiadania, obliczeń urządzeń kotwicznych, holowniczych i cumowniczych, zasady żeglugi w sztormie i w lodach.

5. Ratownictwo morskie

Zadania, zasady prawne i organizacyjne ratowania życia i mienia na morzu, zasady pracy globalnych systemów i polskiego systemu poszukiwania i ratownictwa morskiego (AMVER, COSPAS SARSAT i MARCK), podstawowe charakterystyki techniczne środków SAR: zasady umów ratowniczych i współdziałania z ratownikami, organizacja statkowej służby ratowniczej w sytuacji bezpośredniego zagrożenia statku i załogi (mielizna, przeciek, pożar, zderzenie, poszukiwanie i ratownictwo ludzi).

6. Łączność morska

Zasady organizacji łączności morskiej, korespondencja radiotelefoniczna, obsługa urządzeń radiotelefonicznych, propagacja fal radiowych, systemy antenowe, stosowane emisje, oznaczenia, wymagana szerokość pasma, obowiązki radiooperatorów, dokumenty operatorów radiostacji okrętowych, wydawnictwa i publikacje niezbędne do prowadzenia łączności, systemy i podsystemy składowe systemu GMDSS.

7. Budowa i stateczność statku

Zasady działalności instytucji klasyfikacyjnych, charakterystyki eksploatacyjne podstawowych typów statków, podstawowe materiały używane do budowy kadłubów, nazewnictwo i typowe rozwiązania węzłów konstrukcyjnych kadłuba, urządzenia pokładowe - zasady budowy i obsługi, podstawy teoretyczne w zakresie stateczności statków, elementy dokumentacji w zakresie budowy i stateczności statków, procedury kontroli stateczności oraz wytrzymałości lokalnej i ogólnej kadłuba.

8. Przewozy morskie

Klasyfikacja ładunków i szkód ładunkowych, kodeksy dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych, problemy związane z przewozem wybranych ładunków, takich jak: zboże, drewno, węgiel, koncentraty rud, ciężkie sztuki nietypowe, terminologia związana z kontenerowym systemem transportowym, problematyka poziomego systemu załadunku Ro-Ro, zagadnienia dotyczące przewozu ładunków płynnych.

9. Bezpieczeństwo nawigacji

Obowiązki oficera wachtowego, zakres stosowania przepisów prawa drogi - MPDM, charakterystyka świateł i znaków, zasady prowadzenia obserwacji, rola i znaczenie przepisów miejscowych, zdolności manewrowe statku, zastosowanie i ograniczenia urządzeń technicznych.

10. Prawo morskie

Elementarny zarys wiedzy z zakresu prawa morskiego, międzynarodowe konwencje, regulacje i zalecenia dotyczące bezpośrednio wykonywanych przez statek i jego załogę obowiązków i ich zakres odpowiedzialności, przepisy prawne związane z bezpieczeństwem statku, załogi, pasażerów i ładunku, ochrona zdrowia załogi, wymogi dotyczące działań prewencyjnych w zakresie ochrony środowiska, podstawowe pojęcia dotyczące ubezpieczeń morskich.

VII. ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne, w tym projekty, laboratoria, ćwiczenia, powinny stanowić łącznie nie mniej niż 50% ogólnej liczby godzin zajęć dydaktycznych.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (15% - przedmioty kształcenia ogólnego, 35% - przedmioty podstawowe, 50 % - przedmioty kierunkowe).

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze wymagania międzynarodowej konwencji STCW 78/95 w zakresie zapewnienia wiedzy teoretycznej do pełnienia na statku funkcji zarówno na poziomie operacyjnym, jak i zarządzania.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku papiernictwo i poligrafia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.700, w tym 1.815 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku papiernictwo i poligrafia otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Studia magisterskie na kierunku papiernictwo i poligrafia mają zapewnić przygotowanie absolwenta do prowadzenia badań, projektowania, prowadzenia i rozwijania procesów stosowanych w przemyśle papierniczym, poligraficznym i przemysłach pokrewnych. Absolwenci powinni być przygotowani do realizacji i modernizacji procesów produkcyjnych, wdrażania nowych technologii przy współpracy ze specjalistami z innych dyscyplin oraz prawidłowego kierowania zespołami ludzkimi.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 795

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

Razem: 1.815

IV. PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 90

2. Języki obce 180

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 795

1. Matematyka 270

2. Fizyka 180

3. Informatyka 120

4. Geometria i grafika inżynierska 45

5. Chemia 60

6. Elektrotechnika i elektronika 30

7. Podstawy budowy maszyn 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

1. Podstawowe procesy w papiernictwie i poligrafii 60

2. Technologia papiernictwa i poligrafii 240

3. Maszyny papiernicze i poligraficzne 270

4. Automatyzacja i komputeryzacja procesów papierniczych i poligraficznych 60

5. Podstawy metrologii papierniczej i poligraficznej 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Języki obce

Czynne opanowanie jednego języka obcego w piśmie i mowie, ze szczególnym uwzględnieniem słownictwa papierniczego i poligraficznego.

2. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych, ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru przez studenta lub zgodnie ze wskazaniami lekarskimi).

3. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

W zależności od zainteresowania studenta możliwość pogłębienia wiedzy w zakresie socjologii, etyki oraz intelektualnych, społecznych i moralnych nurtów współczesności. Podstawowe problemy ekonomii oraz organizacji i zarządzania.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, rachunek różniczkowy i całkowy. Geometria analityczna, rachunek prawdopodobieństwa. Statystyka matematyczna. Badania operacyjne (metody optymalizacji), opracowanie i analiza wyników pomiarów.

2. Fizyka

Zasady mechaniki. Hydrodynamika. Fizyka cząsteczkowa. Podstawy akustyki. Pole elektromagnetyczne. Promieniowanie. Lasery. Holografia. Podstawy fizyki atomowej. Mikroskopia elektronowa.

3. Informatyka

Metody informatyki. Procesy gromadzenia, przesyłania i przetwarzania informacji. Model obliczeń, algorytm. Techniki programowania, oprogramowanie użytkowe. Sieci komputerowe.

4. Geometria i grafika inżynierska

Elementy geometrii wykreślnej (także w technice komputerowej): przedstawienie przestrzennych układów geometrycznych na płaszczyźnie, ich odwzorowanie w rzutach prostokątnych, równoległych, na dwie (trzy) płaszczyzny, rzuty aksonometryczne. Podstawy wymiarowania i tolerowania wymiarów i kształtu. Zasady tworzenia schematów złożonych układów technicznych. Wykorzystanie systemu AUTO CAD.

5. Chemia

Budowa materii. Układ okresowy pierwiastków. Wiązania chemiczne. Charakterystyka wybranych pierwiastków i ich związków. Charakterystyka związków organicznych. Węglowodory nasycone, alkohole, aldehydy, kwasy karboksylowe, ketony. Roztwory. Elektrolity. Procesy utleniania i redukcji. Termodynamika i kinetyka chemiczna. Zjawiska powierzchniowe. Fotosynteza. Węglowodany, tłuszcze, woski. Związki aromatyczne. Związki chromoforowe i chinonowe.

6. Elektrotechnika i elektronika

Obwody prądu stałego i przemiennego, układy trójfazowe. Transformatory, maszyny prądu zmiennego i stałego. Pomiary elektryczne. Elektronika: złącza, układy prostownicze, układy przełączające. Systemy mikroprocesorowe: własności, możliwości zastosowania.

7. Podstawy budowy maszyn

Statyka: siły, więzy, tarcie, momenty bezwładności figur płaskich. Kinematyka: równania ruchu, prędkości i przyspieszeń. Dynamika: zasady dynamiki, równania różniczkowe ruchu punktu materialnego, praca i moc. Wytrzymałość materiałów: rozciąganie, ściskanie, zadania statystycznie niewyznaczalne, trójkierunkowy stan naprężeń, skręcanie, zginanie, wytrzymałość złożona.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawowe procesy w papiernictwie i poligrafii

Przygotowanie drewna i wytwarzanie zrębków technologicznych. Wytwarzanie mas włóknistych. Podstawowe procesy technologiczne w przygotowaniu mas włóknistych. Procesy wytwarzania papieru i płyt drewnopochodnych. Uszlachetnianie powierzchni papieru i płyt drewnopochodnych. Ciągi technologiczne do wytwarzania i zadrukowywania opakowań z tektury falistej i litej. Klasyfikacje wydawnicze i poligraficzne produktów poligraficznych, procesy składania tekstów i reprodukcji, ogólne podstawy procesów materiałów światłoczułych, podstawy procesów przygotowawczych do wykonywania form drukowych, charakterystyki i własności materiałów podłożowych, ogólne podstawy procesów zadrukowywania podłoży oraz przenoszenia farby w zespołach farbowych, ogólne podstawy procesów introligatorskich.

2. Technologia papiernictwa i poligrafii

Istota wytwarzania i podstawy klasyfikacji mas włóknistych. Bielenie mas celulozowych. Produkcja mas półchemicznych. Produkcja mas mechanicznych. Chemiczne metody uzdatniania makulatury. Wytwory papiernicze: klasyfikacja i właściwości. Mielenie mas włóknistych. Dodatki masowe i pomocnicze środki chemiczne. Przygotowanie masy papierniczej. Formowanie, prasowanie i suszenie wstęgi papierniczej. Wykańczanie papieru. Gospodarka wodna maszyny papierniczej. Uszlachetnianie powierzchniowe papieru i tektury. Rodzaje, właściwości oraz rola składników powłok funkcyjnych. Metody powlekania. Surowce i metody wytwarzania tektury falistej. Podział i charakterystyka technik drukowania. Procesy składania tekstu z zastosowaniem techniki komputerowej. Reprodukcja oryginałów ilustracyjnych - podstawy reprodukcji rastrowej. Reprodukcja oryginałów wielobarwnych. Zasady wytwarzania form drukowych. Farby drukowe - klasyfikacja i skład surowcowy. Charakterystyka papierów przeznaczonych do drukowania w zależności od techniki drukowania.

3. Maszyny papiernicze i poligraficzne

Reologia zawiesin włóknistych. Rozczyniacze wirowe i wtórne. Wirowe urządzenia oczyszczające. Sortowniki ciśnieniowe. Urządzenia mielące i ich systemy. Systemy przerobu makulatury. Maszyny i systemy do produkcji ścieru drzewnego. Urządzenia wylewowe. Maszyny do formowania wstęg włóknistych jedno- i wielowarstwowych. Prasy wałowe i z wydłużoną strefą docisku. Urządzenia do kondycjonowania filców i sit. Suszarnie wielocylindrowe i konwekcyjne. Gładziki maszynowe. Nawijaki. Tekturnice do wyrobu tektury falistej. Maszyny do wytwarzania pudeł. Powlekarki. Torebkarki i koperciarki. Laminarki i impregniarki. Maszyny do wytwarzania opakowań spilśnianych. Podział maszyn do wykonywania form drukowych, ogólna budowa urządzeń do przygotowania form, podział maszyn drukujących. Budowa systemów podawania papieru, kartonu i innych materiałów - i ich transportu w maszynach arkuszowych i zwojowych, konstrukcja i budowa zespołów drukujących, konstrukcje i działanie zespołów farbowych, urządzenia zapewniające pasowanie kolorów, napinanie, prowadzenie zwojów, przykłady konstrukcji i budowy maszyn drukujących dla różnych technik druku do zadrukowywania różnych podłoży.

4. Automatyzacja i komputeryzacja procesów papierniczych i poligraficznych

Budowa typowych środków technicznych automatyzacji procesów papierniczych i poligraficznych - czujniki, przetworniki wielkości fizycznych i rodzaju sygnału, wzmacniacze (wstępne, mocy), regulatory (P, PI, PID), siłowniki i ustawniki pozycyjne, zawory. Charakterystyki dynamiczne typowych obiektów i elementów automatyki. Kryteria jakości regulacji. Metody doboru nastaw regulatorów. Układy sterowania otwarte, sygnalizacji i blokad. Układy automatyczne regulacji: jednoobwodowe, wieloobwodowe (kaskadowe), stosunku, stałowartościowe, programowe i nadążne; analogowe i cyfrowe. Przykłady realizacji w przemyśle (schematy ideowe i montażowe). Komputerowe systemy sterowania procesami technologicznymi. Sterowanie nadrzędne i DDC. Sposoby włączenia komputera do sterowania procesem technologicznym: OFF-LINE, IN-LINE, ON-LINE (schematy graficzne algorytmów programów). Komputerowy wielopoziomowy (hierarchiczny) system sterowania maszyną papierniczą (np. Accu Ray).

5. Podstawy metrologii papierniczej i poligraficznej

Przedmiot i zakres metrologii papierniczej i poligraficznej. Zagadnienia normalizacji w papiernictwie i poligrafii. Kontrola właściwości półproduktów włóknistych i dodatków masowych. Klasyfikacja i podstawowe właściwości wytworów papierniczych.

VII. ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić łącznie około 40 % zajęć.

2. Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty techniczne około 55 %).

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku papiernictwo i poligrafia trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.600, w tym 1.425 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Studia zawodowe na kierunku papiernictwo i poligrafia mają przygotować absolwentów do wykonywania pracy zawodowej w przemyśle papierniczym i poligraficznym oraz w przemysłach pokrewnych. Absolwenci są przygotowani do kierowania maszynami, urządzeniami i procesami technologicznymi w zakładach przemysłowych, współdziałania ze służbami pomocniczymi oraz kierowania średnim dozorem technicznym. Mogą również podejmować samodzielną działalność gospodarczą.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW l MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 555

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

Razem: 1.425

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki o łącznej długości co najmniej 8 tygodni.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język obcy 120

2. Wychowanie fizyczne 90

3. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 555

1. Matematyka 150

2. Fizyka 90

3. Chemia 60

4. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 60

5. Informatyka 90

6. Mechanika 60

7. Geometria i grafika inżynierska 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

1. Podstawowe procesy w papiernictwie i poligrafii 30

2. Technologia papiernictwa i poligrafii 240

3. Maszyny papiernicze i poligraficzne 240

4. Podstawy metrologii papierniczej i poligraficznej 30

5. Automatyzacja i komputeryzacja procesów papierniczych i poligraficznych 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

Do wyboru: podstawy socjologii i etyki, podstawowe problemy ekonomii, marketingu, zarządzania, finansów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, rachunek różniczkowy i całkowy. Geometria analityczna. Rachunek prawdopodobieństwa.

2. Fizyka

Dynamika. Szczególna teoria względności. Elementy akustyki. Elektrostatyka. Elektromagnetyzm. Dyfrakcja, interferencja i polaryzacja światła. Mechanika kwantowa, masery, lasery. Przemiany fazowe. Krystalografia. Półprzewodniki, nadprzewodnictwo i nadciekłość. Promieniotwórczość naturalna. Własności jąder atomowych, reakcje jądrowe. Cząstki elementarne.

3. Chemia

Atomowa i cząsteczkowa budowa materii. Układ okresowy pierwiastków. Charakterystyka wybranych pierwiastków i ich podstawowych związków. Wiązania chemiczne. Kinetyka chemiczna. Roztwory. Elektrolity. Procesy utleniania i redukcji. Zjawiska powierzchniowe i dyspersyjne. Charakterystyka związków organicznych. Węglowodory, alkohole, aldehydy, ketony i kwasy. Węglowodany, tłuszcze i woski. Fotosynteza. Związki aromatyczne. Związki chromoforowe i układy chinonowe.

4. Podstawy elektrotechniki i elektroniki

Obwody prądu stałego i przemiennego, układy trójfazowe. Transformatory, maszyny prądu zmiennego i stałego. Pomiary elektryczne. Elektronika: złącza, układy prostownicze, układy przełączające. Systemy mikroprocesowe: własności, możliwości zastosowania.

5. Informatyka

Metody informatyki. Procesy gromadzenia, przesyłania i przetwarzania informacji. Model obliczeń, algorytm. Techniki programowania, oprogramowanie użytkowe. Sieci komputerowe.

6. Mechanika

Statyka: siły, więzy, tarcie, momenty bezwładności figur płaskich. Kinematyka: równania ruchu, prędkości i przyspieszeń. Dynamika: zasady dynamiki, równania różniczkowe ruchu punktu materialnego, praca i moc. Wytrzymałość materiałów: rozciąganie, ściskanie, zadania statystycznie niewyznaczalne, trójkierunkowy stan naprężeń, skręcanie, zginanie, wytrzymałość złożona.

7. Geometria i grafika inżynierska

Elementy geometrii wykreślnej (także w technice komputerowej): przedstawianie przestrzennych układów geometrycznych na płaszczyźnie, ich odwzorowanie w rzutach prostokątnych na dwie lub więcej płaszczyzn, rzuty aksonometryczne. Podstawy wymiarowania i tolerowania wymiarów i kształtu. Zasady tworzenia schematów złożonych układów technicznych. Wykorzystanie systemu AUTO CAD.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawowe procesy w papiernictwie i poligrafii

Przygotowanie drewna i wytwarzanie zrębków technologicznych. Wytwarzanie mas włóknistych. Podstawowe procesy technologiczne w przygotowaniu mas włóknistych. Procesy wytwarzania papieru i płyt drewnopochodnych. Uszlachetnianie powierzchni papieru i płyt drewnopochodnych. Ciągi technologiczne do wytwarzania i zadrukowywania opakowań z tektury falistej i litej. Klasyfikacje wydawnicze i poligraficzne produktów poligraficznych, procesy składania tekstów i reprodukcji, procesy materiałów światłoczułych, podstawy procesów przygotowawczych do wykonywania form drukowych, charakterystyki i własności materiałów podłożowych, ogólne podstawy procesów zadrukowywania podłoży oraz przenoszenie farby w zespołach farbowych, ogólne podstawy procesów introligatorskich.

2. Technologia papiernictwa i poligrafii

Istota wytwarzania i podstawy klasyfikacji mas włóknistych. Produkcja mas półchemicznych. Produkcja mas mechanicznych. Chemiczne metody uzdatniania makulatury. Wytwory papiernicze: klasyfikacja i właściwości. Mielenie mas włóknistych. Dodatki masowe i pomocnicze środki chemiczne. Przygotowanie masy papierniczej. Formowanie, prasowanie i suszenie wstęgi papierniczej. Wykańczanie papieru. Gospodarka wodna maszyny papierniczej. Uszlachetnianie powierzchniowe papieru i tektury. Rodzaje, właściwości oraz rola składników powłok funkcyjnych. Metody powlekania. Surowce i metody wytwarzania tektury falistej. Podział i charakterystyka technik drukowania. Procesy składania tekstu z zastosowaniem techniki komputerowej. Reprodukcja oryginałów ilustracyjnych - podstawy reprodukcji rastrowej, reprodukcja oryginałów wielobarwnych. Zasady wytwarzania form drukowych. Farby drukowe - klasyfikacja i skład surowcowy. Procesy introligatorskie: obróbki arkuszy i zwojów, wykonywania wkładów introligatorskich i okładek oraz wykonywania opraw i uszlachetniania druków.

3. Maszyny papiernicze i poligraficzne

Reologia zawiesin włóknistych. Rozczyniacze wirowe i wtórne. Wirowe urządzenia oczyszczające. Sortowniki ciśnieniowe. Urządzenia mielące i ich systemy. Systemy przerobu makulatury. Maszyny i systemy do produkcji ścieru drzewnego. Urządzenia wlewowe. Maszyny do formowania wstęg włóknistych jedno- i wielowarstwowych. Prasy wałowe i z wydłużoną strefą docisku. Urządzenia do kondycjonowania filców i sił. Suszarnie wielocylindrowe i konwekcyjne. Gładziki maszynowe. Nawijaki. Tekturnice do wyrobu tektury falistej. Maszyny do wytwarzania pudeł. Powlekarki. Torebkarki i koperciarki. Laminarki i impregniarki. Maszyny do wytwarzania opakowań spilśnianych. Podział maszyn do wykonywania form drukowych, ogólna budowa urządzeń do przygotowania form, podział maszyn drukujących. Budowa systemów podawania papieru, kartonu i innych materiałów - i ich transportu w maszynach arkuszowych i zwojowych, konstrukcja i budowa zespołów drukujących, konstrukcje i działanie zespołów farbowych, urządzenia zapewniające pasowanie kolorów, napinanie, prowadzenie zwojów, przykłady konstrukcji i budowy maszyn drukujących dla różnych technik druku do zadrukowywania różnych podłoży. Maszyny do wykonywania produktów i półproduktów introligatorskich.

4. Podstawy metrologii papierniczej i poligraficznej

Przedmiot i zakres metrologii papierniczej i poligraficznej. Zagadnienia normalizacji w papiernictwie i poligrafii. Kontrola właściwości półproduktów włóknistych i dodatków masowych. Klasyfikacja i podstawowe właściwości wytworów papierniczych.

5. Automatyzacja i komputeryzacja procesów papierniczych i poligraficznych

Budowa typowych środków technicznych automatyzacji procesów papierniczych i poligraficznych - czujniki, przetworniki wielkości fizycznych i rodzaju sygnału, wzmacniacze, regulatory, siłowniki i ustawniki pozycyjne, zawory. Charakterystyki dynamiczne typowych obiektów i elementów automatyki. Kryteria jakości regulacji. Metody doboru nastaw regulatorów. Układy sterowania otwarte, sygnalizacji i blokad. Układy automatyczne regulacji. Komputerowe systemy sterowania procesami technologicznymi. Komputerowy wielopoziomowy system sterowania maszyną papierniczą.

VII. ZALECENIA

1. W grupie B i C zajęcia indywidualne (w tym: ćwiczenia, laboratoria, projekty) powinny stanowić łącznie około 40 % zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty techniczne około 55 %).

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku pielęgniarstwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi 6.100. W standardach określono 6.100 godzin, z których 2.940 godzin przeznaczono na kształcenie praktyczne (zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe).

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego pełnienia zadań w ramach funkcji pielęgniarskich obejmujących:

1. Świadczenie opieki zdrowotnej oraz zarządzanie nią:

- ocena stanu zdrowia pacjenta i rozpoznanie czynników zagrażających zdrowiu,

- rozpoznawanie potrzeb zdrowotnych pacjentów w podstawowej i specjalistycznej opiece zdrowotnej oraz określenie zasobów niezbędnych do ich zaspokojenia,

- organizowanie i nadzorowanie opieki pielęgniarskiej z uwzględnieniem aktualnej wiedzy, przyjętych teorii i koncepcji pielęgniarstwa,

- wykonywanie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych zgodnie z obowiązującymi przepisami,

- ocena wydolności psychofizycznej chorego i jego rodziny w zakresie samoopieki,

- organizacja czasu wolnego osobom zdrowym lub chorym w instytucjach opieki zdrowotnej, oświatowych i społecznych,

- podejmowanie działań opiekuńczo-wychowawczych w instytucjach opieki zdrowotnej, oświatowych i społecznych,

- dokumentowanie procesu pielęgnowania i wykorzystywanie informacji do oceny świadczonej opieki,

- przestrzeganie zasad etyki zawodowej, uznanych norm kulturowych i praw człowieka.

2. Promocję i edukację zdrowotną:

- prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia,

- nauczanie promocji zdrowia w instytucjach oświatowych,

- uczenie chorego życia z chorobą i niepełnosprawnością,

- organizowanie i uczestniczenie w zdrowotnych kampaniach edukacyjnych w środowisku lokalnym i krajowym,

- ocena programów edukacyjnych i skuteczności działań edukacyjnych.

3. Działanie w roli uczestnika zespołu opieki zdrowotnej:

- współpraca z uczestnikami zespołu w opiece nad człowiekiem zdrowym lub chorym,

- prowadzenie edukacji zdrowotnej w zespołach interdyscyplinarnych, w tym szkoła pacjentów z astmą oskrzelową, padaczką, cukrzycą, stomią,

- organizowanie bezpiecznego środowiska opieki i pracy zespołowej,

- współpraca z uczestnikami zespołu w zakresie doskonalenia jakości opieki.

4. Rozwój praktyki pielęgniarskiej, krytycznego myślenia i badań naukowych:

- wdrażanie do praktyki pielęgniarskiej wiedzy potwierdzonej naukowo,

- poprawa jakości opieki pielęgniarskiej przez wdrażanie nowych metod, technik opieki oraz rozwiązań organizacyjnych,

- wyznaczanie obszarów do podejmowania badań naukowych i podejmowanie badań naukowych,

- podejmowanie działań związanych z rozwojem zawodowym własnym i innych pielęgniarek,

- organizowanie i uczestniczenie w kształceniu przed- i podyplomowym pielęgniarek.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW l OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE 4.320

w tym: zajęcia teoretyczne 1.380

zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe 2.940

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

RAZEM: 6.100

IV. PRAKTYKI

Czas trwania praktyk zawodowych - 39 tygodni x 40 godzin = 1.560 godzin

Praktyki odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej oraz uczelniach prowadzących kształcenie pielęgniarek i obejmują doskonalenie umiejętności zawodowych.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

1. Filozofia i podstawy etyki zawodu 30

2. Przedmiot do wyboru 45

3. Logika 15

4. Systemy informatyczne 30

5. Wychowanie fizyczne 60

6. Język obcy 150

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

1. Anatomia 60

2. Fizjologia 60

3. Biochemia z biofizyką 15

4. Genetyka 15

5. Patologia 45

6. Mikrobiologia z podstawami parazytologii 30

7. Radiologia 15

8. Zdrowie publiczne 105

9. Farmakologia 45

10. Psychologia 60

11. Socjologia 30

12. Pedagogika 45

13. Zagadnienia prawne 15

14. Andragogika 45

15. Psychologia stosowana 30

16. Psychoterapia 30

17. Badanie fizykalne 30

18. Nowoczesne techniki diagnostyczne 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE 4.320

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

(do dyspozycji uczelni)

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia i podstawy etyki zawodu

Główne kierunki filozoficzne i ich charakterystyka. Najważniejsze koncepcje filozoficzne człowieka. Etyka jako teoria moralności - jej przedmiot i podstawowe pojęcia. Analiza sytuacji moralnej i procesu podejmowania decyzji moralnej, wartości, normy i oceny moralne. Etyka w praktyce pielęgniarskiej. Kodeks etyki pielęgniarskiej. Współczesne koncepcje etyczne w praktyce pielęgniarskiej. Dylematy etyczne w pracy pielęgniarki i ich rozwiązywanie.

2. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość rozszerzenia wiedzy z zakresu przedmiotów związanych z programem studiów.

3. Logika

Definicje i rodzaje logiki - logika dedukcyjna i indukcyjna. Charakterystyka zadań prostych i złożonych w logice. Rodzaje zdań złożonych: negacja, alternatywa, dysjunkcja, implikacja, ekwiwalencja, koniunkcja. Treść konstytutywna nazwy. Nazwy o nieostrym zakresie, wieloznaczność nazwy. Wyrażenia okazjonalne. Rodzaje błędów logicznych typu semantycznego. Warunki poprawności definicji. Warunki poprawności podziału logicznego. Podstawowe kategorie semantyczne. Działanie skuteczne.

4. Systemy informatyczne

Systemy informatyczne - rodzaje i zastosowanie w ochronie zdrowia. Tworzenie systemów informatycznych w ochronie zdrowia. Poszukiwanie, przetwarzanie i przechowywanie informacji. Ograniczenia systemów informatycznych. Informacja w ochronie zdrowia i pielęgniarstwie. Rozwój nurtu Evidence Based Health Care i praktyczne jego założenia w pielęgniarstwie. Dokumentacja medyczna. Ochrona danych osobowych. Postępy w zarządzaniu informacjami w ochronie zdrowia. Wyszukiwanie źródeł informacji w dziedzinie pielęgniarstwa (instytucje, bazy, usługi).

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Podstawowe wiadomości w zakresie anatomii człowieka. Zapłodnienie i rozwój zarodka ludzkiego. Budowa ciała ludzkiego. Szkielet człowieka. Rodzaje kości i ich połączenia. Układ mięśniowy. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Drogi nerwowe. Śródpiersie. Układ krążenia. Serce. Krążenie duże i małe. Drogi oddechowe. Płuca, opłucna. Układ pokarmowy. Wielkie gruczoły jamy brzusznej. Krążenie wrotne. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowy: nerki, moczowody, pęcherz moczowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Narządy zmysłów. Układ chłonny.

2. Fizjologia

Podstawowe wiadomości z zakresu funkcji życiowych człowieka. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Biofizyczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Fizjologia nerek, filtracja nerkowa. Układ renina-angiotensyna. Produkcja moczu. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Układ trawienny; czynności motoryczne i wydzielnicze. Hormony jelitowe. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Fizjologia układu krwiotwórczego. Przemiana materii. Fizjologia wrażeń zmysłowych.

3. Biochemia z biofizyką

Biochemiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje ważniejszych związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim.

4. Genetyka

Podstawowe wiadomości z genetyki, embriologii, cytofizjologii, immunologii. Podstawy genetyki klasycznej (prawa Mendla). Kariotyp człowieka. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Środowisko a zmienność organizmu. Mutacje genowe, chromosomowe. Czynniki mutagenne. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych. Zagadnienia transplantologii.

5. Patologia

Podstawowe pojęcia z zakresu patologii. Procesy patologiczne: zaburzenia krążenia krwi, zmiany wsteczne postępowe, zapalne i nowotworowe. Zagadnienia dynamiki procesu chorobowego oraz prawidłowej interpretacji zmienionej przyczynowo struktury i funkcji organizmu. Patomorfologia szczegółowa chorób wybranych narządów i układów. Starzenie się organizmu, śmierć.

6. Mikrobiologia z podstawami parazytologii

Podstawy mikrobiologii, wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Systematyka drobnoustrojów chorobotwórczych. Morfologia i fizjologia komórki bakteryjnej. Morfologia otoczenia i ciała ludzkiego. Charakterystyka pasożytów wywołujących choroby u człowieka. Chorobotwórczość, drogi szerzenia się zarazków w ustroju. Podstawowe wiadomości z immunologii i epidemiologii chorób zakaźnych. Profilaktyka chorób zakaźnych (szczepionki, surowice). Zakażenia szpitalne. Pobieranie i wysyłanie materiału do badań mikrobiologicznych. Immunoprofilaktyka chorób zakaźnych. Zagrożenia chorobami zakaźnymi w Polsce i świecie. Zakażenia HIV, AIDS, wirusowe zapalenie wątroby. Choroby zakaźne przewodu pokarmowego. Neuroinfekcje.

7. Radiologia

Diagnostyka radiologiczna. Przygotowanie chorego do badań radiologicznych. Radioterapia - rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią.

8. Zdrowie publiczne

Higiena człowieka i środowiska. Higiena żywności i żywienia. Ocena sposobu i stanu odżywiania - wybrane pomiary antropometryczne. Zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia ekologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Zagrożenia zdrowotne współczesnych społeczeństw świata. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. System ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w Polsce. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Analiza występowania wybranych chorób. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia. Struktura i zasoby pielęgniarstwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego pielęgniarek. Organizacje pielęgniarskie krajowe i zagraniczne.

9. Farmakologia

Grupy leków i mechanizm ich działania. Farmakologia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, układu krążenia, oddechowego, moczowego, przewodu pokarmowego, gruczołów wydzielania wewnętrznego. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy chemioterapii. Objawy uboczne działania leków i interakcje między lekami. Edukacja pacjenta w farmakoterapii, źródła informacji o lekach. Lekozależność. Środki dezynfekcyjne.

10. Psychologia

Osobowość - struktura, mechanizmy i rozwój. Zachowanie człowieka w sytuacjach społecznych. Biopsychospołeczny model zdrowia i choroby. Choroba jako sytuacja trudna. Pomoc psychologiczna w chorobie. Stres a zdrowie. Zależności psychosomatyczne. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Style komunikowania. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Wpływ sytuacji jatrogennych na relację pielęgniarka-pacjent. Specyficzne problemy związane z chorobą lub niepełnosprawnością.

11. Socjologia

Społeczny model zdrowia. System wsparcia społecznego - zadania pielęgniarki w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych jednostki, grupy społecznej. Społeczne skutki choroby: choroba i dewiacja, stigma, problemy niepełnosprawności i jakości życia, zapobieganie bezradności. Szpital jako system społeczny: modele opieki szpitalnej, satysfakcja z opieki. Strukturalne uwarunkowania ról zawodowych lekarza, pielęgniarki. Socjologiczna problematyka relacji pielęgniarka-pacjent. Społeczne i kulturowe problemy umierania, śmierci i sieroctwa.

12. Pedagogika

Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki.

13. Zagadnienia prawne

Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej, przepisy dotyczące samorządu zawodowego. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych - odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Ustawodawstwo w systemie ochrony zdrowia. Kodeks pracy. Wybrane zagadnienia prawa cywilnego i postępowania administracyjnego.

14. Andragogika

Pedagogika dorosłych. Dorosłość i dojrzałość w kontekście zdrowia i dbałości o zdrowie. Człowiek dorosły jako podmiot kształcenia i wychowania. Cele, zadania i możliwości wychowania i kształcenia ludzi dorosłych. Wychowawcze i edukacyjne funkcje zakładów ochrony zdrowia. Poradnictwo. Samokształcenie: funkcje i strategia samokształcenia, kształcenie ustawiczne. Samowychowanie. Gerogogika - cele, zasady, środki i metody. Organizacja czasu wolnego osób w wieku poprodukcyjnym w instytucjach ochrony zdrowia, opieki społecznej i oświaty.

15. Psychologia stosowana

Choroba jako kryzys - systemy wsparcia w chorobie. Interwencje kryzysowe w sytuacji traumy - wydarzenia traumatyczne. Bezpośrednie i odległe skutki zdrowotne sytuacji traumatycznej. Żałoba - pomoc w przezwyciężeniu straty. Przemoc w rodzinie, interwencje kryzysowe w wydarzeniach traumatycznych. Pomoc w przezwyciężaniu skutków stresu zawodowego.

16. Psychoterapia

Psychoterapia specjalistyczna, kwalifikowana a podstawowa. Modele pomocy psychologicznej. Czynniki terapeutyczne. Podstawowe interwencje terapeutyczne. Relacja terapeutyczna w opiece pielęgniarskiej - cechy i funkcje relacji terapeutycznej, problem przeniesienia i przeciwprzeniesienia w relacji terapeutycznej. Zasady zapobiegania jatrogenii. Indywidualne uwarunkowania relacji - analiza własnych doświadczeń.

17. Badanie fizykalne

Badanie przedmiotowe niemowląt i dzieci oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta.

18. Nowoczesne techniki diagnostyczne

Nowoczesne techniki obrazowania - rodzaje, wskazania, użyteczność w diagnozie chorego. Przygotowanie chorego do diagnostyki, badań diagnostycznych i opieka po badaniu.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy pielęgniarstwa

Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu. Rola społeczno-zawodowa pielęgniarki. Czynniki wpływające na rozwój praktyki pielęgniarskiej. Wprowadzenie do zagadnień zdrowia - uwarunkowania, potrzeby zdrowotne i ich zaspokajanie. Opieka nad człowiekiem chorym. Modele opieki. Metody gromadzenia informacji: wywiad, obserwacja, pomiar, analiza dokumentacji. Udział pielęgniarki w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Proces pielęgnowania jako metoda pracy pielęgniarki. Zasady i techniki postępowania przy wykonywaniu czynności pielęgniarskich. Rola pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym.

2. Filozofia i teoria pielęgniarstwa

Filozofia poznania i nauki. Podstawy i rodzaje argumentacji filozoficznej. Nauka a teoria. Pielęgniarstwo jako nauka i sztuka. Istota i znaczenie teorii pielęgniarstwa. Struktury pojęciowe i modele teoretyczne w pielęgniarstwie. Charakterystyka podstawowych teorii pielęgnowania (F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy). Współczesne koncepcje pielęgniarstwa, ich zastosowanie w praktyce i dla rozwoju zawodu (koncepcja B. Neuman, H. Peplau, M. Levine, M. Rogers, J. Watson). Analiza wybranych teorii innych nauk z zastosowaniem do pielęgniarstwa (teoria potrzeb Maslowa, teoria stresu Selye'go i inne).

3. Pielęgniarstwo europejskie i ustawodawstwo zawodowe

Zagrożenia zdrowia i prognozy epidemiologiczne w krajach Unii Europejskiej. Rozwój pielęgniarstwa europejskiego. System opieki pielęgniarskiej w wybranych krajach Europy Zachodniej. Międzynarodowe standardy kształcenia i kwalifikacji zawodowych pielęgniarek w Polsce i Unii Europejskiej. Stan badań pielęgniarstwa w krajach europejskich na tle pielęgniarstwa światowego. Rola i zadania międzynarodowych organizacji i stowarzyszeń pielęgniarskich. Ustawodawstwo zawodowe w krajach Wspólnoty Europejskiej. Pielęgniarstwo oparte na dowodach naukowych (Evidence Based Practice). Zastosowanie dowodów naukowych w praktyce.

4. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Style życia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Ocena stanu zdrowia. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Rola pielęgniarki w promocji zdrowia. Edukacja zdrowotna - cele, metody, środki. Formy organizacji edukacji zdrowotnej. Kwalifikacje i kompetencje edukatorów do spraw zdrowia. Zespoły interdyscyplinarne w strategiach działań edukacyjnych. Edukacja zdrowotna w promocji zdrowia, profilaktyce chorób społecznych, w terapii i rehabilitacji chorych. Przygotowanie do życia z chorobą i zapobieganie powikłaniom.

5. Podstawowa opieka zdrowotna: opieka domowa i pielęgniarstwo środowiskowo-rodzinne

Struktura i zakres świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej. Zadania zespołu podstawowej opieki zdrowotnej. Rozpoznanie problemów zdrowotnych i społecznych jednostki, rodziny i społeczności lokalnej. Planowanie i realizacja opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Udział pielęgniarki w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej.

6. Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne

Planowanie rodziny, metody regulacji poczęć, przygotowanie do rodzicielstwa. Metody diagnostyczne ciąży fizjologicznej i ciąży wysokiego ryzyka. Przygotowanie kobiety w ciąży i jej rodziny do porodu. Opieka okołoporodowa: postępowanie położniczo-pielęgnacyjne w porodzie przedwczesnym, fizjologicznym, powikłanym, pielęgnacja wcześniaka i noworodka po porodzie, opieka nad położnicą w połogu fizjologicznym i powikłanym. Patologia narządu rodnego, stany zapalne, zakażenia. Niepłodność. Schorzenia nowotworowe narządu rodnego. Problemy zdrowotne kobiet w wieku przekwitania.

7. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

Udział pielęgniarki w zapobieganiu chorobom, urazom i wypadkom. Choroby i stany zagrażające życiu i zdrowiu noworodka i wcześniaka. Wady wrodzone. Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny chorób wieku rozwojowego: układu oddechowego, krążenia, dróg moczowych, układu pokarmowego, chorób krwi, narządu ruchu. Choroby alergiczne u dzieci. Metody diagnostyki i terapii. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Pielęgnowanie dziecka chorego. Hospitalizacja jako sytuacja trudna dla dziecka i jego rodziny. Pielęgnowanie dziecka z chorobą nowotworową i niepomyślnym rokowaniem. Rodzaje i formy wsparcia.

8. Interna i pielęgniarstwo internistyczne

Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny chorób: układu krążenia - serca i naczyń, układu oddechowego, układu pokarmowego - żołądka, jelit, wielkich gruczołów - wątroby i trzustki, układu moczowego - nerek i pęcherza moczowego, układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego, chorób krwi. Udział pielęgniarki w diagnostyce i terapii chorób internistycznych. Pielęgnowanie chorego w schorzeniach: układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, układu moczowego, układu krwiotwórczego, układu kostno-stawowego, układu dokrewnego.

9. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne

Urazy narządu ruchu: rany, stłuczenia, złamania, skręcenia, amputacje - przyczyny, metody postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Pielęgnowanie chorego po urazach. Przygotowanie chorego do badań diagnostycznych w różnych schorzeniach chirurgicznych. Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym z uwzględnieniem rodzaju znieczulenia i metody operacyjnej w obrębie przewodu pokarmowego: przełyku, żołądka i dwunastnicy, jelit, wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, trzustki. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym w obrębie gruczołów wydzielania wewnętrznego, gruczołu piersiowego, śródpiersia. Pielęgnowanie chorego oparzonego. Specyfika odżywiania pacjenta w oddziale chirurgii. Chirurgia a zasady rehabilitacji chorych. Zapobieganie powikłaniom po interwencji chirurgicznej.

10. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych

Rodzaje niepełnosprawności. Problemy psychospołeczne osoby niepełnosprawnej i jej rodziny. Współpraca z człowiekiem niepełnosprawnym, jego środowiskiem oraz instytucjami wspierającymi warunki skuteczności procesu rehabilitacji. Cele, zasady i etapy rehabilitacji. Rehabilitacja kompleksowa - lecznicza, zawodowa, społeczna. Zaopatrzenie w sprzęt i pomoce ortopedyczne. Udział pielęgniarki w procesie rehabilitacji niepełnosprawnych. Podstawowe metody i techniki usprawniania chorych. Integracja osoby niepełnosprawnej w środowisku zamieszkania, pracy, nauczania i wychowania. Rehabilitacja osób z upośledzeniem umysłowym, niedowidzących, z uszkodzeniem narządu ruchu.

11. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne

Proces starzenia się w aspekcie biologicznym, psychologicznym i socjoekonomicznym. Odrębności fizjologiczne i psychologiczne człowieka w wieku podeszłym. Problemy zdrowotne i psychospołeczne osób w starszym wieku. Etiopatogeneza, przebieg, leczenie i profilaktyka niektórych chorób wieku starszego (cukrzyca, choroby serca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zespoły otępienne, zespół Parkinsona, depresja).

12. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne

Etiopatogeneza zaburzeń neurologicznych. Metody diagnostyczne stosowane w neurologii. Zaburzenia podstawowych funkcji życiowych - krążenia, oddychania oraz zaburzenia świadomości, ich wpływ na funkcje układu nerwowego. Zaburzenia czucia, ruchu i napięcia mięśniowego. Wady wrodzone i nabyte układu nerwowego. Choroby naczyniowe mózgu. Urazy mózgu i uszkodzenia rdzenia kręgowego. Choroby demielinizacyjne. Guzy mózgu. Choroby mięśni i nerwów obwodowych. Pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu nerwowego.

13. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne

Rodzaje, etiologia i patogeneza zaburzeń psychicznych. Obraz kliniczny zaburzeń psychicznych. Metody diagnostyki i terapii w psychiatrii. Specyfika opieki nad chorym psychicznie. Komunikowanie się z chorym z zaburzeniami psychicznymi. Udział pielęgniarki w profilaktyce, diagnozowaniu i kompleksowej terapii chorób psychicznych z uwzględnieniem farmakologii, psychoterapii, terapii zajęciowej. Organizacja opieki psychiatrycznej w świetle obowiązujących regulacji prawnych.

14. Anestezjologia i intensywna terapia i pielęgniarstwo w anestezjologii i intensywnej opiece

Zasady reanimacji krążeniowo-oddechowej. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy - rozpoznanie stanu zagrożenia życia. Pielęgnowanie chorych w stanach ostrych (wstrząs, ostra niewydolność krążenia, ostra niewydolność układu oddechowego, ostra niewydolność nerek, zatrucia, urazy wielonarządowe). Przygotowanie pacjenta do znieczulenia i pielęgnacja po znieczuleniu. Anestezja. Opieka nad chorym nieprzytomnym. Żywienie enteralne i parenteralne chorych leczonych w intensywnej terapii. Pielęgnowanie chorego z dostępem naczyniowym żylnym i tętniczym. Podstawowe zagadnienia z medycyny ratunkowej i katastrof - ocena stanu zdrowia i życia w miejscu katastrof, przygotowanie poszkodowanych do transportu, współpraca z jednostkami ratownictwa medycznego.

15. Opieka paliatywna

System opieki paliatywnej i hospicyjnej. Zwalczenie objawów występujących u chorych z zaawansowanym procesem nowotworowym. Komunikowanie się z chorym i jego rodziną. Wsparcie dla rodziny w okresie choroby i żałoby.

16. Dietetyka

Podstawy żywienia dietetycznego - rodzaje diet. Zróżnicowanie diet u dzieci i dorosłych. Żywienie człowieka w zdrowiu i chorobie. Żywienie chorych ze zwiększonym katabolizmem.

17. Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa specjalistycznego

Opieka nad chorym dializowanym - rodzaje dostępów dializacyjnych i ich pielęgnacja. Opieka nad chorym z cukrzycą - typy, rozpoznanie, kontrola, samokontrola i pielęgnacja. Zapobieganie i postępowanie w powikłaniach cukrzycy. Opieka nad chorym ze schorzeniem żył. Opieka nad chorym ze schorzeniami tętnic. Pielęgnacja chorego po wszczepieniu protezy naczyniowej oraz amputacji kończyny. Opieka paliatywna. Rehabilitacja chorych z zaburzeniami psychicznymi - cele, założenia i formy rehabilitacji. Opieka nad dzieckiem w chirurgii - wady wrodzone, ostry brzuch, obrażenia urazowe, nowotwory. Opieka nad rodziną z problemami zdrowotnymi. Formy opieki nad dziećmi upośledzonymi i niedostosowanymi społecznie. Patologia w rodzinie - przemoc, uzależnienia. Możliwości pomocy społecznej. Opieka nad przewlekle chorymi w domu.

18. Pielęgniarstwo w zagrożeniu życia

Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia w ramach oddziału intensywnej terapii. Zaawansowane zabiegi reanimacyjne (ACLS) - przywrócenie i utrzymanie funkcji życiowych. Problemy etyczne w opiece nad krytycznie chorym. Problemy związane z pobieraniem tkanek i narządów do przeszczepu. Pielęgniarka w zespole interprofesjonalnym. Zasady budowania zespołu i współpracy zespołowej, kompetencje członków zespołu. Opieka nad chorym z zaburzeniem rytmu serca: wskazania do stymulacji serca, rodzaje stymulacji, przygotowanie chorego do stymulacji, opieka w trakcie i po zabiegu, z uwzględnieniem roli chorego i jego rodziny, zakłócenia pracy stymulatora. Opieka nad chorym w inwazyjnej diagnostyce i leczeniu chorób układu krążenia. Opieka nad chorym po zabiegach kardiochirurgicznych - rodzaje zabiegów, wskazania, przygotowanie chorego, opieka przed i po zabiegu. Przygotowanie i opieka pooperacyjna chorego po przeszczepie serca. Opieka nad chorym w przebiegu śpiączki: ketonowej, wątrobowej, mocznicowej, hipometabolicznej. Opieka nad chorym z obrażeniami wielonarządowymi. Skalowanie ciężkości obrażeń. Opieka nad dzieckiem w przebiegu infekcji ośrodkowego układu nerwowego. Stan padaczkowy - zagrożenia dla zdrowia i życia dziecka. Opieka nad dzieckiem i dorosłym w chorobie oparzeniowej - patofizjologia choroby oparzeniowej, ocena powierzchni i stopnia oparzenia, leczenie ogólne i miejscowe. Opieka nad chorym po przeszczepie nerek, wątroby.

19. Pielęgniarstwo epidemiologiczne

Epidemiologia zakażeń szpitalnych: źródła i rezerwuar drobnoustrojów w środowisku szpitalnym, drogi szerzenia się zakażeń, zapobieganie i zwalczanie zakażeń szpitalnych. Kontrola zakażeń szpitalnych i organizacja zespołów. Dezynfekcja jako element zapobiegania zakażeniom szpitalnym. Sterylizacja jako element zwalczania zakażeń szpitalnych. Zakażenia łożyska krwi, zakażenia uogólnione, szpitalne zapalenie płuc i dolnych dróg oddechowych, zakażenia dróg moczowych, zakażenia grzybicze. Monitorowanie zakażeń i analiza epidemiologiczna - badanie pacjenta przyjętego na oddział, zasady pobierania materiałów do badań bakteriologicznych - wydzielina z drzewa oskrzelowego, mocz, krew, analiza bieżąca i okresowa.

20. Dydaktyka w pielęgniarstwie

Projektowanie dydaktyczne - tworzenie programu nauczania w kształceniu zawodowym. Kształcenie i szkolenie oparte na rozwijaniu kompetencji - cele i treści. Strategia nauczania, uczenia się i ocena wyników. Konstruowanie strategii kształcenia. Metody i środki dydaktyczne. Ewaluacja i pomiar procesu kształcenia. Kryteria akredytacji na szczeblu narodowym i międzynarodowym dla kształcenia zawodowego (ECTS). Działalność innowacyjna.

21. Zarządzanie w pielęgniarstwie

Zarządzanie - nauka i praktyka. Szkota prakseologiczna, systemowa, sytuacyjna. Funkcje kierownicze. Proces decyzyjny. Style zarządzania. Podsystem pielęgniarstwa. Doskonalenie organizacji pracy: zarządzanie strategiczne, zarządzanie zmianą, zarządzanie jakością pracy. Znaczenie zasobów ludzkich w organizacji. Szacowanie zapotrzebowania na opiekę pielęgniarską i kadry pielęgniarskie w różnych obszarach świadczeń. Znaczenie doboru i rozwoju zawodowego pracowników. Zapobieganie przeciążeniom, chorobom zawodowym i wypadkom w pracy. Usprawnianie pracy. Finansowanie opieki zdrowotnej. Planowanie budżetu i monitoring usług zdrowotnych. Wybrane analizy finansowe i ekonomiczne. Marketing usług zdrowotnych.

22. Metodologia badań naukowych i seminarium magisterskie

Funkcje i podział nauki. Kryteria wyodrębnienia dyscyplin i dziedzin naukowych. Przedmiot i cel badań. Etapy postępowania badawczego. Problem badawczy. Hipotezy robocze w pracy naukowej. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Prawa autorskie. Metodologiczne podstawy badań naukowych w pielęgniarstwie - przedmiot, zakres i cel badań w pielęgniarstwie. Metody i techniki badań pielęgniarskich. Badania ilościowe i jakościowe. Analiza danych i wnioskowanie. Język naukowy. Upowszechnianie badań naukowych.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

(do dyspozycji uczelni)

VII. ZALECENIA

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć dodatkowe przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu pielęgniarki, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w zakresie wiedzy związanej z pielęgniarstwem.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku pielęgniarstwo trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi 4.600. W standardach określono 4.600 godzin, z których 2.300 godzin przeznaczono na kształcenie praktyczne (zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe).

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego pełnienia roli zawodowej. Rolę pielęgniarki wyznaczają funkcje, w ramach których absolwent powinien być przygotowany do:

1. świadczenia opieki zdrowotnej oraz zarządzania nią przez:

- rozpoznawanie potrzeb jednostki, grupy lub zbiorowości oraz określenie zasobów niezbędnych i dostępnych do ich zaspokojenia,

- planowanie i realizowanie opieki pielęgniarskiej, z uwzględnieniem metody procesu pielęgnowania i priorytetów opieki,

- wykonywanie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych zgodnie z obowiązującymi przepisami,

- pomoc jednostce, rodzinie w osiąganiu zdrowia i niezależności w chorobie lub niepełnosprawności przez zapewnienie udziału we wszystkich formach opieki i samoopieki,

- przestrzeganie zasad etyki zawodowej,

- współpracę z profesjonalistami dla zapewnienia całościowej opieki jednostce i rodzinie,

- organizowanie i podtrzymywanie bezpiecznego środowiska opieki i pracy,

- dokumentowanie wszystkich etapów procesu pielęgnowania i wykorzystywanie tych informacji do oceny świadczonej opieki;

2. promocji i edukacji zdrowotnej przez:

- ocenę indywidualnej wiedzy i umiejętności niezbędnych do zachowania i przywracania zdrowia,

- wspieranie jednostki, rodziny i grupy społecznej w prowadzeniu zdrowego stylu życia,

- uczenie jednostki, rodziny, grupy społecznej zachowania i przywracania zdrowia,

- uczestniczenie w zdrowotnych kampaniach edukacyjnych;

3. działania w roli uczestnika zespołu opieki zdrowotnej przez:

- współpracę z jednostką, rodziną i innymi uczestnikami zespołu w planowaniu i realizowaniu usług zdrowotnych,

- współpracę z innymi uczestnikami zespołu na rzecz zachowania bezpiecznego środowiska opieki i pracy zespołowej,

- komunikowanie się z pacjentem, jego rodziną oraz z innymi uczestnikami zespołu;

4. rozwoju praktyki pielęgniarskiej, krytycznego myślenia i badań naukowych przez:

- stosowanie w praktyce aktualnej wiedzy z zakresu nauk medycznych, społecznych, teorii pielęgniarstwa, regulacji prawnych zawodu i opieki zdrowotnej,

- wdrażanie uznanych wyników badań naukowych do opieki pielęgniarskiej,

- uczestniczenie w badaniach naukowych w celu poszerzenia wiedzy pielęgniarskiej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 570

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE 3.030

w tym: zajęcia teoretyczne - 730

zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe - 2.300

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

(do dyspozycji uczelni)

Razem: 4.600

IV. PRAKTYKI

Czas trwania praktyk zawodowych - 30 tygodni x 40 godzin = 1.200 godzin.

Praktyki odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej i obejmują doskonalenie umiejętności zawodowych.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Filozofia i podstawy etyki zawodu 30

2. Przedmiot do wyboru 30

3. Wychowanie fizyczne 60

4. Język obcy 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 570

1. Anatomia 60

2. Fizjologia 60

3. Biochemia z biofizyką 15

4. Genetyka 15

5. Patologia 45

6. Mikrobiologia z podstawami parazytologii 30

7. Radioligia 15

8. Zdrowie publiczne 105

9. Farmakologia 45

10. Psychologia 60

11. Socjologia 30

12. Pedagogika 45

13. Zagadnienia prawne 15

14. Badanie fizykalne 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 3.030

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia i podstawy etyki zawodu

Główne kierunki filozoficzne i ich charakterystyka. Najważniejsze koncepcje filozoficzne człowieka. Etyka jako teoria moralności - jej przedmiot i podstawowe pojęcia. Analiza sytuacji moralnej i procesu podejmowania decyzji moralnej, wartości, normy i oceny moralne. Etyka w praktyce pielęgniarskiej. Kodeks etyki pielęgniarskiej. Współczesne koncepcje etyczne w praktyce pielęgniarskiej. Dylematy etyczne w pracy pielęgniarki i ich rozwiązywanie.

2. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość rozszerzenia wiedzy z zakresu przedmiotów związanych z programem studiów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Podstawowe wiadomości w zakresie anatomii człowieka. Zapłodnienie i rozwój zarodka ludzkiego. Budowa ciała ludzkiego. Szkielet człowieka. Rodzaje kości i ich połączenia. Układ mięśniowy. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Drogi nerwowe. Śródpiersie. Układ krążenia. Serce. Krążenie duże i małe. Drogi oddechowe. Płuca, opłucna. Układ pokarmowy. Wielkie gruczoły jamy brzusznej. Krążenie wrotne. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowy: nerki, moczowody, pęcherz moczowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Narządy zmysłów. Układ chłonny.

2. Fizjologia

Podstawowe wiadomości z zakresu funkcji życiowych człowieka. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Biofizyczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Fizjologia nerek, filtracja nerkowa. Układ renina-angiotensyna. Produkcja moczu. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Układ trawienny, czynności motoryczne i wydzielnicze. Hormony jelitowe. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Fizjologia układu krwiotwórczego. Przemiana materii. Fizjologia wrażeń zmysłowych.

3. Biochemia z biofizyką

Biochemiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje ważniejszych związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim.

4. Genetyka

Podstawowe wiadomości z genetyki, embriologii, cytofizjologii, immunologii. Podstawy genetyki klasycznej (prawa Mendla). Kariotyp człowieka. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Środowisko a zmienność organizmu. Mutacje genowe, chromosomowe. Czynniki mutagenne. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych. Zagadnienia transplantologii.

5. Patologia

Podstawowe pojęcia z zakresu patologii. Procesy patologiczne: zaburzenia krążenia krwi, zmiany wsteczne postępowe, zapalne i nowotworowe. Zagadnienia dynamiki procesu chorobowego oraz prawidłowej interpretacji związków przyczynowych zmienionej struktury i funkcji organizmu. Patomorfologia szczegółowa chorób wybranych narządów i układów. Starzenie się organizmu, śmierć.

6. Mikrobiologia z podstawami parazytologii

Podstawy mikrobiologii, wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Systematyka drobnoustrojów chorobotwórczych. Morfologia i fizjologia komórki bakteryjnej. Morfologia otoczenia i ciała ludzkiego. Charakterystyka pasożytów wywołujących choroby u człowieka. Chorobotwórczość, drogi szerzenia się zarazków w ustroju. Podstawowe wiadomości z immunologii i epidemiologii chorób zakaźnych. Profilaktyka chorób zakaźnych (szczepionki, surowice). Zakażenia szpitalne. Pobieranie i wysyłanie materiału do badań mikrobiologicznych. Immunoprofilaktyka chorób zakaźnych. Zagrożenia chorobami zakaźnymi w Polsce i świecie. Zakażenia HIV, AIDS, wirusowe zapalenie wątroby. Choroby zakaźne przewodu pokarmowego. Neuroinfekcje.

7. Radiologia

Diagnostyka radiologiczna. Przygotowanie chorego do badań radiologicznych. Radioterapia: rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią.

8. Zdrowie publiczne

Higiena człowieka i środowiska. Higiena żywności i żywienia. Higiena nauki i pracy. Zdrowie publiczne: kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia ekologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Zagrożenia zdrowotne współczesnych społeczeństw świata. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Analiza występowania wybranych chorób. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia. Struktura i zasoby pielęgniarstwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego pielęgniarek. Organizacje pielęgniarskie krajowe i zagraniczne.

9. Farmakologia

Grupy leków i mechanizm ich działania. Farmakologia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, układu krążenia, oddechowego, moczowego, przewodu pokarmowego, gruczołów wydzielania wewnętrznego. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy chemioterapii. Objawy uboczne działania leków i interakcje między lekami. Edukacja pacjenta w farmakoterapii, źródła informacji o lekach. Lekozależność. Środki dezynfekcyjne.

10. Psychologia

Osobowość - struktura, mechanizmy i rozwój. Zachowanie człowieka w sytuacjach społecznych. Biopsychospołeczny model zdrowia i choroby. Choroba jako sytuacja trudna. Pomoc psychologiczna w chorobie. Stres a zdrowie. Zależności psychosomatyczne. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Style komunikowania. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Wpływ sytuacji jatrogennych na relację pielęgniarka-pacjent. Specyficzne problemy związane z chorobą lub niepełnosprawnością.

11. Socjologia

Społeczny model zdrowia. System wsparcia społecznego - zadania pielęgniarki w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych jednostki, grupy społecznej. Społeczne skutki choroby: choroba i dewiacja, stigma, problemy niepełnosprawności i jakości życia, zapobieganie bezradności. Szpital jako system społeczny: modele opieki szpitalnej, satysfakcja z opieki. Strukturalne uwarunkowania ról zawodowych lekarza, pielęgniarki. Socjologiczna problematyka relacji pielęgniarka-pacjent. Społeczne i kulturowe problemy umierania, śmierci i sieroctwa.

12. Pedagogika

Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki.

13. Zagadnienia prawne

Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej, przepisy dotyczące samorządu zawodowego. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych - odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Podstawy prawa pracy.

14. Badanie fizykalne

Badanie przedmiotowe niemowląt i dzieci oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy pielęgniarstwa

Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu. Rola społeczno-zawodowa pielęgniarki. Czynniki wpływające na rozwój praktyki pielęgniarskiej. Wprowadzenie w zagadnienie zdrowia - uwarunkowania, potrzeby zdrowotne i ich zaspokajanie. Opieka nad człowiekiem chorym. Modele opieki. Metody gromadzenia informacji: wywiad, obserwacja, pomiar, analiza dokumentacji. Udział pielęgniarki w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Proces pielęgnowania jako metoda pracy pielęgniarki. Zasady i techniki postępowania przy wykonywaniu czynności pielęgniarskich. Rola pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym. Teorie i modele pielęgnowania. Charakterystyka wybranych teorii pielęgnowania (F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy).

2. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Style życia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Ocena stanu zdrowia. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Rola pielęgniarki w promocji zdrowia.

3. Podstawowa opieka zdrowotna: opieka domowa i pielęgniarstwo środowiskowo-rodzinne

Struktura i zakres świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej. Zadania zespołu podstawowej opieki zdrowotnej. Rozpoznanie problemów zdrowotnych i społecznych jednostki, rodziny i społeczności lokalnej. Planowanie i realizacja opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Udział pielęgniarki w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej.

4. Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne

Planowanie rodziny, metody regulacji poczęć, przygotowanie do rodzicielstwa. Metody diagnostyczne ciąży fizjologicznej i ciąży wysokiego ryzyka. Przygotowanie kobiety w ciąży i jej rodziny do porodu. Opieka okołoporodowa: postępowanie położniczo-pielęgnacyjne w porodzie przedwczesnym, fizjologicznym, powikłanym, pielęgnacja wcześniaka i noworodka po porodzie, opieka nad położnicą w połogu fizjologicznym i powikłanym. Patologia narządu rodnego, stany zapalne, zakażenia. Niepłodność. Schorzenia nowotworowe narządu rodnego. Problemy zdrowotne kobiet w wieku przekwitania.

5. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

Udział pielęgniarki w zapobieganiu chorobom, urazom i wypadkom. Choroby i stany zagrażające życiu i zdrowiu noworodka i wcześniaka. Wady wrodzone. Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny chorób wieku rozwojowego: układu oddechowego, krążenia, dróg moczowych, układu pokarmowego, chorób krwi, narządu ruchu. Choroby alergiczne u dzieci. Metody diagnostyki i terapii. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Pielęgnowanie dziecka chorego. Hospitalizacja jako sytuacja trudna dla dziecka i jego rodziny. Pielęgnowanie dziecka z chorobą nowotworową i niepomyślnym rokowaniem. Rodzaje i formy wsparcia.

6. Interna i pielęgniarstwo internistyczne

Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny chorób: układu krążenia, serca i naczyń, układu oddechowego, układu pokarmowego - żołądka, jelit, wielkich gruczołów - wątroby i trzustki, układu moczowego - nerek i pęcherza moczowego, układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego, chorób krwi. Udział pielęgniarki w diagnostyce i terapii chorób internistycznych. Pielęgnowanie chorego w wybranych schorzeniach: układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, układu moczowego, układu krwiotwórczego, układu kostno-stawowego, układu dokrewnego.

7. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne

Urazy narządu ruchu: rany, stłuczenia, złamania, skręcenia, amputacje - przyczyny, metody postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Pielęgnowanie chorego po urazach. Przygotowanie chorego do badań diagnostycznych w różnych schorzeniach chirurgicznych. Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym z uwzględnieniem rodzaju znieczulenia i metody operacyjnej w obrębie przewodu pokarmowego: przełyku, żołądka i dwunastnicy, jelit, wątroby, trzustki. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym w obrębie gruczołów wydzielania wewnętrznego, w obrębie śródpiersia. Pielęgnowanie chorego oparzonego. Odżywianie chorego w chirurgii. Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym. Zapobieganie powikłaniom po interwencji chirurgicznej.

8. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych

Rodzaje niepełnosprawności. Problemy psychospołeczne osoby niepełnosprawnej i jej rodziny. Współpraca z człowiekiem niepełnosprawnym, jego środowiskiem oraz instytucjami wspierającymi warunki skuteczności procesu rehabilitacji. Cele, zasady i etapy rehabilitacji. Rehabilitacja kompleksowa: lecznicza, zawodowa, społeczna. Zaopatrzenie w sprzęt i pomoce ortopedyczne. Udział pielęgniarki w procesie rehabilitacji niepełnosprawnych. Podstawowe metody i techniki usprawniania chorych. Integracja osoby niepełnosprawnej w środowisku zamieszkania, pracy, nauczania i wychowania. Rehabilitacja osób z upośledzeniem umysłowym, niedowidzących, z uszkodzeniem narządu ruchu.

9. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne

Proces starzenia się w aspekcie biologicznym, psychologicznym i socjoekonomicznym. Odrębności fizjologiczne i psychologiczne człowieka w wieku podeszłym. Problemy zdrowotne i psychospołeczne osób w starszym wieku. Etiopatogeneza, przebieg, leczenie i profilaktyka niektórych chorób wieku starszego (cukrzyca, choroby serca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zespoły otępienne, zespół Parkinsona, depresja).

10. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne

Etiopatogeneza zaburzeń neurologicznych. Metody diagnostyczne stosowane w neurologii. Zaburzenia podstawowych funkcji życiowych - krążenia, oddychania oraz zaburzenia świadomości, ich wpływ na funkcje układu nerwowego. Zaburzenia czucia, ruchu i napięcia mięśniowego. Wady wrodzone i nabyte układu nerwowego. Choroby naczyniowe mózgu. Urazy mózgu i uszkodzenia rdzenia kręgowego. Choroby demielinizacyjne. Guzy mózgu. Choroby mięśni i nerwów obwodowych. Pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu nerwowego.

11. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne

Rodzaje, etiologia i patogeneza zaburzeń psychicznych. Obraz kliniczny zaburzeń psychicznych. Metody diagnostyki i terapii w psychiatrii. Specyfika opieki nad chorym psychicznie. Komunikowanie się z chorym z zaburzeniami psychicznymi. Udział pielęgniarki w profilaktyce, diagnozowaniu i kompleksowej terapii chorób psychicznych z uwzględnieniem farmakologii, psychoterapii, terapii zajęciowej. Organizacja opieki psychiatrycznej w świetle obowiązujących regulacji prawnych.

12. Anestezjologia i intensywna terapia i pielęgniarstwo w anestezjologii i intensywnej opiece medycznej

Zasady reanimacji krążeniowo-oddechowej. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy - rozpoznanie stanu zagrożenia życia. Pielęgnowanie chorych w stanach ostrych (wstrząs, ostra niewydolność krążenia, ostra niewydolność układu oddechowego, ostra niewydolność nerek, zatrucia, urazy wielonarządowe). Przygotowanie pacjenta do znieczulenia i pielęgnacja po znieczuleniu. Anestezja. Opieka nad chorym nieprzytomnym. Żywienie enteralne i parenteralne chorych leczonych w intensywnej terapii. Pielęgnowanie chorego z dostępem naczyniowym żylnym i tętniczym. Podstawowe zagadnienia z medycyny ratunkowej i katastrof - ocena stanu zdrowia i życia w miejscu katastrof, przygotowanie poszkodowanych do transportu, współpraca z jednostkami ratownictwa medycznego.

13. Opieka paliatywna

System opieki paliatywnej i hospicyjnej. Zwalczenie objawów występujących u chorych z zaawansowanym procesem nowotworowym. Komunikowanie się z chorym i jego rodziną. Wsparcie dla rodziny w okresie choroby i żałoby.

14. Dietetyka

Podstawy żywienia dietetycznego - rodzaje diet. Zróżnicowanie diet u dzieci i dorosłych. Żywienie człowieka w zdrowiu i chorobie. Żywienie chorych ze zwiększonym katabolizmem.

15. Metodologia i seminarium licencjackie

Przedmiot, cel i obszar badań w pielęgniarstwie. Etapy postępowania badawczego. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji i wnioskowania danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Etyka w badaniach naukowych.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

(do dyspozycji uczelni)

VII. ZALECENIA

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć dodatkowe przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu pielęgniarki, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w zakresie wiedzy związanej z pielęgniarstwem.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku stosunki międzynarodowe trwają nie mniej niż 4,5 roku (9 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.000, w tym 1.110 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku stosunki międzynarodowe otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Celem kształcenia na kierunku stosunki międzynarodowe jest przekazanie wiedzy i umiejętności potrzebnych absolwentowi do pełnienia różnych ról w życiu społeczno-politycznym i kulturalnym w sytuacji postępującej integracji w skali globalnej i regionalnej, szczególnie w Europie, a także przygotowanie do pracy naukowej. Absolwent, w zależności od obranej specjalności, będzie mógł podejmować pracę zarówno w organach administracji państwowej kształtujących politykę zagraniczną i gospodarczą, organizacjach i instytucjach międzynarodowych, w przedsiębiorstwach rozwijających współpracę międzynarodową, jak i w placówkach naukowo-badawczych, kulturalnych, wydawnictwach i środkach masowego przekazu zajmujących się zagadnieniami międzynarodowymi.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 300

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

Razem: 1.110

IV. PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Filozofia 60

2. Informatyka 30

3. Przedmiot do wyboru 30

4. Język obcy 120

5. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 300

1. Ekonomia 90

2. Prawo międzynarodowe 60

3. Historia stosunków międzynarodowych 60

4. Geografia polityczna i gospodarcza 30

5. Elementy matematyki 30

6. Elementy statystyki 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

1. Teoria stosunków międzynarodowych 60

2. Współczesne systemy polityczne 60

3. Międzynarodowe stosunki polityczne 120

4. Międzynarodowe stosunki gospodarcze 120

5. Organizacje międzynarodowe 60

6. Prawo wspólnotowe i integracja europejska 60

7. Prognozowanie i symulacje międzynarodowe 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Główne kierunki filozoficzne i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych.

2. Informatyka

Rodzaje i zastosowanie podstawowych systemów operacyjnych. Edytory tekstowe. Arkusze kalkulacyjne. Internet.

3. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta, w szczególności: etyka, psychologia społeczna, ochrona własności intelektualnej, logika, historia sztuki, socjologia.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Ekonomia

Gospodarka narodowa. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomika keynesowska a makroekonomika klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego, stabilizacja. Wzrost gospodarczy. Mikroekonomia: rynek, gospodarstwo domowe, teoria zachowania się konsumenta, teoria produkcji, konkurencja doskonała i monopol, równowaga przedsiębiorstwa.

2. Prawo międzynarodowe

Źródła i podmioty prawa międzynarodowego. Suwerenność państwowa. Zewnętrzne i wewnętrzne organy państwa do spraw stosunków międzynarodowych. Prawo dyplomatyczne i konsularne. Prawo traktatów. Międzynarodowa odpowiedzialność państwa. Terytorium i ludność w prawie międzynarodowym. Pokojowe załatwienie sporów międzynarodowych i sądownictwo międzynarodowe. Prawo konfliktów zbrojnych i problemy rozbrojenia. Podstawowe instytucje międzynarodowego prawa prywatnego. Podmioty międzynarodowych stosunków gospodarczych. Umowy cywilnoprawne w obrocie międzynarodowym. Przedstawicielstwa i rejestry handlowe. Międzynarodowy arbitraż gospodarczy.

3. Historia stosunków międzynarodowych

Główne tendencje ewolucji międzynarodowych stosunków politycznych i gospodarczych do końca I wojny światowej. Sytuacja międzynarodowa w okresie międzywojennym. Dyplomacja w okresie II wojny światowej. Geneza zimnej wojny, ukształtowanie się systemu dwubiegunowego i jego ewolucja. Dekolonizacja oraz globalne i regionalne zmiany układu sił politycznych i gospodarczych.

4. Geografia polityczna i gospodarcza

Zakres przedmiotowy, założenia, główne kierunki geografii politycznej i gospodarczej. Metody analizy przestrzennego wymiaru wewnętrznych i międzynarodowych procesów politycznych i gospodarczych. Geopolityczny oraz geoekonomiczny determinizm, indeterminizm, posybilizm i probabilizm. Znaczenie obszaru, zasobów i granic państwowych. Problemy cywilizacyjne (paradygmat Huntingtona), demograficzne, etniczne, narodowe i rasowe. Migracje międzynarodowe. Dynamika zmian i współzależności na polityczno-ekonomicznej mapie współczesnego świata.

5. Elementy matematyki

Funkcje jednej, dwóch oraz wielu zmiennych i ich zastosowania w nauce o stosunkach międzynarodowych (rachunek marginalny, ekstrema). Elementy rachunku całkowego. Wprowadzenie do równań różniczkowych i różnicowych. Rachunek wektorów i macierzy. Układy równań i nierówności liniowych - przykłady z dziedziny stosunków międzynarodowych.

6. Elementy statystyki

Dane statystyczne. Podstawowe miary statystyczne (średnia, dominanta, mediana, wariancja). Zmienna losowa i podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Analiza współliniowości, metody badania korelacji i regresji, analiza dynamiki zjawisk. Podstawy rachunku prawdopodobieństwa. Wnioskowanie statystyczne, estymacja parametrów, weryfikacja hipotez.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Teoria stosunków międzynarodowych

Powstanie i ewolucja nauki o stosunkach międzynarodowych. Pojęcie "stosunki międzynarodowe" i ich specyfika. Epistemologiczny aspekt nauki o stosunkach międzynarodowych: charakterystyka głównych kierunków, nurtów i szkół wyjaśniania stosunków międzynarodowych. Ontologiczny aspekt nauki o stosunkach międzynarodowych: uczestnicy, działania międzynarodowe (pozycja, rola, polityka zagraniczna państw oraz procesy decyzyjne), oddziaływania międzynarodowe (systemy i podsystemy międzynarodowe oraz ich ewolucja), formy stosunków międzynarodowych. Aksjologiczny aspekt nauki o stosunkach międzynarodowych: interesy, racja stanu, wartości, świadomość międzynarodowa, normatywizacja wartości międzynarodowych, klasyfikacja norm oraz komunikowanie międzynarodowe i międzynarodowy transfer wartości. Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe. Ład międzynarodowy, ekonomiczne i polityczne cykle rozwojowe.

2. Współczesne systemy polityczne

Historia instytucji politycznych. Politologiczna, konstytucyjnoprawna i socjologiczna analiza zagadnień współczesnych ustrojów politycznych. Zasady i idee, instytucje oraz mechanizmy kształtujące współczesne systemy polityczne. Zasady ustrojowe. Konstytucja i kontrola konstytucyjności. Systemy wyborcze. Parlamenty, rządy, administracja publiczna i sądownictwo. Partie i systemy partyjne. Typy reżimów politycznych. Współczesne ruchy społeczne i polityczne.

3. Międzynarodowe stosunki polityczne

Przedmiot i zakres międzynarodowych stosunków politycznych. Podstawowe pojęcia i kategorie. Czynniki kształtujące międzynarodowe stosunki polityczne. Państwo w międzynarodowych stosunkach politycznych, polityka zagraniczna wybranych państw. Bezpieczeństwo militarne, ekonomiczne i ekologiczne. Ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych od początku lat siedemdziesiątych. Globalizm i regionalizm. Turbulencje międzynarodowe, szanse i zagrożenia po rozpadzie systemu dwubiegunowego. Powstawanie nowego ładu międzynarodowego. Nowe role międzynarodowe USA, Rosji, Chin i jednoczącej się Europy. Miejsce i rola Polski w międzynarodowych stosunkach politycznych.

4. Międzynarodowe stosunki gospodarcze

Pojęcia: międzynarodowe stosunki gospodarcze i gospodarka światowa. Struktura gospodarki światowej i regionalne problemy międzynarodowych stosunków gospodarczych. Międzynarodowy podział pracy, międzynarodowe przepływy towarów i czynników wytwórczych. Przedsiębiorstwa wielonarodowe. Środki zagranicznej polityki ekonomicznej państw. Bilans płatniczy, polityka handlowa i mechanizm pieniężno-cenowy oraz inne czynniki międzynarodowej wymiany towarowej. Międzynarodowy system walutowy: powstanie, ewolucja i rola międzynarodowych instytucji finansowych. Międzynarodowe organizacje kredytowe i walutowe. Polska w międzynarodowych stosunkach gospodarczych.

5. Organizacje międzynarodowe

Pojęcie, geneza, ewolucja i klasyfikacja organizacji międzynarodowych. Organizacje międzyrządowe i pozarządowe jako podmioty stosunków międzynarodowych. Struktura i funkcjonowanie organizacji międzynarodowych: cele, status prawny, organy, procesy decyzyjne i funkcjonariusze międzynarodowi. Stosunki pomiędzy organizacjami międzyrządowymi i państwami: motywy przynależności państw, członkostwo, czynne i bierne prawo legacji. Funkcjonowanie uniwersalnych i regionalnych organizacji międzynarodowych. Organizacje pozarządowe, specyfika ich funkcjonowania, współczesne znaczenie oraz stosunki z państwami.

6. Prawo wspólnotowe i integracja europejska

Współczesna Europa - bariery i stymulatory rozwoju. Kulturowe źródła tożsamości europejskiej. Teorie integracji: federalizm, funkcjonalizm i neofunkcjonalizm. Ewolucja integracji europejskiej. Definicja, istota i źródła prawa Wspólnot Europejskich. Prawo pierwotne, prawo pochodne, zasady supremacji i bezpośredniej skuteczności. Polityczne instytucje europejskie w ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym. Charakterystyka procesu podejmowania decyzji. Europejskie instytucje sądowe. Funkcjonowanie pierwszego filaru Unii Europejskiej (podstawowe wolności i unia walutowa). Wspólne polityki (w tym: rolna, przemysłowa, transportowa). Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Polska a Unia Europejska.

7. Prognozowanie i symulacje międzynarodowe

Prognostyka międzynarodowa: pojęcie, klasyfikacja, metody i techniki. Prognozowanie a planowanie polityki zagranicznej państwa i międzynarodowych stosunków politycznych oraz gospodarczych. Metody intuicyjne, ekstrapolacyjne i symulacyjne. Komputerowe symulacje rozwoju stosunków międzynarodowych. Symulacyjne zastosowania modelowania heurystycznego.

VII. ZALECENIA

1. Standardy nauczania dotyczą trzech bloków przedmiotów: kształcenia ogólnego, przedmiotów podstawowych oraz kierunkowych. Pozostałą liczbę godzin wydziały powinny przeznaczyć na realizację własnych programów w ramach prowadzonych specjalności. Nie określa się formy zajęć.

2. W programie studiów powinny znaleźć się praktyki i ćwiczenia zawodowe, dające możliwość wykształcenia umiejętności profesjonalnego uczestnictwa w życiu międzynarodowym.

3. Studenci powinni mieć możliwość wyboru przedmiotów fakultatywnych.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku stosunki międzynarodowe trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.100, w tym 1.155 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku stosunki międzynarodowe otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Absolwent powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu problematyki społeczno-politycznej, ekonomicznej i kulturalnej świata i kontynentu europejskiego oraz umiejętności uczestniczenia w życiu społecznym, kulturowym, politycznym i gospodarczym społeczeństw. Absolwent, w zależności od wybranej specjalności, będzie mógł podejmować pracę w organach administracji rządowej i samorządowej, organizacjach i instytucjach międzynarodowych, przedsiębiorstwach rozwijających współpracę międzynarodową oraz placówkach kulturalnych, wydawnictwach i środkach masowego przekazu.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 195

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 540

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 210

Razem: 1.155

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki umożliwiające pogłębienie umiejętności i przygotowujące do uczestnictwa w międzynarodowym życiu politycznym i gospodarczym.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 195

1. Matematyka i statystyka 60

2. Informatyka 30

3. Ekonomia 75

4. Geografia polityczna i gospodarcza 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 540

1. Podstawy wiedzy o stosunkach międzynarodowych 60

2. Historia stosunków międzynarodowych 45

3. Współczesne systemy polityczne 45

4. Prawo międzynarodowe 45

5. Międzynarodowe stosunki polityczne 120

6. Międzynarodowe stosunki gospodarcze 120

7. Organizacje międzynarodowe 45

8. Integracja europejska i prawo wspólnotowe 60

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 210

W zależności od wybranej specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta, w szczególności: filozofia, etyka, logika, historia sztuki, ochrona własności intelektualnej, socjologia.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka i statystyka

Funkcje jednej i wielu zmiennych i ich zastosowania. Elementy rachunku różniczkowego i całkowego, ekstrema. Rachunek wektorowy i macierzowy. Układy równań i nierówności liniowych - zastosowania w analizie relacji międzynarodowych.

Dane statystyczne. Podstawowe wielkości statystyczne: średnia, dominanta, mediana, wariancja. Zmienna losowa - podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Analiza współliniowości, metody badania korelacji i regresji, analiza dynamiki zjawisk. Podstawy rachunku prawdopodobieństwa. Wnioskowanie statystyczne, estymacja parametrów, weryfikacja hipotez.

2. Informatyka

Budowa systemów komputerowych i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy jednego i wielu użytkowników. Systemy operacyjne. Programy użytkowe: edytory tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych. Lokalne i międzynarodowe sieci komputerowe. Poczta elektroniczna. Internet. Międzynarodowe i polskie systemy informacyjne - sprzężenie, dostęp, możliwości korzystania.

3. Ekonomia

Gospodarka narodowa: produkt społeczny, dochód narodowy, budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Rynek pieniądza i system bankowy. Równowaga makroekonomiczna. Cykl koniunkturalny, inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta - równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna i kursu walutowego. Stabilizacja i wzrost gospodarczy. Mikroekonomia: rynek, gospodarstwo domowe, zachowania konsumenta, produkcja, konkurencja doskonała i w warunkach monopolistycznych, równowaga przedsiębiorstwa.

4. Geografia polityczna i gospodarcza

Obszar zainteresowań. Metody analizy wewnętrznych i międzynarodowych procesów politycznych i gospodarczych. Geopolityczny oraz geoekonomiczny determinizm, indeterminizm, posybilizm i probabilizm. Znaczenie granic i zasobów państwowych. Problemy cywilizacyjne, demograficzne, etniczne i rasowe współczesnego świata. Migracje międzynarodowe. Dynamika zmian i współzależności polityczno-ekonomicznych w wymiarze międzynarodowym.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy wiedzy o stosunkach międzynarodowych

Powstanie i ewolucja nauki w stosunkach międzynarodowych. Epistemologiczne aspekty wiedzy o stosunkach międzynarodowych - charakterystyka głównych kierunków i nurtów rozwoju oraz szkół analizy stosunków międzynarodowych. Ontologiczne aspekty wiedzy o stosunkach międzynarodowych - charakterystyka uczestników, działań (polityki zagranicznej, państw oraz procesów decyzyjnych) i oddziaływań (systemów i podsystemów międzynarodowych oraz ich ewolucji). Formy stosunków międzynarodowych. Aksjologiczne aspekty wiedzy o stosunkach międzynarodowych: interesy, racja stanu, świadomość międzynarodowa. Normatywizacja wartości międzynarodowych - klasyfikacja norm oraz komunikowanie międzynarodowe. Międzynarodowy transfer wartości. Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe - ład międzynarodowy. Ekonomiczne i polityczne cykle rozwojowe.

2. Historia stosunków międzynarodowych

Ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych i gospodarczych do końca I wojny światowej. Sytuacja międzynarodowa w okresie międzywojennym. Świat w okresie II wojny światowej. Sytuacja po II wojnie światowej: okres zimnej wojny, ukształtowanie się systemu dwubiegunowego i jego ewolucja, dekolonizacja. Aktualny układ sił politycznych i gospodarczych w skali globalnej i regionalnej.

3. Współczesne systemy polityczne

Historia nauki o polityce. Zasady, idee, instytucje oraz mechanizmy kształtujące współczesne systemy polityczne. Politologiczna, konstytucyjnoprawna i socjologiczna analiza współczesnych ustrojów politycznych. Zasady ustrojowe. Konstytucja. Systemy wyborcze. Parlamenty, rządy, administracja publiczna i sądownictwo. Systemy partyjne. Reżimy polityczne. Współczesne ruchy polityczne i społeczne.

4. Prawo międzynarodowe

Źródła i podmioty prawa międzynarodowego. Prawo dyplomatyczne i konsularne. Prawo traktatów. Suwerenność państwowa. Terytorium i ludność w prawie międzynarodowym. Międzynarodowa odpowiedzialność państwa. Sądownictwo międzynarodowe. Pokojowe załatwianie sporów międzynarodowych. Prawo konfliktów zbrojnych - problemy rozbrojenia. Międzynarodowe prawo prywatne. Podmioty prawne międzynarodowych stosunków gospodarczych. Umowy cywilnoprawne w obrocie międzynarodowym. Rejestry handlowe. Międzynarodowy arbitraż gospodarczy.

5. Międzynarodowe stosunki polityczne

Obszar zainteresowań, podstawowe pojęcia i kategorie. Czynniki kształtujące międzynarodowe relacje polityczne. Zewnętrzne i wewnętrzne organy państwa do spraw kształtowania stosunków międzynarodowych. Polityka zagraniczna wybranych państw. Bezpieczeństwo militarne, ekonomiczne i ekologiczne świata. Globalizm i regionalizm. Aktualny ład międzynarodowy i rola w nim: USA, Rosji, Chin oraz jednoczącej się Europy. Zagrożenia w skali międzynarodowej. Miejsce i rola Polski w polityce międzynarodowej.

6. Międzynarodowe stosunki gospodarcze

Międzynarodowe stosunki gospodarcze - struktura gospodarki światowej. Powiązania gospodarki światowej z regionalną. Międzynarodowy podział pracy. Przepływ towarów, czynników wytwórczych i usług w skali międzynarodowej. Przedsiębiorstwa wielonarodowe. Zagraniczna polityka ekonomiczna państw. Bilans płatniczy, polityka handlowa oraz czynnik pieniężno-cenowy w międzynarodowej wymianie towarowej. Międzynarodowy system walutowy - powstanie i ewolucja. Rola międzynarodowych instytucji finansowych. Międzynarodowe organizacje kredytowe i walutowe. Miejsce i rola Polski w gospodarce międzynarodowej.

7. Organizacje międzynarodowe

Geneza, ewolucja i klasyfikacja. Struktura i zasady funkcjonowania: status prawny, organy, funkcjonariusze, procedury podejmowania decyzji. Rola organizacji międzynarodowych i pozarządowych w relacjach międzynarodowych. Relacje między organizacjami międzynarodowymi a państwami - motywy przynależności państw, członkostwo, czynne i bierne prawo legacji. Organizacje pozarządowe - znaczenie we współczesnym świecie, zasady funkcjonowania, relacje z państwami. Uniwersalne i regionalne organizacje międzynarodowe - struktura oraz cele i zasady funkcjonowania.

8. Integracja europejska i prawo wspólnotowe

Kulturowe źródła tożsamości europejskiej. Ewolucja integracji europejskiej. Bariery i stymulatory rozwoju współczesnej Europy. Geneza i podstawy funkcjonowania Unii Europejskiej. Pojęcie i źródła prawa Wspólnot Europejskich. Pierwotne i pochodne prawo wspólnotowe, zasady supremacji i bezpośredniej skuteczności. Europejskie instytucje sądowe. Polityczne instytucje europejskie w ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym - procedury podejmowania decyzji. Wspólna polityka: regionalna, rolna, gospodarcza, transportowa oraz w zakresie ochrony środowiska, ochrony zdrowia, zdrowia publicznego i kultury. Wspólna polityka zagraniczna w zakresie bezpieczeństwa oraz wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Samorząd terytorialny w Unii Europejskiej. Fundusze strukturalne. Integracja Polski z Unią Europejską. Uczestnictwo i rola Polski we Wspólnotach Europejskich.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych (przygotowujących do wykonywania zawodu) i specjalnościowych (pogłębiających wykształcenie kierunkowe) oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku europeistyka trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.200, w tym 1.350 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku europeistyka otrzymuje tytuł zawodowy licencjata.

Absolwent powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu socjologii, politologii, ekonomii, funkcjonowania stosunków międzynarodowych oraz o państwie i prawie, wzbogaconą o znajomość europejskiej tradycji, historii i kultury, społeczno-politycznych uwarunkowań integracji europejskiej (ze szczególnym uwzględnieniem adaptacji i przynależności Polski do Unii Europejskiej), struktury oraz prawnych i ekonomicznych aspektów funkcjonowania Wspólnot Europejskich, a także umiejętności rozumienia i analizowania zagadnień społecznych, politycznych, prawnych i ekonomicznych Unii Europejskiej. Absolwent będzie przygotowany do podjęcia pracy w administracji rządowej i samorządowej, instytucjach i organizacjach krajowych i międzynarodowych, organach Wspólnot Europejskich, przedsiębiorstwach współpracujących z krajami Unii Europejskiej oraz placówkach kulturalnych, wydawnictwach i środkach masowego przekazu.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 195

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 495

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 210

Razem: 1.350

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki umożliwiające pogłębienie umiejętności i przygotowujące do podjęcia pracy.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Język angielski 240

3. Drugi język obcy 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 195

1. Informatyka 30

2. Socjologia 30

3. Politologia 30

4. Ekonomia 30

5. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze 45

6. Podstawy wiedzy o państwie i prawie 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 495

1. Historia społeczna Europy 45

2. Antropologia społeczna Europy 30

3. Regionalizm i federalizm w Europie 30

4. Geografia polityczna i gospodarcza Europy 30

5. Instytucje Wspólnot Europejskich i zasady funkcjonowania Unii Europejskiej 30

6. Procesy integracyjne w Europie 30

7. Finanse Unii Europejskiej 30

8. Prawo wspólnotowe 30

9. Europejskie prawo gospodarcze 30

10. Wspólna polityka zagraniczna, w zakresie bezpieczeństwa

oraz wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych 45

11. Wybrane polityki Wspólnot Europejskich 60

12. Społeczne i kulturowe aspekty integracji europejskiej 30

13. Prawa socjalne i ochrona praw człowieka w Radzie Europy i Unii Europejskiej 30

14. Integracja Polski z Unią Europejską 45

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 210

W zależności od wybranej specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta, w szczególności: filozofia, etyka, psychologia społeczna, ochrona własności intelektualnej.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Informatyka

Budowa komputerów i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy jednego i wielu użytkowników. Systemy operacyjne. Programy użytkowe: edytory tekstów, arkusze kalkulacyjne, unijne bazy danych. Lokalne i europejskie sieci komputerowe. Poczta elektroniczna. Internet. Unijne i polskie systemy informacyjne - sprzężenie, dostęp, możliwości korzystania.

2. Socjologia

Filozoficzne i psychologiczne podstawy nauki o społeczeństwie. Mechanizmy rządzące zbiorowościami ludzkimi. Rodzina, grupa, naród. Kultura elitarna i masowa. Socjologia stosunków politycznych. Kryzysy i konflikty społeczne i ich negocjacyjne rozwiązywanie. Socjologiczne, psychologiczne i biologiczne uwarunkowania negocjacji. Procedury negocjacyjne: budowanie relacji między stronami, negocjowanie z silniejszym partnerem, manipulowanie w procesie negocjacji, lobbing.

3. Politologia

Źródła i forma nowożytnej demokracji. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Struktura i funkcjonowanie władzy i systemów politycznych we współczesnym świecie: zasady ustrojowe, systemy partyjne, organizacje społeczne. Współczesne doktryny polityczne.

4. Ekonomia

Podstawowe pojęcia ekonomii. Narzędzia i metody analizy ekonomicznej. Elementy makroekonomii: rola państwa w funkcjonowaniu gospodarki, dochód narodowy, podatki, budżet, rynek towarowy i pieniężny, system pieniężno-kredytowy, popyt globalny, inflacja i bezrobocie, wzrost gospodarczy i wahania koniunkturalne. Elementy mikroekonomii: rynek - jego elementy i mechanizmy, konkurencja doskonała i monopolistyczna, rynek czynników produkcji.

5. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze

Relacje społeczne i ekonomiczne w skali globalnej, regionalnej i narodowej: współpraca, integracja, konflikty. Międzynarodowe stosunki militarne. Międzynarodowe bezpieczeństwo ekologiczne. Stosunki wyznaniowe i etniczne na świecie. Międzynarodowe instytucje i organizacje polityczne i gospodarcze: struktura, obszar działania, ich rola i efektywność na przykładzie Unii Europejskiej, Rady Europy, NATO, OBWE i ONZ. Międzynarodowa polityka gospodarcza i handlowa: międzynarodowy podział pracy, modele funkcjonowania gospodarki światowej, instrumenty światowej polityki ekonomicznej. Międzynarodowy i europejski system walutowy. Bilans płatniczy i międzynarodowa równowaga płatnicza - kursy walutowe.

6. Podstawy wiedzy o państwie i prawie

Podstawowe pojęcia z zakresu nauk o państwie i prawie. Ewolucja pojęcia państwa w Europie. Ustroje państwowe. Państwo a społeczeństwo obywatelskie. Przyszłość państwa. Źródła, funkcje i systemy prawa. Normy i przepisy prawa. Wykładnia prawa. Obowiązywanie i stosowanie prawa. Stosunki prawne.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia społeczna Europy

Analiza wydarzeń oraz procesów społecznych i ekonomicznych, w wyniku których uformowały się cywilizacje współczesnej Europy: narodziny ustroju federalnego, pojawienie się idei renesansu, rozwój miast, rewolucja przemysłowa, pojawienie się kapitalizmu, liberalizmu, socjalizmu i komunizmu. Przemiany w okresie I wojny światowej i międzywojennym. II wojna światowa. Ład europejski po II wojnie światowej: rozpad wielkiej koalicji, podział Europy, okres "zimnej wojny". Równowaga sił i odprężenie w stosunkach Wschód-Zachód. Renesans demokracji oraz idei koegzystencji i integracji. Dekolonizacja a Europa. Konflikty w Europie powojennej. Kryzys i upadek systemu wschodnioeuropejskiego. Ewolucyjna intensyfikacja procesów integracyjnych na kontynencie europejskim.

2. Antropologia społeczna Europy

Podstawowe pojęcia, obszar zainteresowań oraz metody stosowane w analizie zjawisk kulturowych, religijnych i procesów społecznych. Historia pojęcia "Europa". Europa obszarem badań antropologicznych - analiza podobieństw i różnic geograficznych, historycznych, religijnych, ideologicznych i ekonomicznych w ostatnich dwóch tysiącach lat. Kulturowa spuścizna obrzeży Morza Śródziemnego - dziedzictwo antyku i tradycji judeochrześcijańskiej. Relacje między chrześcijaństwem zachodnioeuropejskim a tradycją bizantyjsko-ortodoksyjną oraz katolicyzmem a protestantyzmem. Kultura europejska w relacji do świata islamu i cywilizacji konfucjańskiej. Wpływ kolonializmu na antropologiczne koncepcje Europy. Cechy konstytutywne współczesnej kultury europejskiej - dziedzictwo kulturowe Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniej, pluralizm kulturowy. Związki między kulturą a przedsiębiorczością i gospodarką. Antropologia pomiędzy globalizacją, regionalizacją a lokalnością. Antropologia stosunków etnicznych we współczesnej Europie.

3. Regionalizm i federalizm w Europie

Koncepcje integracji terytorialnej i politycznej Europy. Atrybuty współczesnego regionalizmu: struktura regionów, przestrzeń terytorialna i społeczna, kultura i tożsamość regionalna, regionalne partie i systemy wyborcze, samorząd regionalny. Regiony w integrującej się Europie. Tło historyczne federalizmu europejskiego. Koncepcje i ewolucja federalizmu zachodnioeuropejskiego, środkowo- i wschodnioeuropejskiego, rosyjskiego oraz brytyjskiego. Instytucje europejskiej współpracy politycznej oraz Wspólnot Europejskich. Powstanie, organizacja i funkcjonowanie Unii Europejskiej. Perspektywy integracji i rozszerzenia Unii.

4. Geografia polityczna i gospodarcza Europy

Struktura geopolityczna Europy. Struktura ludnościowa Europy - problemy etniczne i geograficzne. Ukształtowanie terenu, warunki klimatyczne oraz hydrologiczne w Europie. Osadnictwo i działalność gospodarcza na tle bazy surowcowej i środowiska naturalnego człowieka. Lokalizacja i funkcjonowanie przemysłu w Europie. Transport i łączność. Gospodarka morska. Rozmieszczenie produkcji rolnej w Europie - problemy wyżywienia ludności.

5. Instytucje Wspólnot Europejskich i zasady funkcjonowania Unii Europejskiej

Komisja Europejska, Rada Unii Europejskiej, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Sąd I Instancji, Parlament Europejski, Trybunał Obrachunkowy, Komitet Regionów, Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz Rada Europejska - struktura i kompetencje. Mechanizm funkcjonowania instytucji wewnętrznych i podejmowania decyzji. Unia Europejska a inne Wspólnoty Europejskie - zakres i formy współpracy.

6. Procesy integracyjne w Europie

Geneza i ewolucja integracji gospodarczej w Europie Zachodniej: Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Traktaty Rzymskie (Europejska Wspólnota Gospodarcza), Unia Europejska. Podstawowe cele integracji - swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału. Stadia integracji - unia celna, gospodarczo-walutowa, obejmująca rynek wewnętrzny. Mechanizmy wyrównywania szans rozwoju państw członkowskich Unii - interwencjonizm. Ekonomiczne aspekty rozszerzenia Unii Europejskiej. Rola małych i średnich przedsiębiorstw oraz rynku usług w rozwoju gospodarczym Europy.

7. Finanse Unii Europejskiej

Integracja finansowa Unii Europejskiej - wspólny budżet, zasady gospodarowania finansami. Podstawowe aktywa i pasywa systemu finansowego Unii. Podmioty systemu finansowego Unii: Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Fundusz Inwestycyjny, banki komercyjne i inne. Fundusze Unii Europejskiej, w szczególności: strukturalne, akcesyjne, spójności.

8. Prawo wspólnotowe

Europejska tradycja prawna - źródła prawa europejskiego. Podstawowe modele prawa europejskiego: rewolucyjny (francuski), historyczny (niemiecki) i empiryczny (angielski). Prawo europejskie a prawo międzynarodowe publiczne oraz prawo wewnętrzne państw członkowskich Unii Europejskiej. Zakres kompetencji prawnych Wspólnot Europejskich i państw członkowskich Unii. Mechanizmy integrowania prawodawstw poszczególnych tradycji europejskich. Dostosowanie prawa polskiego do unijnego.

9. Europejskie prawo gospodarcze

Podstawowe zasady prawa europejskiego materialnego - swobodnego przepływu towarów, osób, usług i kapitału oraz wolnej konkurencji. Instrumenty prawne i administracyjne sankcjonujące stosowanie prawa gospodarczego w Unii.

10. Wspólna polityka zagraniczna w zakresie bezpieczeństwa oraz wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych

Porozumienia regulujące zasady współpracy w zakresie: wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, polityki wizowej i azylowej, walki z przestępczością finansową, korupcją i terroryzmem, zwalczania zorganizowanej przestępczości oraz rasizmu i ksenofobii. Instytucje i organa unijne odpowiedzialne za ład wewnętrzny - zakres działania i kompetencje. Współpraca krajów członkowskich w sprawach sądowych - cywilnych i karnych. Ochrona danych osobowych i własności intelektualnej. Ład w Europie i na świecie po II wojnie światowej - znaczenie KBWE dla integracji politycznej kontynentu. Geneza, struktura i ewolucja Europejskiej Wspólnoty Politycznej oraz jej rola w życiu politycznym kontynentu. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa w Europie - geneza, podstawy prawne, formy oddziaływania. Rola Rady Europy oraz Unii Europejskiej i państw członkowskich w kształtowaniu wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Euroatlantycki system bezpieczeństwa - NATO i Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony.

11. Wybrane polityki Wspólnot Europejskich

Zasięg oddziaływania politycznego i gospodarczego Wspólnot Europejskich. Wybrane zagadnienia dotyczące wspólnych polityk: regionalnej, rolnej, gospodarczej, handlowej, rynkowej, w zakresie ochrony środowiska, kultury oraz badań i rozwoju. Polityka edukacyjna Unii Europejskiej. Polityka w zakresie ochrony zdrowia i zdrowia publicznego.

12. Społeczne i kulturowe aspekty integracji europejskiej

Narody Europy. Tożsamość europejska - europejski system wartości. Dziedzictwo kulturowe Europy. Filozofia integracji europejskiej. Zasady komunikowania się w społeczeństwie wielokulturowym. Nurty i zachowania społeczne w Europie: lokalizm, regionalizm, nacjonalizm. Konflikty społeczne (etniczne, narodowościowe) a integracja europejska. Migracje elementem integracji. Problemy demograficzne Europy. Wpływ integracji i globalizacji na zachowania społeczne i kulturę europejską. Społeczne i kulturowe przemiany społeczeństwa polskiego w procesie integracji europejskiej.

Modele relacji państwo - kościół we współczesnej Europie: separacja, autonomia, współpraca. Aspekty prawne i instytucjonalne relacji państwo - kościół. Wpływ relacji państwo - kościół na przemiany kulturowe i społeczne.

13. Prawa socjalne i ochrona praw człowieka w Radzie Europy i Unii Europejskiej

Status prawny obywateli Unii Europejskiej: charakter prawny, obowiązki i prawa obywatelskie. Prawa socjalne w Unii. Rozwiązania instytucjonalno-prawne w zakresie praw człowieka na świecie i w Europie. Procedury rozstrzygania sporów i skarg indywidualnych w ramach ONZ oraz Rady Europy - rola Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Europejska Karta Społeczna. Konwencja Ramowa Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych. Karta Języków Regionalnych i Mniejszościowych.

14. Integracja Polski z Unią Europejską

Zasady przystępowania nowych państw do Unii Europejskiej. Historia negocjacji Polski w sprawie członkostwa w Unii. Społeczne i ekonomiczne aspekty integracji Polski z Unią. Struktura i dynamika przedsiębiorczości oraz rola przedsiębiorstw w Polsce i Unii Europejskiej. Instytucjonalne wspieranie przedsiębiorczości w procesie integracji europejskiej. Rolnictwo i wieś polska a integracja Polski z Unią. Rola informacji w procesie rozszerzenia Unii Europejskiej. Integracja Polski z Unią w świadomości społecznej Polaków i społeczeństw krajów członkowskich. Rola informacji w procesie rozszerzania Unii. Oczekiwania Polski i państw członkowskich związane z rozszerzeniem Unii. Procedury występowania o fundusze unijne i zasady gospodarowania tymi funduszami.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych (przygotowujących do wykonywania zawodu) i specjalnościowych (pogłębiających wykształcenie kierunkowe) oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając wymagania określone dla danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonym zakresie wiedzy.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku farmacja trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 4.000, w tym 3.555 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent po ukończeniu studiów na kierunku farmacja uzyskuje tytuł zawodowy magistra. Kwalifikacje absolwenta kierunku farmacja obejmują wiedzę merytoryczną i umiejętności w zakresie:

- sporządzania, wytwarzania i oceny jakości substancji leczniczych i preparatów farmaceutycznych,

- wydawania oraz sprawowania nadzoru nad obrotem, przechowywaniem i wykorzystaniem produktów leczniczych i wyrobów medycznych,

- udzielania informacji i porad dotyczących działania produktów leczniczych i stosowania wyrobów medycznych,

- prowadzenia badań naukowych nad lekiem.

Absolwenci tego kierunku mogą również podejmować pracę w laboratoriach analitycznych, a także w ochronie zdrowia, po spełnieniu dodatkowych wymagań określonych odrębnymi przepisami.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 345

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.305

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.905

Razem: 3.555

IV. PRAKTYKI

Program studiów obejmuje obowiązkowe praktyki w wymiarze:

- 1 miesiąc w aptece ogólnodostępnej (po III roku studiów),

- 1 miesiąc w aptece szpitalnej (po IV roku studiów),

- 6 miesięcy w aptece ogólnodostępnej lub szpitalnej, po obronie pracy magisterskiej.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 345

1. Historia farmacji 15

2. Etyka zawodu 30

3. Psychologia z socjologią 15

4. Matematyka 30

5. Statystyka 30

6. Informatyka 30

7. Historia filozofii 15

8. Język obcy 120

9. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.305

1. Chemia ogólna i nieorganiczna 150

2. Chemia analityczna 180

3. Chemia organiczna 210

4. Chemia fizyczna 105

5. Doraźna pomoc medyczna 15

6. Biofizyka 30

7. Biologia z genetyką 60

8. Botanika farmaceutyczna 90

9. Anatomia 30

10. Fizjologia 75

11. Patofizjologia 75

12. Mikrobiologia 90

13. Immunologia 30

14. Biochemia 105

15. Biologia molekularna 30

16. Medycyna katastrof 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.905

1. Farmakognozja 150

2. Chemia leków 255

3. Synteza i technologia środków leczniczych 75

4. Farmakologia z farmakodynamiką 210

5. Farmakokinetyka 30

6. Farmakoterapia z naukową informacją o lekach 60

7. Technologia postaci leku 330

8. Biofarmacja 45

9. Bromatologia 75

10. Higiena i epidemiologia 30

11. Toksykologia 90

12. Prawo farmaceutyczne 30

13. Farmakoekonomika 30

14. Leki pochodzenia naturalnego 30

15. Biotechnologia farmaceutyczna 30

16. Farmacja praktyczna w aptece 60

17. Ćwiczenia specjalistyczne z metodologią badań naukowych 375

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia farmacji

Historia leków i lekoznawstwa. Dzieje aptek i aptekarstwa. Ewolucja wiedzy farmaceutycznej (nauczania farmaceutycznego). Rozwój nauk farmaceutycznych. Tradycja i kultura medyczno-farmaceutyczna.

2. Etyka zawodu

Podstawy bioetyki. Kształtowanie wrażliwości i postawy moralnej nieodzownej do etycznie słusznego rozstrzygnięcia dylematów moralnych związanych z wykonywaniem zawodu farmaceuty.

3. Psychologia z socjologią

Przedmiot ma na celu wprowadzenie elementów pozwalających przyszłemu farmaceucie na lepsze nawiązanie kontaktu, zarówno z pracownikami opieki zdrowotnej, jak i z pacjentem.

4. Matematyka

Potęgowanie. Logarytmowanie. Funkcje odwrotne. Pochodne funkcji jednej i wielu zmiennych. Rachunek błędów. Całki oznaczone i nieoznaczone. Równania różniczkowe pierwszego rzędu.

5. Statystyka

Podstawowe pojęcia rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej. Estymacja parametrów. Testowanie hipotez statystycznych. Korelacja i regresja.

6. Informatyka

Poznanie systemu Windows oraz pakietu Microsoft Office (edytor tekstowy Microsoft Word, arkusz kalkulacyjny Excel, pakiet graficzny Power Point). Współdziałanie i powiązanie między poznanymi programami. Podstawy biostatyki w oparciu o dostępny program statystyczny.

7. Historia filozofii

Poznanie podstawowych kierunków filozoficznych w celu poszerzenia wiedzy ogólnej studentów kierunku farmacja.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia ogólna i nieorganiczna

Atomy i cząsteczki. Układ okresowy pierwiastków. Izotopy promieniotwórcze - wykorzystanie w diagnostyce i leczeniu. Mechanizmy tworzenia i rodzaje wiązań chemicznych. Związki kompleksowe. Stany skupienia materii. Właściwości fizykochemiczne roztworów. Procesy utlenienia i redukcji. Charakterystyka metali i niemetali. Identyfikacja substancji nieorganicznych. Zastosowanie substancji nieorganicznych w farmacji.

2. Chemia analityczna

Klasyczne metody analizy ilościowej: analiza wagowa, objętościowa, alkacymetria, redoksymetria, argentometria, kompleksometria, analiza gazowa.

3. Chemia organiczna

Podział związków węgla i ich nazewnictwo. Struktura związków organicznych z wykorzystaniem teorii orbitali atomowych i molekularnych. Efekty elektronowe: mezomeryczny i indukcyjny. Główne typy reakcji chemicznych (substytucja, addycja, eliminacja) i ich mechanizmy. Systematyka związków organicznych według grup funkcyjnych, najważniejsze właściwości węglowodorów, fluorowcowęglowodorów, związków metaloorganicznych, amin, nitrozwiązków, alkoholi, fenoli, eterów, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, funkcyjnych i szkieletowych pochodnych kwasów karboksylowych, pochodnych kwasu węglowego. Budowa i właściwości podstawowych związków heterocyklicznych (pięcio- i sześcioczłonowych z atomami N, O, S) oraz związków pochodzenia naturalnego (alkaloidów, węglowodanów, steroidów, terpenów, lipidów, peptydów i białek). Praktyczne zapoznanie się z zasadami preparatyki i podstawami analizy związków organicznych.

4. Chemia fizyczna

Elementy mechaniki kwantowej. Podstawy termodynamiki chemicznej. Kinetyka reakcji chemicznych. Mechanizmy katalizy. Fizykochemia układów wielofazowych i zjawisk powierzchniowych. Elementy elektrochemii. Fizykochemiczne podstawy farmakokinetyki.

5. Doraźna pomoc medyczna

Przyczyny stanów bezpośredniego zagrożenia życia oraz zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.

6. Biofizyka

Fizyczne podstawy procesów fizjologicznych: krążenia, przewodnictwa nerwowego, wymiany gazowej, ruchu, wymiany substancji. Wpływ czynników fizycznych środowiska na organizmy żywe. Metodyka pomiarów wielkości fizycznych. Fizyczne aspekty diagnostyki i terapii.

7. Biologia z genetyką

Poziomy organizacji żywej materii i podstawy funkcjonowania organizmów. Wybrane zagadnienia z ekologii. Podstawy parazytologii, ewolucja układu pasożyt-żywiciel. Cytofizjologia komórki. Podstawy genetyki klasycznej, populacyjnej i molekularnej, genetyczne aspekty różnicowania komórek, dziedziczenie monogenowe i poligenowe cech człowieka, genetyczny polimorfizm populacji ludzkiej.

8. Botanika farmaceutyczna

Charakterystyka morfologiczna i anatomiczna ważniejszych jednostek systematycznych, organizmów prokariotycznych, grzybów i roślin, dostarczających surowców leczniczych i materiałów stosowanych w farmacji. Metody badawcze w systematyce. Rozpoznawanie składników komórek oraz tkanek, organów i gatunków o znaczeniu farmaceutycznym. Podstawy biotechnologii roślin wyższych: regulatory wzrostu, kultury in vivo, mikrorozmnażanie, zastosowanie w otrzymywaniu materiału leczniczego. Systemy ochrony roślin. Metody poszukiwania nowych gatunków leczniczych, etnobotanika. Poznawanie roślin leczniczych i chronionych w stanie naturalnym i uprawie. Sporządzanie zielnika roślin leczniczych.

9. Anatomia

Podstawy anatomii prawidłowej organizmu ludzkiego. Elementy anatomii funkcjonalnej i rozwojowej. Współzależność między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia i choroby.

10. Fizjologia

Elementy cytofizjologii. Mechanizmy regulacji nerwowej i hormonalnej. Fizjologia układu ruchu. Krążenie. Funkcje fizjologiczne krwi. Mechanizmy oddychania. Trawienie i wchłanianie. Wydzielanie i termoregulacja. Fizjologia rozrodu. Wpływ leków na funkcje fizjologiczne organizmu.

11. Patofizjologia

Elementy patofizjologii komórki. Zaburzenia funkcji adaptacyjnych organizmu. Patofizjologia krwi i układu odpornościowego. Zaburzenia regulacji organizmu. Podstawy patofizjologii poszczególnych układów. Mechanizmy rozwoju nowotworów. Zaburzenia przemiany materii. Elementy etiologii.

12. Mikrobiologia

Bakteriologia ogólna i szczegółowa. Elementy wirusologii i mykologii. Charakterystyka bakterii, wirusów i grzybów chorobotwórczych. Wpływ chemioterapeutyków oraz środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych na drobnoustroje. Elementy diagnostyki mikrobiologicznej. Podstawy mikrobiologii farmaceutycznej.

13. Immunologia

Komórki immunologicznie kompetentne. Antygeny i przeciwciała. Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej. Tolerancja immunologiczna. Odporność nieswoista: interferony, układ dopełniacza. Regulacja procesów odpornościowych. Podstawy immunopatologii. Nadwrażliwość i choroby alergiczne. Autoimmunizacja. Immunologia nowotworów. Elementy immunologii transplantacyjnej. Immunoprofilaktyka i immunoterapia. Podstawy diagnostyki immunologicznej.

14. Biochemia

Struktura i funkcje biologiczne białek. Enzymologia. Struktura i funkcje błon biologicznych, mechanizmy transportu, molekularne aspekty transdukcji sygnałów. Utlenianie biologiczne i bioenergetyka. Metabolizm węglowodanów i lipidów, katabolizm białek i aminokwasów, aminy biogenne. Molekularne mechanizmy biosyntezy DNA, RNA i białek, mutageneza i systemy napraw DNA. Molekularne mechanizmy biotransformacji leków. Integracja i regulacja procesów metabolicznych. Leki jako modyfikatory procesów metabolicznych.

15. Biologia molekularna

Podstawy biologii molekularnej. Rekombinacja i klonowanie DNA. Molekularne aspekty cyklu komórkowego, proliferacja, apoptoza, transformacja nowotworowa. Metody detekcji i oznaczania kwasów nukleinowych oraz białek. Metody badania genomu, hybrydyzacja. Reakcja łańcuchowa polimerazy (Polymerase Chain Reaction). Zastosowanie metod biologii molekularnej w biotechnologii leków, diagnostyce medycznej oraz terapii genowej.

16. Medycyna katastrof

Wyróżniki medycyny katastrof. Fazy akcji ratunkowej. Organizowanie akcji ratunkowej. Diagnostyka laboratoryjna akcji ratunkowej. Standardy postępowania przedszpitalnego w akcji ratunkowej. Swoiste zespoły chorobowe. Modele i zasady współpracy międzynarodowej. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Farmakognozja

Otrzymywanie surowców leczniczych pochodzenia naturalnego, głównie roślinnego. Związki pochodzenia roślinnego biologicznie czynne, metabolity pierwotne, węglowodany, tłuszcze, białka, metabolity wtórne, glikozydy, terpenoidy, fenylopropionoidy, alkaloidy - ich struktura chemiczna, działanie i zastosowanie w lecznictwie. Zawierające te związki reprezentatywne surowce, przede wszystkim farmakopealne, ich działanie i zastosowanie w lecznictwie. Identyfikacja roślin surowców leczniczych, również w postaci proszków, jak i w mieszaninach, metodami makro- i mikroskopowymi oraz metodami analizy fitochemicznej - jakościowej i ilościowej. Ocena jakości surowców farmakognostycznych i ich standaryzacja.

2. Chemia leków

Przegląd substancji leczniczych w układzie farmakologicznym, z uwzględnieniem nomenklatury międzynarodowej oraz nazw synonimowych podstaw preparatów stosowanych w farmakoterapii schorzeń ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego i wydalniczego, wykazujących aktywność przeciwinfekcyjną leków stosowanych w terapii hormonalnej, witamin i enzymów. Zależność struktura - działanie, z uwzględnieniem przydatności terapeutycznej leków, głównie w aspekcie biochemicznego mechanizmu ich działania, dróg podania, dystrybucji w ustroju, chemicznej biotransformacji, efektów niepożądanych i toksycznych. Kontrola jakości leków według Farmakopei Polskiej i Farmakopei Europejskiej. Metody klasyczne i instrumentalne w ocenie substancji leczniczych i postaci leków.

3. Synteza i technologia środków leczniczych

Metody poszukiwania związków biologicznie aktywnych - substancje wiodące i ich optymalizacja, HTS, chemia kombinatoryjna. Wybrane metody ogólne otrzymywania produktów pośrednich i finalnych w syntezie środków leczniczych. Fizyczne i chemiczne procesy jednostkowe, ich ekonomia i ekologia. Izomeria optyczna, metody otrzymywania związków optycznie czynnych w wyniku rozdziału racematów i syntezy asymetrycznej. Polimorfizm. GMP. Przemysł farmaceutyczny w Polsce. Ochrona patentowa. Przykłady otrzymywania leków i grup leków.

4. Farmakologia z farmakodynamiką

Farmakologia ogólna. Mechanizmy działania leków. Działanie farmakologiczne, działanie niepożądane i interakcje leków należących do różnych grup terapeutycznych (w szczególności leki działające na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy, układ krążenia, przewód pokarmowy, drogi oddechowe, czynność hormonalną, chemioterapeutyki).

5. Farmakokinetyka

Losy leku w organizmie (wchłanianie, dystrybucja, eliminacja). Wyznaczanie parametrów farmakokinetycznych z zastosowaniem modeli komputerowych, fizjologicznych oraz techniką bezmodelową. Jednorazowe i wielokrotne podanie leku, stan stacjonarny. Wpływ stanów patologicznych oraz czynników genetycznych i środowiskowych na farmakokinetykę leków. Podstawy terapeutycznego monitorowania leków.

6. Farmakoterapia z naukową informacją o lekach

Farmakoterapia wybranych schorzeń, ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia. Monoterapia i polipragmazja. Powikłania polekowe. Indywidualizacja farmakoterapii uwarunkowana wiekiem, stanami patologicznymi, czynnikami genetycznymi, czynnikami środowiskowymi. Monitorowanie niepożądanych działań leków. Źródła pozyskiwania danych, dokumentacja oraz formy przekazywania informacji. Współczesne aspekty współpracy lekarza i farmaceuty oraz farmaceuty i pacjenta.

7. Technologia postaci leku

Charakterystyka i wymagania stawiane poszczególnym postaciom leku. Procesy jednostkowe, substancje pomocnicze, metody sporządzania płynnych, półstałych, stałych postaci leku. Poznanie zasady dobrej praktyki wytwarzania leku. Zasady prawidłowego sporządzania leku recepturowego. Jakość i trwałość postaci leku. Biofarmaceutyczne aspekty formułowania postaci leku.

8. Biofarmacja

Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków. Dostępność farmaceutyczna i biologiczna substancji leczniczej z różnych postaci leku. Wpływ postaci leku, drogi podania, właściwości fizykochemicznych substancji leczniczych i pomocniczych oraz czynników fizjologicznych na dostępność biologiczną substancji leczniczych.

9. Bromatologia

Teoretyczne i praktyczne wiadomości o wpływie żywności na zdrowie człowieka. Zalecenia żywieniowe dotyczące składu pożywienia i sposobu odżywiania się ludzi w prewencji chorób cywilizacyjnych: miażdżyca, cukrzyca, otyłość, osteoporoza i alergia pokarmowa. Dieta witaminami oraz makro- i mikroelementami. Preparaty farmaceutyczne zawierające składniki uzupełniające dietę: witaminy i mikroelementy, możliwości przedawkowania. Odżywki dla niemowląt i chorych dzieci, a także preparaty do żywienia enteralnego prenatalnego. Interakcje pomiędzy lekami a pożywieniem.

10. Higiena i epidemiologia

Czynniki wpływające na dobry stan fizyczny człowieka, prewencja chorób. Znaczenie środowiska zewnętrznego oraz wewnętrznego, zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratoriach. Komputerowe bazy danych dotyczących zdrowia różnych populacji ludzi. Higiena psychiczna i profilaktyka uzależnień, podstawowe pojęcia i metody stosowane w badaniach epidemiologicznych.

11. Toksykologia

Rola i zadania współczesnej toksykologii, trucizna, toksyczność, stopnie toksyczności, rodzaje zatruć. Losy ksenobiotyków w organizmie: wchłanianie, dystrybucja, biotransfomacja: reakcje I i II fazy, inhibicja i indukcja enzymów mikrosomalnych. Mechanizmy działania toksycznego, bioaktywacja. Odległe efekty toksyczne. Toksymetria. Badania i ocena toksyczności ostrej, podostrej i przewlekłej, działania rakotwórczego, mutagennego, tetratogennego. Wybrane zagadnienia toksykologii szczegółowej. Zagadnienia współczesnej analizy toksykologicznej, nowoczesne metody wykrywania i oznaczania ksenobiotyków w materiale biologicznym i elementach środowiska. Toksykomanie, toksykologia środowiskowa, bezpieczeństwo chemiczne i ocena narażenia.

12. Prawo farmaceutyczne

Podstawy wiedzy z zakresu teorii organizacji i kierowania, prawa farmaceutycznego oraz kształtowanie umiejętności jej stosowania w dobrej praktyce farmaceutycznej.

13. Farmakoekonomika

Podstawy ekonomiki farmacji, farmakoepidemiologii.

14. Leki pochodzenia naturalnego

Charakterystyka leków pochodzenia mineralnego, wirusowego, bakteryjnego, grzybowego, roślinnego i zwierzęcego. Leki pochodzenia naturalnego w układzie farmakologicznym, skład, postać, działanie i zastosowanie, dawkowanie, preparaty rynkowe: wybrane preparaty pochodzenia mineralnego, bakteryjnego (preparaty enzymatyczne), zwierzęcego (enzymy, jady, inne białka), preparaty stosowane w apiterapii, specyfiki roślinne, jak: mieszanki surowców, preparaty galenowe i ich kompozycje, pochodzenia krajowego i zagranicznego. Miejsce fitoterapii we współczesnym lecznictwie. Metody oceny jakości leków roślinnych, zasady wprowadzania ich na rynek farmaceutyczny.

15. Biotechnologia farmaceutyczna

Potencjał produkcyjny żywych komórek i organizmów, podstawy biochemiczne, możliwości regulacji metodami technologicznymi. Hodowla in vivo drobnoustrojów, komórek zwierzęcych i roślinnych, prowadzenie w nich procesów biosyntezy i biotransformacji, zastosowanie w produkcji farmaceutyków. Biokatalizatory unieruchomione: otrzymywanie i zastosowanie. Fuzja protoplastów, zastosowania. Biotechnologia molekularna: otrzymywanie i wprowadzanie genów do komórek drobnoustrojów roślinnych i zwierzęcych, regulacja ekspresji genów, sposoby produkcji farmaceutyków techniką rekombinowanego DNA. Koncepcja terapii genowej, metody wprowadzania genów i hamowania ekspresji genów w organizmie.

16. Farmacja praktyczna w aptece

Zasady dobrej praktyki aptecznej z uwzględnieniem opieki farmaceutycznej: zasady realizacji recept, ekspedycja leków w sprzedaży odręcznej, obsługa aptecznych programów komputerowych, informacja o leku, poradnictwo w zakresie samodzielnego stosowania leków, interakcje i niebezpieczeństwa związane z terapią wielolekową. Podstawy komunikacji interpersonalnej. Elementy marketingu i zarządzania.

17. Ćwiczenia specjalistyczne z metodologią badań naukowych

Ćwiczenia specjalistyczne obejmują wykonanie eksperymentów stanowiących część doświadczalną o wybranej tematyce oraz eksperymentów związanych z praktycznym zapoznaniem się z metodami badań naukowych stosowanych w tych ćwiczeniach. W trakcie wykonywania części doświadczalnej niezbędne jest zapoznanie się z piśmiennictwem związanym z tematyką pracy, zaplanowanie eksperymentów, opracowanie wyników umożliwiających dyskusję i wyciągnięcie wniosków w części teoretycznej pracy.

VII. ZALECENIA

1. W ramach przedmiotów do wyboru należy uwzględnić postępy nauk farmaceutycznych.

2. Preferowaną formą prowadzenia zajęć powinno być nauczanie problemowe w poszczególnych grupach przedmiotów, zwłaszcza kształcenia podstawowego i kierunkowego.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku grafika trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 5.000, w tym 3.000 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów na kierunku grafika otrzymuje tytuł zawodowy magistra sztuki.

Absolwent powinien być przygotowany do świadomego podejmowania twórczych inicjatyw oraz ich realizacji środkami charakterystycznymi dla tego kierunku studiów. Musi łączyć świadomość artysty i humanisty na poziomie, który gwarantuje nieustanny rozwój twórczy oraz intelektualny. Powinien posiadać umiejętność uzasadniania własnych twórczych motywacji, a jednocześnie być otwartym na odmienne widzenie świata. Umiejętności oceny wartości plastycznych powinna towarzyszyć zdolność werbalnego określania problemów artystycznych oraz samodzielnego funkcjonowania w dynamicznych warunkach na rynku sztuki. Absolwent kierunku grafika musi umieć korzystać z zasobów bibliotecznych, zarówno tradycyjnych, jak też internetowych, a także powinien znać prawo autorskie.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.440

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.110

Razem: 3.000

IV. PRAKTYKI

Studenci są zobowiązani odbyć plenery i warsztaty artystyczne w wymiarze minimalnym 100 godzin. Ponadto studenci powinni odbyć praktyki w domach wydawniczych, agencjach reklamowych lub innych instytucjach.

V. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Filozofia 60

3. Wybrane zagadnienia teorii kultury 60

4. Informatyka 30

5. Podstawy prawa autorskiego i marketingu 30

6. Języki obce 180

7. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.440

1. Historia sztuki 120

2. Historia grafiki 30

3. Rysunek 420

4. Malarstwo lub rzeźba 420

5. Psychofizjologia widzenia 30

6. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych 90

7. Fotografia 90

8. Podstawy grafiki warsztatowej 90

9. Podstawy grafiki projektowej 90

10. Warsztaty komputerowe 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.110

1. Grafika warsztatowa lub projektowanie graficzne 600

2. Grafika edytorska 120

3. Grafika multimedialna 120

4. Liternictwo i typografia 90

5. Psychologia reklamy 30

6. Pracownia dyplomowa 150

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta, w szczególności: etyka, estetyka, historia kultury, logika.

2. Filozofia

Zarys historii myśli filozoficznej, elementy logiki i estetyki, współczesne nurty filozoficzne i ich znaczenie dla twórczości artystycznej.

3. Wybrane zagadnienia teorii kultury

Główne zagadnienia kultury i ich znaczenie dla praktyki artystycznej. Specyfika współczesnej cywilizacji i powodowane nią zmiany w kulturze. Idee kulturotwórcze, doktryny estetyczne mające bezpośredni związek ze sztuką.

4. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Znajomość działania komputerów i podstawowych programów cyfrowych, wykorzystanie ich do twórczości plastycznej w grafice projektowej i warsztatowej.

5. Podstawy prawa autorskiego i marketingu

Prawo autorskie, jego znaczenie ochronne dla twórcy dzieła. Metody i strategia promocji twórczości plastycznej.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Historia sztuki

Podstawy historii sztuki od paleolitu do współczesności, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki ostatnich dziesięcioleci. Umiejętność analizy utworów artystycznych w ścisłym powiązaniu z historią i doktrynami estetycznymi.

2. Historia grafiki

Rola grafiki na przestrzeni dziejów sztuki. Historyczny rozwój polskiej grafiki warsztatowej, edytorskiej, projektowej i plakatu.

3. Rysunek

Rysunek jako podstawowy środek wyrazu i główny sposób porozumiewania się w dziedzinie sztuk pięknych. Umiejętność posługiwania się rysunkiem jako pomocniczym medium projektującym dzieło, jak też środkiem finalnym.

4. Malarstwo lub rzeźba

Malarstwo: umiejętność kształtowania kompozycji barwnych, zasady malarskiej ekspresji i jej znaczenie dla grafiki.

Rzeźba jako sposób rozwijania wyobraźni przestrzennej, wykorzystanie różnorodnych materiałów rzeźbiarskich.

5. Psychofizjologia widzenia

Spostrzegawczość jako środek przekazu. Widzialna barwna gama, jej odbiór emocjonalny, czytelność i znaczenie kształtu. Różnica znaczeń widzenia dla projektanta i artysty.

6. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych

Podstawowe reguły kompozycji plastycznych. Umiejętność kształtowania płaskich i przestrzennych struktur wizualnych oraz dzieł animowanych.

7. Fotografia

Obsługa sprzętu fotograficznego tradycyjnego i cyfrowego. Kreatywna fotografia i jej użycie w grafice projektowej i warsztatowej.

8. Podstawy grafiki warsztatowej

Praktyczna znajomość podstawowych metod druku artystycznego: wklęsłego, płaskiego i wypukłego. Druk cyfrowy jako alternatywa dla tradycyjnego warsztatu. Grafika wielobarwna. Normy i zwyczaje, kultura środowiskowa. Historia i współczesność w grafice.

9. Podstawy grafiki projektowej

Normy i narzędzia dotyczące kultury projektowania. Ogólne zasady funkcjonowania warsztatu projektanta i sprawność w operowaniu tym warsztatem. Historia i współczesność grafiki projektowej.

10. Warsztaty komputerowe

Praktyczne opanowanie podstawowych programów komputerowych, ich znaczenie we współczesnej sztuce projektowania i w grafice warsztatowej. Nowoczesne techniki komputerowe.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Grafika warsztatowa lub projektowanie graficzne

Współzależność i wzajemne relacje grafiki warsztatowej i projektowej. Profesjonalne opanowanie sprawności grafika warsztatowego lub projektanta. Nabycie swobodnej i biegłej umiejętności wykorzystywania warsztatu dla zamierzonych celów artystycznych.

2. Grafika edytorska

Projektowanie druków wydawniczych (książek, albumów, czasopism). Autorska interpretacja tekstu. Związek tekstu (literackiego lub muzycznego) z obrazem. Architektura książki: rola obwoluty, okładki, materiału ilustracyjnego, układu typograficznego tekstu, wielkości i kroju czcionek.

3. Grafika multimedialna

Elektroniczne narzędzia kreacji artystycznej, ich współdziałanie i wzajemna zależność (w tym: kamera cyfrowa, wideo, komputer), wykorzystanie tych narzędzi w pracy artystycznej.

4. Liternictwo i typografia

Litera narzędziowa, jej rodowód i wpływ na współczesną czcionkę. Kroje liter, ich użyteczność w warsztacie projektanta. Doświadczenie ręcznej kaligrafii i składu komputerowego. Biegłość warsztatowa. Historia litery.

5. Psychologia reklamy

Znaczenie oraz wpływ kształtu i barwy na skuteczność dotarcia do odbiorcy. Wpływ regionalnych motywacji i wzorców kulturowych na reklamę i ich związki z marketingiem.

6. Pracownia dyplomowa

Doskonalenie indywidualnych predyspozycji do samodzielnej pracy twórczej, w której wyrażony zostaje osobisty stosunek do podjętego tematu.

VII. ZALECENIA

Dyplomowa praca magisterska powinna składać się z części praktycznej i teoretycznej, a jej kształt i zakres ustala wydziałowa komisja dyplomowa.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku grafika trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.000, w tym 2.400 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów na kierunku grafika otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Celem studiów jest uzyskanie kwalifikacji zawodowych umożliwiających pracę w wydawnictwach, agencjach reklamowych i prasowych, placówkach kulturalno-oświatowych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.140

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Razem: 2.400

IV. PRAKTYKI

Studenci są zobowiązani odbyć plenery lub warsztaty artystyczne trwające minimum 100 godzin. Ponadto studenci powinni odbyć praktyki w domach wydawniczych, agencjach reklamowych lub innych instytucjach.

V. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Filozofia 60

3. Wybrane zagadnienia teorii kultury 30

4. Informatyka 30

5. Podstawy prawa autorskiego i marketingu 30

6. Języki obce 120

7. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.140

1. Historia sztuki 90

2. Rysunek 300

3. Malarstwo lub rzeźba 300

4. Psychofizjologia widzenia 30

5. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych 90

6. Fotografia 90

7. Podstawy grafiki warsztatowej 90

8. Podstawy grafiki projektowej 90

9. Warsztaty komputerowe 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

1. Grafika warsztatowa lub projektowanie graficzne 300

2. Grafika edytorska 60

3. Grafika multimedialna 60

4. Liternictwo i typografia 60

5. Psychologia reklamy 30

6. Pracownia dyplomowa 90

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Zależnie od wybranej specjalizacji i specjalności.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Elementy etyki, estetyki, logiki, historii kultury.

2. Filozofia

Zarys historii myśli filozoficznej, współczesne trendy filozoficzne i ich znaczenie dla twórczości artystycznej.

3. Wybrane zagadnienia teorii kultury

Główne zagadnienia kultury i ich znaczenie dla praktyki artystycznej. Specyfika współczesnej cywilizacji i powodowane nią zmiany w kulturze. Idee kulturotwórcze, doktryny estetyczne mające bezpośredni związek ze sztuką.

4. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Ogólne zasady działania komputerów, znajomość podstawowych programów i sposób ich wykorzystania w twórczości plastycznej.

5. Podstawy prawa autorskiego i marketingu

Prawo autorskie i jego znaczenie ochronne dla twórcy dzieła. Metody i strategie promocji twórczości plastycznej.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Historia sztuki

Podstawy historii sztuki od paleolitu do współczesności, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki ostatnich dziesięcioleci. Historia grafiki (w tym polskiej) i jej rola na przestrzeni dziejów. Analiza utworów artystycznych w powiązaniu z historią i doktrynami estetycznymi.

2. Rysunek

Rysunek jako podstawowy i główny środek wyrazu w dziedzinie sztuk pięknych. Umiejętność posługiwania się rysunkiem jako pomocniczym medium projektującym dzieło, jak też jako środkiem końcowym.

3. Malarstwo lub rzeźba

Malarstwo: umiejętność kształtowania kompozycji barwnych, zasady malarskiej ekspresji i jej znaczenie dla grafiki.

Rzeźba: rozwijanie wyobraźni przestrzennej.

4. Psychofizjologia widzenia

Spostrzegawczość jako środek przekazu. Widzialna barwna gama, jej odbiór emocjonalny, czytelność i znaczenie kształtu oraz jej wartość dla projektanta i artysty.

5. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych

Podstawowe reguły kompozycji plastycznych, umiejętność kształtowania płaskich i przestrzennych struktur wizualnych oraz dzieł animowanych.

6. Fotografia

Obsługa sprzętu fotograficznego tradycyjnego i cyfrowego. Kreatywna fotografia i jej użycie w grafice projektowej i warsztatowej.

7. Podstawy grafiki warsztatowej

Praktyczna znajomość podstawowych metod druku artystycznego: wklęsłego, płaskiego i wypukłego. Druk cyfrowy jako alternatywa dla tradycyjnego warsztatu. Grafika wielobarwna. Normy i zwyczaje, kultura środowiskowa. Historia i współczesność w grafice.

8. Podstawy grafiki projektowej

Normy i narzędzia dotyczące kultury projektowania. Ogólne reguły funkcjonowania warsztatu projektanta i sprawność w operowaniu nim. Historia i współczesność grafiki projektowej.

9. Warsztaty komputerowe

Praktyczne opanowanie podstawowych programów komputerowych, ich znaczenie we współczesnej sztuce projektowania i w grafice warsztatowej. Nowoczesne techniki komputerowe.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Grafika warsztatowa lub projektowanie graficzne

Profesjonalne opanowanie sprawności grafika warsztatowego lub projektanta. Swobodna i biegła umiejętność wykorzystania warsztatu do zamierzonych celów artystycznych. Współzależność i wzajemna relacja grafiki warsztatowej i projektowej.

2. Grafika edytorska

Projektowanie druków wydawniczych (książek, albumów, czasopism i innych). Autorska interpretacja tekstu. Związek tekstu (literackiego lub muzycznego) z obrazem. Architektura książki: rola obwoluty, okładki, materiału ilustracyjnego, układu typograficznego, wielkości i kroju czcionki.

3. Grafika multimedialna

Elektroniczne narzędzia kreacji artystycznej, ich współdziałanie i wzajemna zależność (w tym: kamera cyfrowa, wideo, komputer). Umiejętność wykorzystania tych narzędzi w pracy artystycznej.

4. Liternictwo i typografia

Litera narzędziowa, jej rodowód i wpływ na współczesną czcionkę. Kroje liter, ich użyteczność w warsztacie projektanta. Doświadczenie ręcznej kaligrafii i składu komputerowego. Biegłość warsztatowa. Historia litery.

5. Psychologia reklamy

Znaczenie oraz wpływ kształtu i barwy na skuteczność dotarcia do obiorcy. Wpływ regionalnych motywacji i wzorców kulturowych na reklamę i ich związki z marketingiem.

6. Pracownia dyplomowa

Doskonalenie predyspozycji do samodzielnej pracy twórczej, w której wyrażony zostaje osobisty stosunek do podjętego tematu.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania.

VII. ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

2. Praca dyplomowa powinna się składać z części praktycznej i teoretycznej. Jej kształt oraz zakres określa komisja dyplomowa jednostki prowadzącej studia zawodowe. Uzyskanie tytułu licencjata uprawnia do wykonywania zawodu grafika, a także do kontynuacji nauki na uzupełniających studiach magisterskich.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia na kierunku instrumentalistyka trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Przyjmuje się, że łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.800, w tym liczba godzin określonych w standardach nauczania dla poszczególnych specjalności:

1. Instrumenty orkiestrowe 1.875

2. Akordeon i gitara 1.440

3. Fortepian 1.425

4. Organy 1.575

5. Klawesyn 1.650

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku instrumentalistyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra sztuki.

Podstawowym celem kształcenia na kierunku instrumentalistyka w specjalności gra na instrumencie jest przygotowanie dla potrzeb narodowej kultury wysoko kwalifikowanej kadry magistrów sztuki - instrumentalistów. Realizacja tego celu przebiega w oparciu o przedmioty kształcenia: ogólnego, podstawowego i kierunkowego, które łącznie z przedmiotem głównym (instrumentem) określają charakter i strukturę studiów oraz stanowią o profilu absolwenta. Absolwent kierunku instrumentalistyka powinien być wszechstronnie przygotowany do samodzielnej pracy oraz uczestnictwa w aktywnym kształtowaniu kultury narodowej. Powinien opanować warsztat wykonawczy i metodyczny, a także zagadnienia stylistyczne i estetyczne oraz posiadać umiejętności ich wartościowania. Powinien posiadać umiejętność krytycznej oceny własnych osiągnięć, zdobywania głębokiej wiedzy teoretycznej, nieodzownej w realizacji dawnych i współczesnych technik kompozytorskich oraz świadomego prowadzenia procesu tworzenia dzieła muzycznego.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

IV. PRAKTYKI

Praktyka estradowa

Przygotowanie studenta do działalności koncertowej pod względem repertuarowym oraz psychofizycznym odbywa się w ciągu całego toku studiów.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Filozofia 60

2. Historia sztuki 60

3. Przedmiot do wyboru 60

4. Informatyka 60

5. Język obcy (angielski, francuski, niemiecki, włoski, rosyjski) do wyboru 120

6. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

1. Literatura muzyczna 90

2. Historia form i stylów 30

3. Analiza dzieła muzycznego 30

4. Kształcenie słuchu 120

5. Instrument dodatkowy - organy dla klawesynistów, klawesyn dla organistów 30

6. Fortepian - dla organistów i klawesynistów 30

7. Nauka akompaniamentu z grą a vista 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Instrumenty orkiestrowe 1.095

1) Instrument główny 300

2) Kameralistyka 180

3) Literatura specjalistyczna 60

4) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

5) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

6) Praca z akompaniamentem 90

7) Studia orkiestrowe 60

8) Orkiestra 360

2. Akordeon i gitara 660

1) Instrument główny 300

2) Kameralistyka 180

3) Literatura specjalistyczna 60

4) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

5) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

6) Praca z akompaniamentem 15

7) Chór 60

3. Fortepian 645

1) Instrument główny 300

2) Kameralistyka (w tym: nauka akompaniamentu 90 godz.) 180

3) Literatura specjalistyczna 60

4) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

5) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

6) Chór 60

4. Organy 795

1) Instrument główny 300

2) Literatura specjalistyczna 60

3) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

4) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

5) Chorał gregoriański 60

6) Gra liturgiczna 15

7) Bas cyfrowany 15

8) Kontrapunkt z fugą 120

9) Harmonia 60

10) Improwizacja 30

11) Organoznawstwo 30

12) Chór 60

5. Klawesyn 870

1) Instrument główny 300

2) Kameralistyka 180

3) Literatura specjalistyczna 60

4) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

5) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

6) Bas cyfrowany 15

7) Kontrapunkt z fugą 120

8) Harmonia 60

9) Improwizacja 30

10) Chór 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Zawarte w przedmiotach treści obejmują epoki historyczne od starożytności aż po współczesność, wskazują możliwości rozstrzygnięć dylematów egzystencjalnych i twórczych oraz sytuują sztukę w szerokim kontekście kulturowym.

2. Historia sztuki

Podstawy wiedzy historycznej i ogólnej z zakresu sztuki. Wiedza na temat działań twórczych od pierwszych przejawów aktywności artystycznej człowieka do sztuki współczesnej. Relacje sztuk plastycznych z muzyką.

3. Przedmiot do wyboru

Student ma do wyboru jeden z przedstawionych przedmiotów: estetyka, socjologia kultury, animacja kultury.

4. Informatyka

Podstawy obsługi komputerów osobistych. Systemy operacyjne, polecenia systemowe, obsługa plików i katalogów, atrybuty plikowe, polecenia konfiguracyjne, podstawy przetwarzania danych, strumienie informacji, uruchamianie programów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Literatura muzyczna

Wiedza teoretyczna z zakresu rozwoju historii muzyki oraz kształtowania się kameralnych, orkiestrowych i wokalno-instrumentalnych dzieł literatury muzycznej.

2. Historia form i stylów

Wiedza teoretyczna z zakresu genezy i ewolucji form muzycznych oraz stylów kreowania dzieła muzycznego. Wskazanie wzajemnych uwarunkowań i powiązań kulturowych form i stylów muzycznych z przemianami zachodzącymi w innych gałęziach sztuki.

3. Analiza dzieła muzycznego

Wiedza teoretyczna i umiejętności praktyczne studenta w zakresie dokonywania analizy struktury form muzycznych i krytycznej oceny estetycznych wartości dzieła muzycznego.

4. Kształcenie słuchu

Rozwijanie i doskonalenie umiejętności praktycznych studenta w zakresie: czytania nut głosem, wewnętrznego słyszenia zapisu nutowego, rozpoznawania struktur melodycznych i harmonicznych, korelacji warstwy dźwiękowej utworu z jego zapisem nutowym. Rozwijanie i doskonalenie: pamięci i wyobraźni muzycznej, wrażliwości na barwę i intonację dźwięku, słuchowych umiejętności analitycznych oraz percepcyjnych w zakresie muzyki wszystkich epok historycznych.

5. Instrumenty dodatkowe (klawesyn, organy)

Do wyboru przez studenta według potrzeb określonych przez wybraną specjalność instrumentalną w celu poszerzenia praktycznych umiejętności w posługiwaniu się warsztatem wykonawczym.

6. Fortepian - dla organistów i klawesynistów

Według potrzeb określonych przez wybraną specjalność instrumentalną w celu poszerzenia praktycznych umiejętności w posługiwaniu się warsztatem wykonawczym.

7. Nauka akompaniamentu z grą a vista

Odpowiednio do wybranej specjalności dla pianistów, organistów i klawesynistów: rozwijanie umiejętności gry a vista w zróżnicowanych tempach i w zróżnicowanej fakturze instrumentalnej. Wyrobienie swobodnej realizacji funkcji akompaniatorskich i wertykalnego słyszenia. Akompaniament liturgiczny. Technika realizacji basso continuo. Transpozycja a vista zadanego akompaniamentu. Elementy improwizacji instrumentalnej. Praktyka akompaniamentu i gry zespołowej w zespołach kameralnych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Instrument główny

Zapewnienie studentowi harmonijnego rozwoju jego muzycznych i technicznych umiejętności oraz stworzenie warunków dla indywidualnej i samodzielnej pracy nad wyznaczonymi zadaniami, stałe poszerzanie praktycznej znajomości repertuaru zróżnicowanego w zależności od epoki i stylu.

Kształcenie twórczych umiejętności kreowania dzieła muzycznego, wyobraźni i wrażliwości muzycznej oraz krytycznej oceny własnych osiągnięć w zakresie sztuki wykonawczej.

Przygotowanie do czynnego uczestnictwa w życiu muzycznym, koncertach, konkursach oraz upowszechniania wartości estetycznych sztuki muzycznej.

2. Kameralistyka

Wyposażenie studenta w praktyczne umiejętności niezbędne do osiągania wspólnych celów artystycznych w grupie instrumentalnej jednorodnej i mieszanej.

Wszechstronne rozwijanie i doskonalenie umiejętności zespołowej techniki interpretacyjnej i wykonawczej dzieła muzycznego, wyobraźni i wrażliwości muzycznej. Stałe poszerzanie praktycznej znajomości repertuaru zróżnicowanego pod względem epoki i stylu. Przygotowanie do czynnego uczestnictwa w życiu muzycznym - koncertach, konkursach oraz upowszechniania wartości estetycznych sztuki muzycznej. Nauka akompaniamentu. Współpraca pianisty akompaniatora z solistą.

3. Literatura specjalistyczna

Wyposażenie studenta w podstawy wiedzy teoretycznej z zakresu: historii instrumentu i jego miejsca w ogólnym dorobku kultury muzycznej, kształtowania się stylów sztuki wykonawczej, korelacji zagadnień teorii i praktyki w sztuce oraz umiejętności korzystania ze źródeł i przekazu informacji.

4. Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej

Zapoznanie studenta z tradycją wykonawczą muzyki dawnej, a w szczególności z: wartościami estetycznymi, zasadami artykulacji oraz ornamentyki.

5. Propedeutyka muzyki współczesnej

Zapoznanie studenta z wiedzą teoretyczną i technikami kompozytorskimi i wykonawczymi muzyki współczesnej: dodekafonią, serią, punktualizmem, muzyką graficzną, aleatoryką, użyciem zapisu fonograficznego, syntezatorami dźwięku oraz niekonwencjonalnym wykorzystaniem instrumentu.

6. Chorał gregoriański

Wyposażenie studentów w wiedzę teoretyczną i praktyczną znajomość: paleografii, semiologii i emisji gregoriańskiej.

Opanowanie przez studenta techniki wykonywania muzyki z Graduale Triplex oraz poznanie schematów Ordinarium Missae, Proprium Missae oraz Cantus Varie.

7. Gra liturgiczna

Poszerzenie praktycznych umiejętności wykonawczych studenta w zakresie opracowywania pieśni i akompaniamentu.

8. Bas cyfrowany

Przekazanie studentowi wiedzy teoretycznej i praktycznych umiejętności do samodzielnego opracowywania i realizacji partii basu cyfrowanego w utworach kameralnych, orkiestrowych i wokalno-instrumentalnych.

9. Kontrapunkt z fugą

Wyposażenie studenta w wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne linearnego myślenia w analizowaniu, komponowaniu, improwizowaniu oraz wykonywaniu utworów polifonicznych. Praktyczne opanowanie przez studenta technik polifonicznych, a w szczególności technik imitacyjnych i wariacyjnych.

10. Harmonia

Wyposażenie studenta w wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne: budowania struktur harmonicznych, określania zależności funkcyjnych w systemie harmoniki tonalnej, opanowania umiejętności wertykalnego słyszenia, posługiwania się materiałem dźwiękowym w tworzeniu, analizowaniu oraz wykonywaniu utworów homofonicznych.

11. Improwizacja

Pogłębienie, doskonalenie i integracja umiejętności twórczych, jak i odtwórczych, oraz wielotorowości muzycznego myślenia studenta. Rozwijanie dyspozycji wykonawczych studenta w różnych stylach i formach.

12. Organoznawstwo

Wyposażenie studenta w podstawy wiedzy teoretycznej z zakresu: historii instrumentu, specyfiki konstrukcji organów na przestrzeni dziejów, funkcji kulturotwórczej instrumentu, kształtowania się szkół wykonawczych w różnych ośrodkach muzycznych Europy, a w szczególności w Niemczech, Francji, Hiszpanii, Włoszech oraz Polsce, akustyki organów, zasad strojenia oraz usuwania podstawowych usterek.

13. Praca z akompaniamentem

Rozwijanie i doskonalenie praktycznych umiejętności studenta we współpracy z pianistą w zakresie repertuaru przeznaczonego na instrument z towarzyszeniem fortepianu.

14. Studia orkiestrowe

Przyswojenie studentowi praktycznych umiejętności w zakresie grupowego i indywidualnego wykonywania partii orkiestrowych podstawowego repertuaru symfonicznego.

15. Orkiestra

Rozwijanie i doskonalenie praktycznych umiejętności studenta w pracy w zróżnicowanych symfonicznych składach instrumentalnych pod kierunkiem dyrygenta. Opanowanie przez studenta podstawowych pozycji repertuarowych muzyki symfonicznej.

16. Chór

Rozwijanie i doskonalenie umiejętności praktycznych studenta w pracy w zespole wokalnym pod kierunkiem dyrygenta.

Opanowanie przez studenta podstawowych pozycji repertuarowych muzyki wokalno-instrumentalnej.

VII. ZALECENIA

Zaleca się, aby uczelnia posiadająca odpowiednio przygotowaną kadrę wprowadziła w ramach łącznej liczby godzin przedmiot "Budowa z zasadami strojenia i konserwacji instrumentu", zawierający w treściach programowych nabycie praktycznych umiejętności z zakresu konstrukcji instrumentu, podstaw akustyki, analizy i korekty stroju, materiałoznawstwa oraz usuwania drobnych usterek.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku malarstwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 4.800, w tym 2.300 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku malarstwo otrzymuje tytuł zawodowy magistra sztuki. Absolwent kierunku malarstwo, działający w jednej lub wielu specjalnościach i specjalizacjach, będzie posiadał kwalifikacje artystyczne, będzie przygotowany do samodzielnej pracy twórczej i efektywnego uprawiania zawodu.

Jako świadomy uczestnik współczesnej kultury będzie łączył wiedzę humanistyczną z doświadczeniem artystycznym poprzez:

- własną aktywną działalność twórczą,

- refleksyjny stosunek do różnorodnych przejawów i form współczesnej kultury.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. Przedmioty kształcenia ogólnego 430

B. Przedmioty podstawowe 400

C. Przedmioty kierunkowe 1.470

Razem: 2.300

IV. PRAKTYKI

Warsztaty i plenery malarskie w wymiarze minimum 100 godzin. Wyjazdowe studia plenerowe podczas wakacji pod opieką samodzielnego nauczyciela akademickiego.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 430

1. Historia sztuki 120

2. Historia cywilizacji i kultury 50

3. Filozofia 30

4. Przedmiot do wyboru (estetyka, etyka, socjologia kultury) 30

5. Seminarium pracy teoretycznej (magisterskiej) 20

6. Język obcy 120

7. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 400

1. Rzeźba 50

2. Specjalizacja dodatkowa 300

3. Projektowanie komputerowe i media elektroniczne 50

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.470

1. Malarstwo 800

2. Rysunek 500

3. Technologia malarstwa i rysunku 60

4. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych 50

5. Liternictwo i podstawy projektowania typograficznego 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia sztuki

Historyczne podstawy sztuk plastycznych. Kształtowanie się kierunków i stylów w procesie historycznym. Poszczególne dyscypliny w sztukach plastycznych. Style architektury w przekroju historycznym. Relacje sztuk plastycznych z muzyką.

2. Historia cywilizacji i kultury

Zagadnienia rozwoju cywilizacji, społeczeństw, kultury i gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem tej problematyki w XIX i XX wieku.

3. Filozofia

Podstawowe orientacje filozoficzne w historii i ich znaczenie dla określenia własnego światopoglądu. Wpływ filozofii na kulturę.

4. Przedmiot do wyboru (estetyka, etyka, socjologia kultury)

Umiejętność refleksji, określenia własnych wartości. Społeczne znaczenie artysty. Rola kultury w społeczeństwie.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Rzeźba

Praktyczne opanowanie różnych technik rzeźbiarskich. Inspirowanie samodzielnych decyzji artystycznych. Kształcenie umiejętności posługiwania się formą w uwarunkowaniach przestrzennych, w oparciu o studium natury, a później o jej interpretację.

2. Specjalizacja dodatkowa

Praktyczne opanowanie umiejętności posługiwania się innymi niż malarstwo formami i technikami wyrazu artystycznego. Poszerzanie doświadczeń artystycznych studentów i ich wrażliwości estetycznej.

3. Projektowanie komputerowe i media elektroniczne

Aktualny stan wiedzy i sprzętu w zakresie projektowania komputerowego. Rejestracja i przetwarzanie obrazu, przekazywanie informacji w kreacji artystycznej. Fotografia cyfrowa.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Malarstwo

Opanowanie podstawowych elementów budowy obrazu (linia, kolor, walor, forma, kompozycja, techniki malarskie). Przedstawianie malarskiego wyobrażenia na płaszczyźnie, poczynając od obserwacji natury do rozwijania indywidualnej wyobraźni. Określenie osobowości twórczej w oparciu o tradycję sztuki i jej aktualne przejawy.

2. Rysunek

Opanowanie umiejętności określania proporcji. Perspektywa odręczna. Szybki zapis, szkice. Znaczenie linii i waloru. Rysunek jako etap powstawania obrazu i jako autonomiczna kreacja.

3. Technologia malarstwa i rysunku

Teoretyczne i praktyczne poznanie klasycznych technik malarstwa i rysunku - od najdawniejszych do współczesnych. Umiejętność samodzielnego wykorzystywania tej wiedzy we własnej praktyce twórczej.

4. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych

Analiza wizualnych elementów budowy obrazu, określanych ogólnie jako kompozycja. Kształcenie zdolności analizy prostych struktur budujących obiekty artystyczne. Analiza świadomości wzrokowej, jej filozoficznych i psychologicznych podstaw.

5. Liternictwo i podstawy projektowania typograficznego

Wiedza o tradycji oraz różnorodności pisma, litery i jej konstrukcji, będąca podstawą kształcenia dyscypliny myślenia plastycznego, sprawności manualnej oraz warsztatu projektowania typograficznego.

VII. ZALECENIA

1. W czasie pięcioletnich studiów magisterskich łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych z przedmiotów kształcenia artystycznego wynosi 2.000.

2. W ramach godzin dopełniającego programu własnego uczelni mogą być realizowane indywidualne programy studiów.

3. Egzamin magisterski obejmuje prezentację i obronę:

a) prac artystycznych malarskich lub rysunkowych,

b) prac artystycznych ze specjalizacji dodatkowej,

c) pisemnej pracy magisterskiej,

zrealizowanych pod opieką promotorów.

4. Specjalizacją podstawową jest malarstwo lub alternatywnie - inna specjalizacja, jeśli jest prowadzona przez wydział jako dyplomowa obok malarstwa.

Specjalizacją dodatkową jest - dowolnie wybrany przez studenta, począwszy od II roku studiów - co najmniej jeden z przedmiotów prowadzonych w pracowniach dyplomujących uczelni, w tym: grafika, rzeźba, ceramika, techniki malarstwa ściennego, tkanina artystyczna, sztuka w przestrzeni publicznej, struktury wizualne, ilustracja książkowa, fotografia, film animowany i inne media.

W przypadku wyboru na specjalizację podstawową nie malarstwa lub rysunku, lecz innej specjalizacji, prowadzonej przez wydział jako dyplomowa, specjalizacją dodatkową jest obowiązkowo malarstwo i rysunek.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku malarstwo trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych w czasie studiów wynosi nie mniej niż 2.300, w tym 1.500 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent tego kierunku, działający w jednej lub wielu specjalnościach i specjalizacjach, będzie posiadał określoną programem studiów zawodowych wiedzę i umiejętności artystyczne oraz zasób ogólnej wiedzy o sztuce. Będzie przygotowany do upowszechniania i popularyzacji sztuki w ogniskach plastycznych i domach kultury w oparciu o własne doświadczenia artystyczne. Swe umiejętności będzie mógł wykorzystywać także w reklamie i samorządowych instytucjach kulturalnych. Będzie świadomym i aktywnym uczestnikiem współczesnej kultury.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. Przedmioty kształcenia ogólnego 220

B. Przedmioty podstawowe 180

C. Przedmioty kierunkowe 800

D. Przedmioty specjalizacyjne i specjalnościowe 300

Razem: 1.500

IV. PRAKTYKI

Plener malarski (3 tygodnie) - zrealizowany na wyjeździe w miesiącach wakacyjnych. Praktyka w instytucjach kulturalnych (5 tygodni) - uczestnictwo w działalności redakcji, agencji reklamy, instytucji kulturalnych, takich jak: domy kultury, ogniska.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 220

1. Historia sztuki 40

2. Filozofia 30

3. Przedmiot do wyboru (estetyka, etyka, socjologia kultury) 30

4. Język obcy 60

5. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 180

1. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych 50

2. Technologia 50

3. Rzeźba 30

4. Fotografia 50

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 800

1. Malarstwo 450

2. Rysunek 200

3. Podstawy projektowania i liternictwo 60

4. Media elektroniczne 90

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia sztuki

Podstawy wiedzy historycznej i ogólnej z zakresu sztuki. Działania twórcze od pierwszych przejawów aktywności artystycznej człowieka do sztuki współczesnej. Szczególne uwzględnienie malarstwa XIX i XX wieku.

2. Filozofia

Podstawowe kierunki filozoficzne i ich znaczenie.

3. Przedmiot do wyboru (estetyka, etyka, socjologia kultury)

Umiejętność określenia własnych wartości, społeczne znaczenie artysty, rola kultury w społeczeństwie.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych

Podstawowe zasady komponowania płaszczyzny. Zadania - kompozycja otwarta i zamknięta, zmiany gęstości elementów, stopniowanie waloru, światłocień w reliefie, kolory dopełniające, gama kolorystyczna, rytm, akcent, cechy wybranego materiału.

2. Technologia

Teoria i praktyka technologii, technik rysunku i malarstwa sztalugowego - od najdawniejszych do współczesnych. Samodzielne przygotowanie podobrazia. Technologie innych rodzajów działalności plastycznej.

3. Rzeźba

Praktyczne opanowanie różnych technik rzeźbiarskich, studium natury, znaczenie formy, materiału, skali. Układy jedno- i wieloelementowe, aranżacja przestrzeni.

4. Fotografia

Zasady kompozycji, kadru, dobór właściwych materiałów, podstawowa znajomość technologii fotografii czarno-białej. Umiejętność zrealizowania tematycznego cyklu na zadany temat, reportaż, umiejętność dokumentacji własnych prac.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Malarstwo

Nauczanie malarstwa jest kształceniem postawy artystycznej, humanistycznego widzenia świata, indywidualnych środków wyrazu, uświadamianiem sobie własnego miejsca w tradycji. Rozwijanie wyobraźni i osobowości malarskiej mające pomóc w znalezieniu własnej drogi twórczej. Sposobem realizacji jest szeroko rozumiana obserwacja natury i ciągłe pogłębianie wiedzy oraz świadomości artystycznej.

2. Rysunek

Umiejętność określania proporcji, perspektywa odręczna, szybki zapis, szkice, znaczenie linii i waloru. Rysunek jako etap przedstawienia obrazu i jako autonomiczna kreacja.

3. Podstawy projektowania i liternictwo

Wiedza o zasadach projektowania typograficznego. Znajomość różnorodności pisma, litery i jej konstrukcji, będąca podstawą kształcenia sprawności manualnej.

4. Media elektroniczne

Elektroniczne formy realizacji. Sprawność w korzystaniu z nowych technologii we własnym procesie twórczym i w projektowaniu. Umiejętność zapisu i przetworzeń. Fotografia cyfrowa i jej możliwości.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów oraz ich treści programowe ustalają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

1. W ramach godzin, które uczelnia wypełnia własnym programem, mogą być realizowane programy studiów łączące różne pracownie artystyczne.

2. Liczebność grup studentów w pracowniach kształcenia kierunkowego powinna wynosić 8-16 osób.

3. Egzamin dyplomowy na studiach zawodowych obejmuje prezentację i obronę:

1) prac malarskich i rysunkowych,

2) prac z wybranej specjalizacji,

3) pisemnej pracy dyplomowej,

zrealizowanych pod opieką promotorów.

4. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku położnictwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi 6.100. W standardzie określono 6.100 godzin, z których 2.960 przeznaczono na kształcenie praktyczne (zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe).

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego pełnienia roli zawodowej i powinien posiadać:

- wiedzę w zakresie nauk medycznych, w szczególności medycyny perinatalnej, neonatologii, ginekologii, pielęgniarstwa, nauk humanistycznych i społecznych,

- wiedzę w zakresie filozofii i teorii dotyczącej profesjonalnej działalności położnej,

- umiejętność wykonywania świadczeń zdrowotnych wobec kobiety i jej rodziny, kobiety ciężarnej, rodzącej, położnicy i noworodka w zakresie promocji zdrowia, profilaktyki, profesjonalnej opieki położniczo-ginekologicznej: przedkoncepcyjnej, prenatalnej, perinatalnej, w okresie przekwitania i senium,

- umiejętność współdziałania w zespole interdyscyplinarnym w zakresie profilaktyki oraz w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji w odniesieniu do wymienionych grup pacjentów,

- umiejętność rozpoznawania i monitorowania ciąży prawidłowej, samodzielnego przyjęcia porodu siłami natury oraz wykrywania stanów odbiegających od normy u matki i jej dziecka w okresie ciąży, porodu i połogu,

- umiejętność prowadzenia edukacji na temat rozrodu i metod planowania rodziny, w okresie dojrzewania, przedkoncepcyjnym, w aspekcie biologicznym, wychowawczym i społecznym oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa,

- umiejętność inicjowania i wspierania działań kobiety i jej rodziny na rzecz promowania zdrowia i podnoszenia poziomu zdrowotności społeczeństwa,

- umiejętność podejmowania działań ratowniczych w sytuacjach nagłych, dokonywania wyboru właściwych form udzielania pierwszej pomocy położniczej, mieszczących się w zakresie kwalifikacji i kompetencji zawodowych położnej,

- umiejętność działania zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do pacjenta z poszanowaniem i respektowaniem jego praw,

- umiejętność prowadzenia badań naukowych w zakresie swojej specjalności oraz upowszechniania ich wyników,

- umiejętność nauczania i zarządzania w opiece położniczej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE 4.290

w tym: zajęcia teoretyczne 1.330

zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe 2.960

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

(do dyspozycji uczelni)

RAZEM: 6.100

IV. PRAKTYKI

Czas trwania praktyk zawodowych - 36 tygodni x 40 godzin na tydzień = 1.440 godzin.

Zajęcia odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej i obejmują praktyczne doskonalenie umiejętności zawodowych oraz z zakresu zarządzania, zdobytych w toku realizacji przedmiotów kierunkowych.

Ponadto praktyki odbywają się w uczelniach prowadzących kształcenie na kierunku, specjalności pielęgniarstwo lub położnictwo, obejmując praktyczne doskonalenie wybranych umiejętności pedagogicznych.

Miejscem praktyk powinny być szczególnie: sala porodowa, oddziały położnicze, noworodkowe (położniczo-noworodkowe), patologii ciąży, ginekologii, internistyczne, pediatryczne (niemowlęcy, patologii noworodka) w szpitalach klinicznych, jednostkach badawczo-rozwojowych lub wieloprofilowych szpitalach o zasięgu regionalnym oraz ośrodkach położniczej i pielęgniarskiej opieki domowej, środowiskowej i szkołach rodzenia.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Filozofia i podstawy etyki 30

2. Systemy informatyczne 30

3. Logika 30

4. Wychowanie fizyczne 60

5. Język obcy 180

6. Przedmiot do wyboru 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

1. Anatomia 60

2. Fizjologia 60

3. Embriologia i rozwój człowieka 30

4. Genetyka i embriopatie 30

5. Biochemia z biofizyką 15

6. Patomorfologia i patofizjologia 30

7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii 30

8. Zdrowie publiczne 45

9. Farmakologia 30

10. Psychologia 45

11. Psychologia zdrowia 30

12. Psychoterapia 15

13. Socjologia 30

14. Socjologia zdrowia 30

15. Pedagogika 30

16. Zagadnienia prawne 15

17. Medycyna katastrof 45

18. Antropologia 30

19. Andragogika 30

20. Radiologia 15

21. Badanie fizykalne 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE 4.290

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

(do dyspozycji uczelni)

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia i podstawy etyki

Przedmiot i kierunki filozofii i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych. Antropologia filozoficzna jako źródło refleksji nad człowiekiem. Przedmiot i podmiot etyki. Kodeks etyki położnej. Wartości, normy i oceny moralne. Rodowód ideowo-historyczny etyki położnictwa. Dylematy etyczne w pracy położnej i we współczesnym położnictwie. Odpowiedzialność moralna położnej.

2. Systemy informatyczne

Systemy informacyjne - rodzaje i zastosowanie. Tworzenie systemów informacyjnych. Pozyskiwanie, przetwarzanie i przechowywanie informacji. Ograniczenia systemów informacyjnych. Informacja w ochronie zdrowia i opiece położniczej. Dokumentacja medyczna. Postępy w zarządzaniu informacjami w ochronie zdrowia.

3. Logika

Charakterystyka zakresowa zadań prostych i złożonych w logice. Rodzaje zdań złożonych. Treść konstytutywna nazwy. Nazwy o nieostrym zakresie, wieloznaczność nazwy. Wyrażenia okazjonalne. Rodzaje błędów logicznych typu semantycznego. Warunki poprawności podziału logicznego. Prawo logiczne. Działanie skuteczne. Walory prakseologiczne dobrego planu, metoda w rozumieniu prakseologicznym.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Budowa ciała ludzkiego. Budowa i rola kości. Budowa miednicy kostnej. Budowa kanału rodnego. Budowa i mechanika mięśni. Narządy bierne i czynne ruchu. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Narządy zmysłów. Układ krążenia - serce, krążenie duże i małe, krążenie wrotne, krążenie matczyno-płodowe. Układ chłonny. Układ oddechowy - drogi oddechowe, płuca, opłucna. Układ trawienny. Układ dokrewny. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowo-płciowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Budowa gruczołu piersiowego.

2. Fizjologia

Podstawowe wiadomości w zakresie funkcji życiowych. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Podstawy elektrofizjologii. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czynność skurczowa macicy. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia wrażeń zmysłowych. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Krążenie matczyno-płodowe. Fizjologia układu krwiotwórczego. Układ trawienny - czynności motoryczne i wydzielnicze. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Przemiana materii. Fizjologia nerek. Układ renina-angiotensyna. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Fizjologia narządów płciowych. Fizjologia rozrodu. Fizjologia laktacji.

3. Embriologia i rozwój człowieka

Spermatogeneza i spermiogeneza. Owogeneza. Zaplemnienie i zapłodnienie. Wczesne stadia rozwoju człowieka. Rozwój poszczególnych układów i narządów. Rozwój, budowa i funkcja łożyska.

4. Genetyka i embriopatie

Podstawy teorii chromosomowej dziedziczenia i cytogenetyki. Budowa i funkcja komórki. Kariotyp człowieka. Aberracje chromosomów płciowych i autosomalnych oraz ich powstawanie. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Poradnictwo genetyczne. Czynniki mutagenne. Diagnostyka dysmorfologiczna. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych.

5. Biochemia z biofizyką

Biologiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim.

6. Patomorfologia i patofizjologia

Podstawowe pojęcia z zakresu patomorfologii ogólnej. Patomorfologia ogólna nowotworów. Patologia narządów płciowych żeńskich i gruczołu piersiowego. Patologia płodu i popłodu. Podstawowe pojęcia z zakresu patofizjologii. Stres. Głód tlenowy. Wstrząs. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Zaburzenia termoregulacji. Zaburzenia procesu krzepnięcia. Starzenie się organizmu, śmierć.

7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii

Podstawy wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Grzyby chorobotwórcze. Charakterystyka drobnoustrojów chorobotwórczych i pasożytów. Epidemiologia, chorobotwórczość, mechanizm zakażenia oraz drogi szerzenia się zakażeń w ustroju. Mikroflora ciała ludzkiego i otoczenia. Organizm i środowisko. Badania mikrobiologiczne.

8. Zdrowie publiczne

Higiena człowieka i środowiska. Zanieczyszczenia biosfery i metody ich ograniczenia. Higiena żywności i żywienia. Higiena nauki i pracy. Zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Polityka społeczno-zdrowotna państwa. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym. Struktura i zasoby pielęgniarstwa i położnictwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego położnych. Stanowisko pracy. Obciążenie fizyczne i psychiczne w pracy - stres organizacyjny. Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy. Położna jako świadczeniodawca usług, koszty usług.

9. Farmakologia

Podstawy farmakologii ogólnej. Mechanizmy działania leków. Losy leków w organizmie i ich biotransformacja. Farmakologia poszczególnych układów. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy chemioterapii i radioterapii. Środki dezynfekcyjne. Farmakoterapia i fitoterapia w położnictwie, neonatologii i ginekologii. Teratogenne i embriotoksyczne działanie leków. Przenikanie leków przez barierę łożyskową. Leki oksytotyczne i tokolityki. Hormony gonadotropowe i płciowe. Antykoncepcja. Farmakoterapia niepłodności. Hormonalna terapia zastępcza.

10. Psychologia

Determinanty i mechanizmy regulacyjne zachowań człowieka. Procesy poznawcze człowieka. Osobowość. Stres a zdrowie. Choroba i hospitalizacja jako sytuacje trudne. Pomoc psychologiczna. Psychologia postaw i zachowań prokreacyjnych. Psychospołeczne aspekty pokwitania, menstruacji, ciąży, połogu i karmienia piersią, planowania rodziny, menopauzy i senium. Psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego, problematyki AIDS. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Sytuacje jatrogenne w relacji położna-pacjent. Specyficzne problemy komunikowania się w okresie dojrzewania, ciąży, narodzin, klimakterium i senium. Techniki redukowania lęku, metody relaksacyjne. Zespół wypalenia zawodowego.

11. Psychologia zdrowia

Orientacja salutogenna w podejściu do zdrowia i choroby - model Antonowsky'ego. Psychologiczne czynniki i mechanizmy sprzyjające utrzymaniu zdrowia: zasoby osobiste, wsparcie społeczne, style życia. Psychologiczne mechanizmy kształcenia zachowań zdrowotnych. Psychologiczne problemy związane z rodzajem choroby lub niepełnosprawności. Psychologiczne problemy personelu medycznego.

12. Psychoterapia

Psychoterapia specjalistyczna, kwalifikowana a podstawowa. Modele pomocy psychologicznej. Czynniki terapeutyczne. Podstawowe interwencje terapeutyczne. Relacja terapeutyczna w opiece pielęgniarskiej - cechy i funkcje relacji terapeutycznej, problem przeniesienia i przeciwprzeniesienia w relacji terapeutycznej. Zasady zapobiegania jatrogenii. Indywidualne uwarunkowania relacji - analiza własnych doświadczeń.

13. Socjologia

Socjologia instytucji i zawodów medycznych. Społeczne uwarunkowania zdrowia i choroby. Społeczne konsekwencje choroby, bezdzietności, ciąży niepożądanej. Struktura i dynamika rodziny. Modele i funkcje rodziny. Społeczne problemy młodocianych i samotnych matek. Niepełnosprawność jako problem społeczny. Odchylenia od normy.

14. Socjologia zdrowia

Kultura - wartości i normy społeczne. Procesy i przemiany życia społecznego. Rodzina w wybranych teoriach socjologicznych. Zachowania w zdrowiu i w chorobie. Naznaczenie społeczne choroby i zjawiska społecznie piętnowane. Społeczne konsekwencje choroby. Społeczne problemy osób niepełnosprawnych.

15. Pedagogika

Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki.

16. Zagadnienia prawne

Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej, o samorządzie zawodowym. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych - odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Podstawy prawa pracy.

17. Medycyna katastrof

Wyróżniki medycyny katastrof. Fazy akcji ratunkowej. Organizowanie akcji ratunkowej. Modele i zasady współpracy międzynarodowej. Standardy postępowania przedszpitalnego w medycynie ratunkowej. Pomoc przedszpitalna w obrażeniach głowy, szyi, klatki piersiowej i brzucha. Swoiste zespoły chorobowe. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych.

18. Antropologia

Antropologia filozoficzna i jej nurty. Fenomenologia człowieka. Duchowość i cielesność człowieka. Świadomość i samoświadomość człowieka. Metafizyka człowieka. Właściwości i struktura ludzkiej osoby. Indywidualna osoba w kręgu społecznej wspólnoty. Humanizm a personalizm.

19. Andragogika

Pedagogika dorosłych - zarys pojęcia. Rozwój ludzi dorosłych. Dorosłość i dojrzałość w kontekście zdrowia i dbałość o nie. Potrzeby i możliwości wychowania ludzi dorosłych. Cele i zadania wychowania ludzi dorosłych. Wychowawcze funkcje zakładów ochrony zdrowia. Samowychowanie. Współczesne problemy wychowania dorosłych a promocja zdrowia.

20. Radiologia

Diagnostyka radiologiczna. Przygotowanie chorego do badań radiologicznych. Radioterapia: rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią.

21. Badanie fizykalne

Badanie przedmiotowe noworodków, niemowląt oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy opieki położniczej

Podstawowe pojęcia i definicje. Historia i kierunki rozwoju opieki zdrowotnej nad kobietą i dzieckiem w Polsce i na świecie. Współczesne kierunki rozwoju opieki perinatalnej. Zasady trójpoziomowej organizacji opieki perinatalnej. Czynniki wpływające na rozwój praktyki położniczej. Rola społeczno-zawodowa położnej. Modele organizowania opieki położniczej i pracy położnej. Standardy i procedury postępowania - jakość opieki położniczej. Metody, sposoby, zasady, techniki i procedury stosowane w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą i jej dzieckiem oraz nad kobietą chorą lub zagrożoną chorobą ginekologiczną. Udział i odpowiedzialność położnej w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Podstawy badania fizykalnego. Metody gromadzenia informacji. Prowadzenie dokumentacji przez położną w szpitalu i w środowisku.

2. Poród w doświadczeniu kobiety

Zasady opieki położniczej podczas porodu. Psychoprofilaktyka porodu. Problem bólu porodowego - wsparcie w okresie porodu, pozafarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego, pozycje i udogodnienia porodowe. Bezpieczne macierzyństwo. Oczekiwania kobiety i rodziny. Poród rodzinny. Poród naturalny. Badanie położnicze zewnętrzne i wewnętrzne. Usytuowanie płodu w macicy. Ocena sytuacji położniczej. Mechanizm porodu w położeniu podłużnym główkowym. Mechanizm porodu w ułożeniach odgięciowych. Poród przy nieprawidłowym ułożeniu główki. Mechanizm porodu w położeniach miednicowych płodu. Poród w przypadkach nieprawidłowej budowy miednicy. Poród bliźniaczy. Sposoby prowadzenia porodu fizjologicznego, nieprawidłowego i patologicznego. Obroty położnicze. Zasady postępowania w porodach operacyjnych. Postępowanie w krwotokach w położnictwie. Diagnostyka w okresie okołoporodowym.

3. Promocja zdrowia

Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Ocena stanu zdrowia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Modele promocji zdrowia. Programy promocji zdrowia. Organizacja i funkcjonowanie szkoły rodzenia.

4. Metody diagnostyczne w położnictwie i ginekologii

Badanie kliniczne. Metody pobierania i sposoby postępowania z materiałem do badań. Interpretacja wyników. Badanie ekosystemu pochwy. Cytodiagnostyka, kolposkopia, badanie patomorfologiczne. Kardiotokografia. Diagnostyka endokrynologiczna, badania biochemiczne. Badania serologiczne. Laparoskopia, histeroskopia, histerosalpingografia, amnioskopia, fetoskopia. Amniocenteza, kordocenteza. Densytometria. Samobadanie piersi, mammografia, sonomammografia.

5. Diagnostyka ultrasonograficzna w położnictwie i ginekologii

Podstawy fizyczne i techniczne, artefakty badań ultrasonograficznych. Ultrasonografia jamy brzusznej. Ultrasonografia śródoperacyjna. Ultrasonografia wykonywana poprzez krocze i przedsionek pochwy. Ultrasonografia przezpochwowa. Przezpochwowa ultrasongrafia dopplerowska (techniki: "kolorowego" Dopplera oraz fali pulsacyjnej). Trójwymiarowa ultrasonografia przezpochwowa. Ultrasonografia przezodbytnicza. Ultrasonografia w opiece przedporodowej.

6. Planowanie rodziny i seksuologia

Przygotowanie do pełnienia funkcji prokreacyjnej i rodzicielstwa. Etapy planowania rodziny. Niepowodzenia w prokreacji. Planowanie urodzeń - naturalne metody sterowania płodnością, hormonalne środki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne, mechaniczne i chemiczne środki antykoncepcyjne. Płodność po porodzie i po odstawieniu antykoncepcji. Skuteczność, zalety i wady różnych metod sterowania płodnością. Mechanizmy regulujące funkcje seksualne. Granice norm i patologii seksualnych. Modele seksualności człowieka. Aktywność seksualna w różnych okresach życia. Zaburzenia i patologie seksualne. Przemoc seksualna.

7. Anestezjologia i intensywna terapia medyczna

Podstawowe pojęcia. Pomoc doraźna. Rodzaje znieczulenia. Analgezja dożylna i domięśniowa. Analgezja wziewna. Znieczulenie przewodowe. Znieczulenie ciężarnej i rodzącej. Ból porodowy. Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia - nagłe zatrzymanie krążenia, wstrząs, krwotok, ostra niewydolność oddechowa, ostre zatrucia, ostra niewydolność nerek. Intensywna terapia noworodka. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy. Udział położnej w intensywnej terapii.

8. Położnictwo i pielęgniarstwo położnicze

Rozpoznanie i przebieg ciąży prawidłowej. Rola położnej w opiece okołoporodowej. Udział położnej w monitorowaniu stanu ogólnego i położniczego ciężarnej oraz stanu zdrowia. Patologia ciąży. Ocena ryzyka położniczego. Udział położnej w profilaktyce i czynnościach diagnostyczno-leczniczych. Poród prawidłowy. Poród patologiczny. Poród zabiegowy. Połóg prawidłowy. Patologia połogu. Karmienie piersią. Opieka nad położnicą i jej dzieckiem w fizjologicznym przebiegu połogu, w patologicznym przebiegu połogu i w przypadku współistnienia chorób matki. Standardy postępowania w położnictwie. Dokumentacja medyczna.

Zmiany zachodzące w organizmie kobiety podczas ciąży. Opieka profilaktyczna nad kobietą podczas ciąży. Najnowsze osiągnięcia w zakresie psychoprofilaktyki położniczej. Prowadzenie porodu z uwzględnieniem aktualnych wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia i Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Położnictwa i Ginekologii. Program edukacji społeczeństwa na temat czynników ryzyka perinatalnego. Zasady opieki nad rodzicami w okresie prokreacji. Współczesne tendencje w prowadzeniu porodu. Problem znieczulenia w położnictwie. Połóg - modyfikacja postępowania w zależności od sytuacji położniczej. Współczesne tendencje w opiece nad położnicą i noworodkiem. Psychologiczne problemy macierzyństwa. Promocja karmienia naturalnego. Współczesne metody regulacji urodzeń. Poradnictwo genetyczne. Zagrożenia dla ciężarnej i jej dziecka wynikające z powikłań w przebiegu ciąży. Diagnostyka i terapia wewnątrzmaciczna płodu.

Współczesne standardy postępowania w przebiegu ciąży w przypadku chorób wynikających z reakcji organizmu kobiety na ciążę oraz w chorobach niepołożniczych współistniejących z ciążą. Patologia połogu. Karmienie piersią. Ciąża i poród u młodocianych. Opieka nad ciężarną, rodzącą, położnicą uzależnioną. Ciąża i poród u kobiety HIV (+). Operacje i zabiegi położnicze. Opieka nad rodzącą, jej dzieckiem i mężem podczas porodu powikłanego. Standardy postępowania w połogu o przebiegu patologicznym. Stany zagrożenia życia w położnictwie - zasady postępowania. Przyczyny zgonów kobiet w związku z ciążą, porodem i połogiem. Udział położnej w prowadzeniu intensywnego nadzoru stanu ogólnego i położniczego ciężarnej, rodzącej i położnicy oraz działań terapeutycznych w stanach nagłych w położnictwie.

9. Zdrowie noworodka

Czynniki warunkujące prawidłowy rozwój prenatalny i postnatalny. Specyfika opieki pielęgniarskiej nad noworodkiem. Charakterystyka noworodków uwzględniająca wiek płodowy i urodzeniową masę ciała. Stany przejściowe okresu noworodkowego. Szczepienia w okresie noworodkowym. Noworodek niedojrzały. Metoda kangura. Noworodek z hipotrofią. Patologia okresu noworodkowego. Postępowanie z noworodkiem z urazem okołoporodowym. Monitorowanie stanu noworodka. Transport noworodka. Epidemiologia i etiologia zakażeń w oddziałach noworodkowych. Zapobieganie zakażeniom w oddziałach noworodkowych.

10. Neonatologia i opieka neonatologiczna

Zasady trójstopniowej organizacji opieki nad noworodkiem. Edukacja rodziców na temat czynników ryzyka perinatalnego. Zasady postępowania z noworodkiem w czasie porodu w świetle wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia. Zapobieganie urazom okołoporodowym i ich skutkom. Umieralność okołoporodowa noworodków. Bilans zerowy i zasady dyspanseryzacji noworodków. Zasady postępowania z noworodkiem niedojrzałym w czasie porodu. Postępowanie z noworodkiem matki uzależnionej. Wytyczne odnośnie do postępowania z noworodkiem matki HIV(+). Patologia okresu noworodkowego. Pielęgnacja noworodków w nagłych stanach chirurgicznych. Badania i zabiegi diagnostyczne oraz terapeutyczne u noworodków. Normy badań stosowanych w neonatologii. Szczepienia ochronne noworodka. Intensywny nadzór nad noworodkiem. Farmakoterapia okresu noworodkowego. Opieka nad noworodkiem w domu. Niedosłuchy występujące u dzieci. Diagnostyka zaburzeń słuchu u dzieci oraz nowoczesne standardy postępowania terapeutycznego. Jakość opieki w neonatologii. Organizacja i funkcjonowanie oddziałów położniczo-noworodkowych w systemie rooming-in (system matka - dziecko).

11. Zdrowie niemowlęcia

Specyfika opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem. Rozwój psychomotoryczny dziecka. Udział położnej w wybranych profilaktycznych działaniach pediatrycznych. Zasady prawidłowego odżywiania. Udział położnej w opiece nad dzieckiem chorym. Ostre i przewlekłe zaburzenia w odżywianiu. Pielęgnowanie dzieci z wadami rozwojowymi twarzoczaszki. Stany niedoborowe. Choroby alergiczne. Postępowanie z dziećmi w chorobach poszczególnych układów, z oparzeniami oraz w chorobach metabolicznych. Problemy pielęgnacyjne i psychospołeczne dzieci z porażeniem mózgowym. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Typowe pediatryczne zabiegi pielęgniarskie. Hospitalizacja dziecka. Opieka terminalna nad dzieckiem.

12. Zdrowie życia płciowego i rozrodu

Ginekologia wieku rozwojowego. Nieprawidłowości budowy i wady rozwojowe narządów płciowych, ciała obce w narządzie rodnym, stany zapalne zewnętrznych narządów płciowych. Okres dojrzałości płciowej. Przygotowanie kobiet do samoobserwacji i samoopieki. Udział położnej w przygotowaniu rodziny do pełnienia funkcji prokreacyjnej. Niepłodność kobieca. Niepłodność męska. Wybrane elementy andrologii. Współudział położnej w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności małżeńskiej. Specyfika pielęgnowania w schorzeniach ginekologicznych. Profilaktyka, leczenie, pielęgnowanie, prewencja - stany zapalne narządów płciowych, choroby przenoszone drogą płciową. Endometrioza. Klimakterium i senium. Rola i zadania położnej w opiece nad kobietą w różnych okresach życia. Zaburzenia statyki narządu rodnego. Wysiłkowe nietrzymanie moczu. Nowotwory łagodne narządów płciowych oraz sutka. Rola i zadania położnej w przygotowaniu psychofizycznym pacjentki do badań i zabiegów diagnostycznych, operacyjnych i pielęgnacja po operacjach ginekologicznych. Metody operacyjne wykorzystywane w ginekologii.

13. Ginekologia i pielęgniarstwo ginekologiczne

Zmiany zachodzące w organizmie kobiety i mężczyzny w różnych fazach życia. Standardy postępowania w zaburzeniach okresu pokwitania. Choroby ginekologiczne wieku dziecięcego. Edukacja dzieci i młodzieży odnośnie do higieny okresu dojrzewania i życia seksualnego oraz metod zapobiegania ciąży. Zaburzenia rozwoju cielesno-płciowego i ich uwarunkowania genetyczne. Zaburzenia cyklu miesiączkowego. Problemy ginekologiczne kobiet. Zakażenia i zapalenia narządów płciowych u kobiet - standardy postępowania. Współczesne tendencje w antykoncepcji. Stany nagłe i stany zagrożenia życia w ginekologii. Urologia ginekologiczna.

Niepłodność małżeńska - czynniki uniemożliwiające zajście w ciążę, aspekt psychologiczno-socjologiczny niepłodności małżeńskiej. Nowoczesne metody diagnozowania i terapii w niepłodności. Endometrioza - zapobieganie i leczenie. Zmiany nowotworowe narządów płciowych i piersi - profilaktyka, standardy postępowania diagnostycznego i terapeutycznego. Zespół bólowy miednicy mniejszej. Przygotowanie do mastektomii i operacji odtwórczych - postępowanie po ich wykonaniu. Zaburzenia statyki narządu rodnego. Nietrzymanie moczu. Operacje stosowane w ginekologii. Przygotowanie psychofizyczne pacjentki do badań i zabiegów diagnostycznych. Przygotowanie kobiety z chorobą ginekologiczną do operacji planowej i nagłej. Pielęgnowanie kobiet po operacjach ginekologicznych. Profilaktyka powikłań pooperacyjnych. Rehabilitacja pooperacyjna. Dolegliwości okresu klimakterium i senium. Płodność w przebiegu klimakterium. Współczesne trendy w hormonalnej terapii zastępczej. Opieka ginekologiczna nad kobietą zarażoną wirusem HIV i chorą na AIDS. Norma i patologia seksualna. Edukacja kobiet i ich rodzin w zakresie profilaktyki schorzeń ginekologicznych i chorób przenoszonych drogą płciową. Jakość opieki w pielęgniarstwie ginekologicznym.

14. Onkologia ginekologiczna

Epidemiologia i etiopatogeneza chorób nowotworowych narządów płciowych żeńskich i sutka. Udział położnej w profilaktyce, diagnostyce i terapii nowotworów narządów płciowych żeńskich i sutka. Opieka nad kobietą z nowotworem narządów płciowych, z uwzględnieniem specyfiki pielęgnowania przed i po terapii. Mastektomia - pielęgnowanie przed i po operacji. Grupy wsparcia. Opieka nad chorą w terminalnej fazie choroby nowotworowej. Udział położnej w terapii bólu.

15. Podstawy interny

Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny, metody diagnostyki i terapii, pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu oddechowego, pokarmowego, moczowego, sercowo-naczyniowego, krwiotwórczego i dokrewnego oraz z chorobami metabolicznymi i narządu ruchu.

16. Podstawy chirurgii

Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym. Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym. Zapobieganie zakażeniom w chirurgii. Choroby żył. Kamica dróg moczowych i żółciowych. Pielęgnowanie chorych po przebytym urazie. Zabiegi operacyjne w ciąży.

17. Podstawy psychiatrii

Ustawodawstwo dotyczące ochrony zdrowia psychicznego. Zaburzenia psychiczne związane ze sferą prokreacji. Zaburzenia i choroby psychiczne w okresie ciąży. Depresje poporodowe. Psychozy poporodowe. Zespoły lękowe. Zaburzenia psychiczne w okresie klimakterium i senium.

18. Podstawowa opieka zdrowotna

Rozwój, organizacja i zadania podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce. Rola położnej środowiskowej, rodzinnej w zespole podstawowej opieki zdrowotnej. Kompetencje położnej środowiskowej, rodzinnej. Specyfika opieki nad kobietą i jej rodziną w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Opieka położniczo-ginekologiczna, diagnoza środowiskowa i dokumentowanie działań. Rodzina jako podmiot opieki, działania położnej w sytuacji kryzysu rodziny. Udział położnej w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej.

19. Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i ginekologii

Cele i zadania rehabilitacji kompleksowej. Rola i zadania położnej w realizacji procesu rehabilitacji. Fizjoterapia w ciąży, porodzie i połogu. Fizjoterapia w okresie noworodkowym. Kinezystymulacja w połogu fizjologicznym i po cięciu cesarskim. Fizjoprofilaktyka w ginekologii. Rehabilitacja po operacjach ginekologicznych. Rehabilitacja po mastektomii i operacjach odtwórczych.

20. Choroby zakaźne w położnictwie

Mechanizmy zakażenia płodu. Choroby bakteryjne: listerioza, bruceloza, zakażenia pochwowe - rzeżączka. Choroby pasożytnicze: kiła, toksoplazmoza. Choroby wirusowe: różyczka, opryszczka, grypa, cytomegalia, ospa, półpasiec. AIDS. Wirusowe zapalenie wątroby.

21. Żywienie i dietetyka

Żywienie człowieka zdrowego i chorego - jakościowe i ilościowe zapotrzebowanie organizmu człowieka w różnych okresach życia i stanach zdrowia: okres noworodkowy, pokwitania, dojrzałości płciowej, ciąża - fizjologiczna i powikłana (cukrzyca, nadciśnienie indukowane ciążą, niedokrwistość, choroby nerek, cholestaza), okres połogu i karmienia piersią, klimakterium.

22. Historia zawodu położnej

Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu położnej. Wkład położnych w rozwój opieki położniczo-ginekologicznej. Rozwój położnictwa na ziemiach polskich - wkład lekarzy w rozwój położnictwa. Kształcenie położnych. Powstanie i rozwój szkół położnych na ziemiach polskich. Pierwsze podręczniki zawodowe dla położnych. Przepisy prawne normujące pracę położnych. Powstanie, rozwój, rola i zadania organizacji zawodowych. Położnictwo nowożytne w wybranych krajach.

23. Ustawodawstwo zawodowe położnych i wymogi europejskie

Zawód położnej w świetle przepisów Unii Europejskiej. Współczesne kierunki opieki położniczej. System opieki położniczej w wybranych krajach europejskich. System opieki położniczej w Stanach Zjednoczonych. System i stan badań w opiece położniczej i ginekologicznej. System podstawowego i wyższego kształcenia położnych w wybranych krajach Europy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych. Międzynarodowe standardy kształcenia położnych. Międzynarodowe Stowarzyszenie Położnych (ICM) - konstytucja, struktura, rola, zadania. Polskie Towarzystwo Położnych - statut, rola, zadania.

24. Dydaktyka ogólna

Realizacja zamierzeń nauczyciela w procesie dydaktycznym. Konstruowanie strategii nauczania-uczenia się. Zasady nauczania. Struktura programu. Cele nauczania. Taksonomia celów. Projektowanie celów nauczania. Teorie doboru treści nauczania. Dobór treści nauczania. Pomiar dydaktyczny, pomoce dydaktyczne.

25. Dydaktyka medyczna

Przegląd metod i technik nauczania - uczenia się i wychowania zdrowotnego. Jednostka dydaktyczna, pojęcie, struktura, typologia. Hospitacja - pojęcie, cele, organizacja. Proces kontroli i oceny. Tradycyjne i nowoczesne formy kontroli nauczania i zasady ich stosowania. Egzamin z przygotowania zawodowego. Metoda kooperatywnego uczenia się jako źródło tworzenia nowych relacji nauczyciel-student. Twórczość w pracy nauczyciela. Projektowanie nauczania pielęgniarstwa. Zajęcia dydaktyczne w ramach różnych przedmiotów nauczania w zakresie pielęgniarstwa i opieki położniczej. Zasady edukacji zdrowotnej. Konstruowanie strategii kształcenia i edukacji zdrowotnej. Przegląd metod i technik edukacji zdrowotnej. Szkoły promujące zdrowie. Ewaluacja i pomiar w edukacji zdrowotnej. Środki masowego przekazu. Warsztat edukacji zdrowotnej.

26. Podstawy nauk o zarządzaniu

Zarządzanie - nauka i praktyka. Szkoła prakseologiczna, systemowa, sytuacyjna. Funkcje kierownicze. Proces decyzyjny. Style zarządzania. Doskonalenie organizacji: strategia, zmiana, konflikt.

27. Ekonomika, finanse, marketing

Modele finansowania opieki zdrowotnej. Planowanie, finansowanie i monitoring usług zdrowotnych. Wybrane analizy finansowe i ekonomiczne. Marketing usług zdrowotnych.

28. Zarządzanie zasobami ludzkimi

Znaczenie zasobów ludzkich w organizacji. Szacowanie zapotrzebowania na opiekę pielęgniarską i położniczą oraz liczbę kadr pielęgniarskich i położniczych na poziomie oddziału szpitalnego i podstawowej opieki zdrowotnej. Nabór, dobór pracowników. Programowanie adaptacji społeczno-zawodowej. Rozwój pracowników, doskonalenie, kariera zawodowa. Motywowanie, ocena pracy. Ergonomiczna analiza pracy. Usprawnianie metod pracy w ochronie zdrowia. Zarządzanie jakością.

29. Organizacja ochrony zdrowia

Zakres działania współczesnej ochrony zdrowia. Organizacja systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach świata. Podstawy organizacji narodowego systemu opieki zdrowotnej. System opieki zdrowotnej w Polsce. Opieka zdrowotna w Polsce. Instytucja lekarza rodzinnego w warunkach rynkowych i pozarynkowych źródeł finansowania ochrony zdrowia.

30. Metodologia badań naukowych i seminarium magisterskie

Przedmiot i cel badań. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Prawa autorskie. Etapy postępowania badawczego. Cele i funkcje nauki. Podział nauki. Kryteria wyodrębnienia dyscyplin i dziedzin naukowych. Pielęgniarstwo jako dyscyplina naukowa. Przedmiot, zakres, wiedza naukowa w pielęgniarstwie i opiece położniczej. Swoiste metody i techniki badań. Badania ilościowe i jakościowe. Analiza danych i wnioskowanie. Język naukowy. Upowszechnianie badań naukowych.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

(do dyspozycji uczelni)

VII. ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć dodatkowe przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu położnej, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w zakresie wiedzy położniczej, neonatologicznej i ginekologicznej.

2. W ramach praktyk student powinien zrealizować zajęcia obejmujące:

- poradnictwo dla kobiet ciężarnych, łącznie z przeprowadzeniem co najmniej 100 badań prenatalnych,

- sprawowanie nadzoru i opieki nad co najmniej 40 rodzącymi,

- przyjęcie 40 porodów, a w przypadku gdy liczba rodzących jest mniejsza - co najmniej 30 porodów pod warunkiem aktywnego udziału w 20 innych porodach,

- aktywny udział w porodzie z położenia miednicowego, a w przypadku gdy jest to niemożliwe asystowanie w warunkach symulowanych,

- wykonanie nacięcia krocza i zakładanie szwów,

- kontrola i opieka nad 40 kobietami, u których mogą wystąpić powikłania w trakcie ciąży, porodu i połogu,

- sprawowanie nadzoru i opieki nad co najmniej 40 ciężarnymi,

- sprawowanie nadzoru i opieki włącznie z przeprowadzeniem badań nad 100 położnicami i zdrowymi noworodkami,

- prowadzenie obserwacji i sprawowanie opieki nad noworodkami niedonoszonymi, przenoszonymi, z niską masą urodzeniową oraz chorymi,

- sprawowanie opieki nad kobietami z objawami patologicznymi - ginekologicznymi i położniczymi.

3. W trakcie studiów uczelnia powinna umożliwić uzyskanie przygotowania w zakresie zarządzania w położnictwie lub przygotowania pedagogicznego zgodnie z wymaganiami określonymi w odrębnych przepisach.

4. Absolwent studiów magisterskich na kierunku położnictwo zobowiązany jest do złożenia i obrony pracy magisterskiej.

5. Magister położnictwa powinien umieć:

- twórczo realizować proces kształcenia położnych na wszystkich poziomach kształcenia i doskonalenia zawodowego,

- przygotować i prowadzić edukację zdrowotną w odniesieniu do wybranego środowiska dydaktyczno-wychowawczego - opracowywać programy zdrowotne z uwzględnieniem potrzeb społeczności lokalnych,

- analizować treści zawarte w programie kształcenia położnych i dokonać szczegółowego rozkładu materiału nauczania wybranych bloków programowych,

- przygotować optymalne procedury postępowania dydaktycznego i opracować plany i konspekty do różnych typów zajęć dydaktycznych w odniesieniu do różnych odbiorców,

- znać klasyfikację i charakterystykę metod nauczania - uczenia się wykorzystywanych w kształceniu zawodowym położnych,

- dobierać optymalne i stosować wybrane metody nauczania i uczenia się w określonych sytuacjach postępowania dydaktycznego, edukacji zdrowotnej w zależności od specyfiki treści nauczania oraz celu, który należy osiągnąć,

- posługiwać się wiedzą z zakresu logiki i wiedzą filozoficzną o człowieku w kontaktach interpersonalnych w pracy zawodowej,

- formułować cele, funkcje i zadania opieki położniczej na wszystkich poziomach zarządzania,

- opracowywać założenia polityki kadrowej oraz plan zatrudniania położnych odpowiednio do strategii i zapotrzebowania pacjentów na opiekę położniczą,

- kierować procesem rozwoju kadr położnych oraz opracować system oceniania i motywowania pracowników,

- opracowywać i wdrażać standardy oraz narzędzia monitorowania opieki położniczej,

- dobierać i zastosować określone metody, techniki organizatorskie i techniki zarządzania w badaniu, rozwiązywaniu problemów organizacyjnych w zakresie opieki położniczej,

- oceniać koszt biologiczny pracy położnych w sposób zapewniający efektywne i bezpieczne wykonywanie pracy na położniczych stanowiskach,

- organizować pracę podwładnych i własną zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi, zabezpieczając interesy pacjentów, pracowników i organizacji,

- wykorzystywać przepisy prawa w działalności zawodowej.

Praktyka na stanowisku kierowniczym pielęgniarki, położnej oddziałowej i przełożonej (naczelnej)

Celem praktyki jest rozwijanie umiejętności i technik planowania, organizowania, motywowania, oceniania oraz nadzorowania pracy personelu pielęgniarskiego (stanowisko pielęgniarki, położnej oddziałowej), pomocniczego, a także innych grup zawodowych i komórek organizacyjnych instytucji służby zdrowia. Praktyczna weryfikacja wiedzy teoretycznej opanowanej w ramach specjalności zarządzania.

Praktyka pedagogiczna

Celem praktyki jest poznanie pracy szkoły wyższej kształcącej pielęgniarki lub położne (organizacji, form i metod pracy nauczyciela, czynności kierowniczych w pracy szkoły, organizacji zajęć pozaprogramowych, organizacji i prawnej regulacji rekrutacji) i kształtowanie wybranych umiejętności pedagogicznych studentów. Prowadzenie różnych typów zajęć (zajęcia teoretyczne, zajęcia praktyczne - ćwiczenia w pracowni umiejętności pielęgniarskich i położniczych, praktyki zawodowe w placówkach służby zdrowia) w ramach przedmiotów nauczania pielęgniarstwa i opieki położniczej.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku położnictwo trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów).

Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi 4.600. W standardzie określono 4.600 godzin, z których 2.300 przeznaczono na kształcenie praktyczne (zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe).

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego pełnienia roli zawodowej i powinien posiadać:

- wiedzę w zakresie nauk medycznych, w szczególności medycyny perinatalnej, neonatologii, ginekologii i pielęgniarstwa, nauk humanistycznych i społecznych,

- umiejętność wykonywania świadczeń zdrowotnych wobec kobiety i jej rodziny, kobiety ciężarnej, rodzącej, położnicy i noworodka w zakresie promocji zdrowia, profilaktyki, profesjonalnej opieki położniczo-ginekologicznej: przedkoncepcyjnej, prenatalnej, perinatalnej, w okresie przekwitania i senium,

- umiejętność współdziałania w zespole interdyscyplinarnym w zakresie profilaktyki oraz w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji w odniesieniu do wymienionych grup pacjentów,

- umiejętność rozpoznawania i monitorowania ciąży prawidłowej, samodzielnego przyjęcia porodu siłami natury oraz wykrywania stanów odbiegających od normy u matki i jej dziecka w okresie ciąży, porodu i połogu,

- umiejętność prowadzenia edukacji na temat rozrodu i metod planowania rodziny, w okresie dojrzewania, przedkoncepcyjnym, w aspekcie biologicznym, wychowawczym i społecznym oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa,

- umiejętność inicjowania i wspierania działań kobiety i jej rodziny na rzecz promowania zdrowia i podnoszenia poziomu zdrowotności społeczeństwa,

- umiejętność podejmowania działań ratowniczych w sytuacjach nagłych, dokonywania wyboru właściwych form udzielania pierwszej pomocy położniczej, mieszczących się w zakresie kwalifikacji i kompetencji zawodowych,

- umiejętność działania zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do pacjenta z poszanowaniem i respektowaniem jego praw.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW l OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 480

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE 3.150

w tym: zajęcia teoretyczne 850

zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe 2.300

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

(do dyspozycji uczelni)

RAZEM: 4.600

IV. PRAKTYKI

Czas trwania praktyk zawodowych - 28 tygodni x 40 godzin na tydzień = 1.120 godzin.

Praktyki odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej i obejmują praktyczne doskonalenie umiejętności zawodowych uzyskanych w toku realizacji przedmiotów kierunkowych. Miejscem praktyk powinny być szczególnie: sala porodowa, oddziały położnicze, noworodkowe (położniczo-noworodkowe), patologii ciąży, ginekologii, internistyczne, pediatryczne (niemowlęcy, patologii noworodka) w szpitalach klinicznych, jednostkach badawczo-rozwojowych lub wieloprofilowych szpitalach o zasięgu regionalnym oraz ośrodkach położniczej i pielęgniarskiej opieki domowej, środowiskowej i szkołach rodzenia.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Filozofia i podstawy etyki 30

2. Wychowanie fizyczne 60

3. Język obcy 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 480

1. Anatomia 60

2. Fizjologia 60

3. Embriologia i rozwój człowieka 30

4. Genetyka i embriopatie 30

5. Biochemia z biofizyką 15

6. Patomorfologia i patofizjologia 30

7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii 30

8. Zdrowie publiczne 45

9. Farmakologia 30

10. Psychologia 45

11. Socjologia 30

12. Pedagogika 30

13. Zagadnienia prawne 15

14. Badanie fizykalne 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE 3.150

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

(do dyspozycji uczelni)

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia i podstawy etyki

Przedmiot i kierunki filozofii i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych. Antropologia filozoficzna jako źródło refleksji nad człowiekiem. Przedmiot i podmiot etyki. Kodeks etyki położnej. Wartości, normy i oceny moralne. Rodowód ideowo-historyczny etyki położnictwa. Dylematy etyczne w pracy położnej i we współczesnym położnictwie. Odpowiedzialność moralna położnej.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Budowa ciała ludzkiego. Budowa i rola kości. Budowa miednicy kostnej. Budowa kanału rodnego. Budowa i mechanika mięśni. Narządy bierne i czynne ruchu. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Narządy zmysłów. Układ krążenia: serce, krążenie duże i małe, krążenie wrotne, krążenie matczyno-płodowe. Układ chłonny. Układ oddechowy: drogi oddechowe, płuca, opłucna. Układ trawienny. Układ dokrewny. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowo-płciowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Budowa gruczołu piersiowego.

2. Fizjologia

Podstawowe wiadomości w zakresie funkcji życiowych. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Podstawy elektrofizjologii. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czynność skurczowa macicy. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia wrażeń zmysłowych. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Krążenie matczyno-płodowe. Fizjologia układu krwiotwórczego. Układ trawienny - czynności motoryczne i wydzielnicze. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Przemiana materii. Fizjologia nerek. Układ renina-angiotensyna. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Fizjologia narządów płciowych. Fizjologia rozrodu. Fizjologia laktacji.

3. Embriologia i rozwój człowieka

Spermatogeneza i spermiogeneza. Owogeneza. Zaplemnienie i zapłodnienie. Wczesne stadia rozwoju człowieka. Rozwój poszczególnych układów i narządów. Rozwój, budowa i funkcja łożyska.

4. Genetyka i embriopatie

Podstawy teorii chromosomowej dziedziczenia i cytogenetyki. Budowa i funkcja komórki. Kariotyp człowieka. Aberracje chromosomów płciowych i autosomalnych oraz ich powstawanie. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Poradnictwo genetyczne. Czynniki mutagenne. Diagnostyka dysmorfologiczna. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych.

5. Biochemia z biofizyką

Biologiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim.

6. Patomorfologia i patofizjologia

Podstawowe pojęcia z zakresu patomorfologii ogólnej. Patomorfologia ogólna nowotworów. Patologia narządów płciowych żeńskich i gruczołu piersiowego. Patologia płodu i popłodu. Podstawowe pojęcia z zakresu patofizjologii. Stres. Głód tlenowy. Wstrząs. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Zaburzenia termoregulacji. Zaburzenia procesu krzepnięcia. Starzenie się organizmu, śmierć.

7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii

Podstawy wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Grzyby chorobotwórcze. Charakterystyka drobnoustrojów chorobotwórczych i pasożytów. Epidemiologia, chorobotwórczość, mechanizm zakażenia oraz drogi szerzenia się zakażeń w ustroju. Mikroflora ciała ludzkiego i otoczenia. Organizm i środowisko. Badania mikrobiologiczne.

8. Zdrowie publiczne

Higiena człowieka i środowiska. Zanieczyszczenia biosfery i metody ich ograniczenia. Higiena żywności i żywienia. Higiena nauki i pracy. Zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Polityka społeczno-zdrowotna państwa. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym. Struktura i zasoby pielęgniarstwa i położnictwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego położnych. Stanowisko pracy. Obciążenie fizyczne i psychiczne w pracy - stres organizacyjny. Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy. Położna jako świadczeniodawca usług, koszty usług.

9. Farmakologia

Podstawy farmakologii ogólnej. Mechanizmy działania leków. Losy leków w organizmie i ich biotransformacja. Farmakologia poszczególnych układów. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy chemioterapii i radioterapii. Środki dezynfekcyjne. Farmakoterapia i fitoterapia w położnictwie, neonatologii i ginekologii. Teratogenne i embriotoksyczne działanie leków. Przenikanie leków przez barierę łożyskową. Leki oksytotyczne i tokolityki. Hormony gonadotropowe i płciowe. Antykoncepcja. Farmakoterapia niepłodności. Hormonalna terapia zastępcza.

10. Psychologia

Determinanty i mechanizmy regulacyjne zachowań człowieka. Procesy poznawcze człowieka. Osobowość. Stres a zdrowie. Choroba i hospitalizacja jako sytuacje trudne. Pomoc psychologiczna. Psychologia postaw i zachowań prokreacyjnych. Psychospołeczne aspekty pokwitania, menstruacji, ciąży, połogu i karmienia piersią, planowania rodziny, menopauzy i senium. Psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego, problematyki AIDS. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Sytuacje jatrogenne w relacji położna-pacjent. Specyficzne problemy komunikowania się w okresie dojrzewania, ciąży, narodzin, klimakterium i senium. Techniki redukowania lęku, metody relaksacyjne. Zespół wypalenia zawodowego.

11. Socjologia

Socjologia instytucji i zawodów medycznych. Społeczne uwarunkowania zdrowia i choroby. Społeczne konsekwencje choroby, bezdzietności, ciąży niepożądanej. Struktura i dynamika rodziny. Modele i funkcje rodziny. Społeczne problemy młodocianych i samotnych matek. Niepełnosprawność jako problem społeczny. Dewiacje społeczne.

12. Pedagogika

Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki.

13. Zagadnienia prawne

Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawodawstwo zawodowe. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych: odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Podstawy prawa pracy.

14. Badanie fizykalne

Badanie przedmiotowe noworodków, niemowląt oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy opieki położniczej

Podstawowe pojęcia i definicje. Historia i kierunki rozwoju opieki zdrowotnej nad kobietą i dzieckiem w Polsce i na świecie. Współczesne kierunki rozwoju opieki perinatalnej. Zasady trójpoziomowej organizacji opieki perinatalnej. Rola społeczno-zawodowa położnej. Modele organizowania opieki położniczej i pracy położnej. Standardy i procedury postępowania - jakość opieki położniczej. Metody, sposoby, zasady, techniki i procedury stosowane w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą i jej dzieckiem oraz nad kobietą chorą lub zagrożoną chorobą ginekologiczną. Udział i odpowiedzialność położnej w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Podstawy badania fizykalnego. Metody gromadzenia informacji. Prowadzenie dokumentacji przez położną w szpitalu i w środowisku.

2. Poród w doświadczeniu kobiety

Zasady opieki położniczej podczas porodu. Psychoprofilaktyka porodu. Problem bólu porodowego - wsparcie w okresie porodu, pozafarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego, pozycje i udogodnienia porodowe. Bezpieczne macierzyństwo. Oczekiwania kobiety i rodziny. Poród rodzinny. Poród naturalny. Badanie położnicze zewnętrzne i wewnętrzne. Usytuowanie płodu w macicy. Ocena sytuacji położniczej. Mechanizm porodu w położeniu podłużnym główkowym. Mechanizm porodu w ułożeniach odgięciowych. Poród przy nieprawidłowym ułożeniu główki. Mechanizm porodu w położeniach miednicowych płodu. Poród w przypadkach nieprawidłowej budowy miednicy. Poród bliźniaczy. Sposoby prowadzenia porodu fizjologicznego, nieprawidłowego i patologicznego. Obroty położnicze. Zasady postępowania w porodach operacyjnych. Postępowanie w krwotokach w położnictwie. Diagnostyka w okresie okołoporodowym.

3. Promocja zdrowia

Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Ocena stanu zdrowia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Modele promocji zdrowia. Programy promocji zdrowia. Organizacja i funkcjonowanie szkoły rodzenia.

4. Metody diagnostyczne w położnictwie i ginekologii

Badanie kliniczne. Metody pobierania i sposoby postępowania z materiałem do badań. Interpretacja wyników. Badanie ekosystemu pochwy. Cytodiagnostyka, kolposkopia, badanie patomorfologiczne. Ultrasonografia. Kardiotokografia. Diagnostyka endokrynologiczna, badania biochemiczne. Badania serologiczne. Laparoskopia, histeroskopia, histerosalpingografia, amnioskopia, fetoskopia. Amniocenteza, kordocenteza. Densytometria. Samobadanie piersi, mammografia, sonomammografia. Diagnostyka radiologiczna.

5. Planowanie rodziny i seksuologia

Przygotowanie do pełnienia funkcji prokreacyjnej i rodzicielstwa. Etapy planowania rodziny. Niepowodzenia w prokreacji. Planowanie urodzeń: naturalne metody sterowania płodnością, hormonalne środki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne, mechaniczne i chemiczne środki antykoncepcyjne. Płodność po porodzie i po odstawieniu antykoncepcji. Skuteczność, zalety i wady różnych metod sterowania płodnością. Mechanizmy regulujące funkcje seksualne. Granice norm i patologii seksualnych. Modele seksualności człowieka. Aktywność seksualna w różnych okresach życia. Zaburzenia i patologie seksualne. Przemoc seksualna.

6. Anestezjologia i intensywna terapia medyczna

Podstawowe pojęcia. Pomoc doraźna. Rodzaje znieczulenia. Analgezja dożylna i domięśniowa. Analgezja wziewna. Znieczulenie przewodowe. Znieczulenie ciężarnej i rodzącej. Ból porodowy. Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia: nagłe zatrzymanie krążenia, wstrząs, krwotok, ostra niewydolność oddechowa, ostre zatrucia, ostra niewydolność nerek. Intensywna terapia noworodka. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy. Udział położnej w intensywnej terapii.

7. Położnictwo i pielęgniarstwo położnicze

Rola położnej w opiece przedkoncepcyjnej. Rozpoznanie i przebieg ciąży prawidłowej. Rola położnej w opiece okołoporodowej. Udział położnej w monitorowaniu stanu ogólnego i położniczego ciężarnej w przebiegu ciąży fizjologicznej. Patologia ciąży. Ocena ryzyka położniczego. Poród prawidłowy. Poród patologiczny. Poród zabiegowy. Udział położnej w profilaktyce i czynnościach diagnostyczno-leczniczych w przypadku powikłanego przebiegu ciąży i porodu, chorób wynikających z reakcji organizmu kobiety na ciążę i chorób niepołożniczych. Połóg prawidłowy. Patologia połogu. Karmienie piersią. Opieka nad położnicą i jej dzieckiem w fizjologicznym przebiegu połogu, w patologicznym przebiegu połogu i w przypadku współistnienia chorób matki. Udział położnej w prowadzeniu intensywnego nadzoru w stanach nagłych w położnictwie. Standardy postępowania w położnictwie. Dokumentacja medyczna.

8. Zdrowie noworodka

Czynniki warunkujące prawidłowy rozwój prenatalny i postnatalny. Specyfika opieki pielęgniarskiej nad noworodkiem. Charakterystyka noworodków uwzględniająca wiek płodowy i urodzeniową masę ciała. Stany przejściowe okresu noworodkowego. Szczepienia w okresie noworodkowym. Noworodek niedojrzały. Metoda kangura. Noworodek z hipotrofią. Patologia okresu noworodkowego. Postępowanie z noworodkiem z urazem okołoporodowym. Monitorowanie stanu noworodka. Transport noworodka. Epidemiologia i etiologia zakażeń w oddziałach noworodkowych. Zapobieganie zakażeniom w oddziałach noworodkowych.

9. Zdrowie niemowlęcia

Specyfika opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem. Rozwój psychomotoryczny dziecka. Udział położnej w wybranych profilaktycznych działaniach pediatrycznych. Zasady prawidłowego odżywiania. Udział położnej w opiece nad dzieckiem chorym. Ostre i przewlekłe zaburzenia w odżywianiu. Pielęgnowanie dzieci z wadami rozwojowymi twarzoczaszki. Stany niedoborowe. Choroby alergiczne. Postępowanie z dziećmi w chorobach poszczególnych układów, z oparzeniami oraz w chorobach metabolicznych. Problemy pielęgnacyjne i psychospołeczne dzieci z porażeniem mózgowym. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Typowe pediatryczne zabiegi pielęgniarskie. Hospitalizacja dziecka. Opieka terminalna nad dzieckiem.

10. Zdrowie życia płciowego i rozrodu

Ginekologia wieku rozwojowego. Nieprawidłowości budowy i wady rozwojowe narządów płciowych, ciała obce w narządzie rodnym, stany zapalne zewnętrznych narządów płciowych. Okres dojrzałości płciowej. Przygotowanie kobiet do samoobserwacji i samoopieki. Udział położnej w przygotowaniu rodziny do pełnienia funkcji prokreacyjnej. Niepłodność kobieca. Niepłodność męska. Wybrane elementy andrologii. Współudział położnej w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności małżeńskiej. Specyfika pielęgnowania w schorzeniach ginekologicznych. Profilaktyka, leczenie, pielęgnowanie, prewencja - stany zapalne narządów płciowych, choroby przenoszone drogą płciową. Endometrioza. Klimakterium i senium. Rola i zadania położnej w opiece nad kobietą w różnych okresach życia. Zaburzenia statyki narządu rodnego. Wysiłkowe nietrzymanie moczu. Nowotwory łagodne narządów płciowych oraz sutka. Rola i zadania położnej w przygotowaniu psychofizycznym pacjentki do badań i zabiegów diagnostycznych, operacyjnych i pielęgnacja po operacjach ginekologicznych. Metody operacyjne wykorzystywane w ginekologii.

11. Onkologia ginekologiczna

Epidemiologia i etiopatogeneza chorób nowotworowych narządów płciowych żeńskich i sutka. Udział położnej w profilaktyce, diagnostyce i terapii nowotworów narządów płciowych żeńskich i sutka. Opieka nad kobietą z nowotworem narządów płciowych z uwzględnieniem specyfiki pielęgnowania przed i po terapii. Radioterapia - rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią. Mastektomia - pielęgnowanie przed i po operacji. Grupy wsparcia. Opieka nad chorą w terminalnej fazie choroby nowotworowej. Udział położnej w terapii bólu.

12. Podstawy interny

Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny, metody diagnostyki i terapii, pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu oddechowego, pokarmowego, moczowego, sercowo-naczyniowego, krwiotwórczego i dokrewnego oraz z chorobami metabolicznymi i narządu ruchu.

13. Podstawy chirurgii

Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym. Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym. Zapobieganie zakażeniom w chirurgii. Choroby żył. Kamica dróg moczowych i żółciowych. Pielęgnowanie chorych po przebytym urazie. Zabiegi operacyjne w ciąży.

14. Podstawy psychiatrii

Ustawodawstwo dotyczące ochrony zdrowia psychicznego. Zaburzenia psychiczne związane ze sferą prokreacji. Zaburzenia i choroby psychiczne w okresie ciąży. Depresje poporodowe. Psychozy poporodowe. Zespoły lękowe. Zaburzenia psychiczne w okresie klimakterium i senium.

15. Podstawowa opieka zdrowotna

Rozwój, organizacja i zadania podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce. Rola położnej środowiskowej, rodzinnej w zespole podstawowej opieki zdrowotnej. Kompetencje położnej środowiskowej, rodzinnej. Specyfika opieki nad kobietą i jej rodziną w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Opieka położniczo-ginekologiczna, diagnoza środowiskowa i dokumentowanie działań. Rodzina jako podmiot opieki, działania położnej w sytuacji kryzysu rodziny. Udział położnej w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej.

16. Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i ginekologii

Cele i zadania rehabilitacji kompleksowej. Rola i zadania położnej w realizacji procesu rehabilitacji. Fizjoterapia w ciąży, porodzie i połogu. Fizjoterapia w okresie noworodkowym. Kinezystymulacja w połogu fizjologicznym i po cięciu cesarskim. Fizjoprofilaktyka w ginekologii. Rehabilitacja po operacjach ginekologicznych. Rehabilitacja po mastektomii i operacjach odtwórczych.

17. Choroby zakaźne w położnictwie

Mechanizmy zakażenia płodu. Choroby bakteryjne: listerioza, bruceloza, zakażenia pochwowe - rzeżączka. Choroby pasożytnicze: kiła, toksoplazmoza. Choroby wirusowe: różyczka, opryszczka, grypa, cytomegalia, ospa, półpasiec. AIDS. Wirusowe zapalenie wątroby.

18. Żywienie i dietetyka

Żywienie człowieka zdrowego i chorego - jakościowe i ilościowe zapotrzebowanie organizmu człowieka w różnych okresach życia i stanach zdrowia: okres noworodkowy, pokwitania, dojrzałości płciowej, ciąża - fizjologiczna i powikłana (cukrzyca, nadciśnienie indukowane ciążą, niedokrwistość, choroby nerek, cholestaza), okres połogu i karmienia piersią, klimakterium.

19. Historia zawodu położnej

Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu położnej. Wkład położnych w rozwój opieki położniczo-ginekologicznej. Rozwój położnictwa na ziemiach polskich - wkład lekarzy w rozwój położnictwa. Kształcenie położnych. Powstanie i rozwój szkół położnych na ziemiach polskich. Pierwsze podręczniki zawodowe dla położnych. Przepisy prawne normujące pracę położnych. Powstanie, rozwój, rola i zadania organizacji zawodowych. Położnictwo nowożytne w wybranych krajach.

20. Metodologia badań naukowych i seminarium licencjackie

Przedmiot i cel badań. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Prawa autorskie. Etapy postępowania badawczego.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

(do dyspozycji uczelni)

VII. ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć dodatkowe przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu położnej, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w zakresie wiedzy położniczej, neonatologicznej i ginekologicznej.

2. Absolwent studiów zawodowych na kierunku położnictwo zobowiązany jest do zdania egzaminu dyplomowego składającego się z części teoretycznej i praktycznej.

3. W ramach praktyk student powinien:

- prowadzić poradnictwo dla kobiet ciężarnych, łącznie z przeprowadzeniem co najmniej 100 badań prenatalnych,

- sprawować nadzór i opiekę nad co najmniej 40 rodzącymi,

- przyjąć 40 porodów, a w przypadku gdy liczba rodzących jest mniejsza - co najmniej 30 porodów pod warunkiem aktywnego udziału w 20 innych porodach,

- brać aktywny udział w porodzie z położenia miednicowego, a w przypadku gdy jest to niemożliwe, asystować w warunkach symulowanych,

- wykonać nacięcia krocza i zakładanie szwów,

- prowadzić kontrolę i opiekę nad 40 kobietami, u których mogą wystąpić powikłania w trakcie ciąży, porodu i połogu,

- sprawować nadzór i opiekę nad co najmniej 40 ciężarnymi,

- sprawować nadzór i opiekę włącznie z przeprowadzeniem badań nad 100 położnicami i zdrowymi noworodkami,

- prowadzić obserwację i sprawować opiekę nad noworodkami niedonoszonymi, przenoszonymi, z niską masą urodzeniową oraz chorymi,

- sprawować opiekę nad kobietami z objawami patologicznymi - ginekologicznymi i położniczymi.

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku stomatologia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi około 5.000, w tym 4.520 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku stomatologia uzyskuje tytuł lekarza stomatologa.

Absolwent powinien posiadać:

- umiejętność sprawowania profesjonalnej opieki dentystycznej,

- odpowiedni zakres wiedzy umożliwiający planowanie, wdrożenie i ocenę postępowania profilaktycznego i leczniczego w zakresie promocji zdrowia i edukacji prozdrowotnej,

- odpowiednie przygotowanie kliniczne oparte na naukowych podstawach i respektujące zasady humanitaryzmu,

- umiejętność prowadzenia badań naukowych w zakresie swojej specjalności oraz upowszechnianie ich wyników,

- umiejętność nauczania i zarządzania w zakresie wykonywania zawodu.

Absolwent może być zatrudniony w szkołach wyższych i ośrodkach naukowo-badawczych, publicznych i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej, a po uzyskaniu odpowiednich uprawnień prowadzić praktykę lekarza stomatologa.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 485

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.560

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 2.475

Razem: 4.520

IV. PRAKTYKI

16 tygodni x 40 godzin = 640 godzin

Zajęcia praktyczne (wakacyjne) - proponuje się odbycie tych zajęć według następującego schematu:

2 tygodnie po I roku studiów - praktyka pielęgniarska,

2 tygodnie po I roku studiów - praktyka lekarska na chirurgii ogólnej, internie lub chirurgii szczękowo-twarzowej,

4 tygodnie po II roku studiów - praktyka asystentki stomatologicznej,

4 tygodnie po III roku studiów - praktyka stomatologiczna - procedury manualne,

4 tygodnie po IV roku studiów - praktyka stomatologiczna - procedury kliniczne.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 485

1. Przedmiot do wyboru 65

2. Podstawy psychologii lekarskiej 15

3. Prawo i etyka w stomatologii 30

4. Informatyka i statystyka medyczna 45

5. Język łaciński 60

6. Języki obce 180

7. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.560

1. Chemia ogólna 60

2. Biofizyka 60

3. Biologia 60

4. Anatomia prawidłowa człowieka 135

5. Histologia z embriologią i cytologią 90

6. Fizjologia człowieka 90

7. Biochemia 105

8. Mikrobiologia z immunologią 45

9. Patomorfologia 60

10. Patofizjologia 60

11. Farmakologia 90

12. Stomatologia społeczna 90

13. Radiologia ogólna 15

14. Chirurgia ogólna z onkologią 75

15. Pierwsza pomoc medyczna 30

16. Choroby wewnętrzne 135

17. Pediatria 60

18. Otorynolaryngologia 45

19. Dermatologia z wenerologią 30

20. Psychologia kliniczna 30

21. Anestezjologia i reanimacja 30

22. Medycyna sądowa 15

23. Okulistyka 15

24. Medycyna katastrof i medycyna ratunkowa 60

25. Choroby zakaźne 30

26. Fizjologia ciąży 15

27. Fizjoterapia ogólna 15

28. Neurologia 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 2.475

zajęcia praktyczne

(kliniczne) - 1.565

1. Ergonomia w stomatologii 30 -

2. Periodontologia przedkliniczna 30 -

3. Choroby błony śluzowej 45 15

4. Gerostomatologia 45 30

5. Normy okluzji i funkcje układu 90 30

stomatognatycznego

6. Endodoncja przedkliniczna 45 -

7. Stomatologia zachowawcza przedkliniczna 45 -

8. Protetyka stomatologiczna 405 330

9. Materiałoznawstwo i sprzęt stomatologiczny 60 -

10. Stomatologia zachowawcza z endodoncją 465 405

11. Profilaktyka stomatologiczna 45 30

12. Chirurgia stomatologiczna 285 245

13. Chirurgia szczękowo-twarzowa z onkologią 75 -

14. Stomatologia wieku rozwojowego 210 180

15. Ortodoncja 195 150

16. Choroby przyzębia 120 105

17. Radiologia stomatologiczna 90 30

18. Fizjologia narządu żucia 45 -

19. Farmakologia kliniczna 30 -

20. Mikrobiologia jamy ustnej 45 -

21. Patologia jamy ustnej 45 15

22. Zarządzanie i ekonomika 30 -

VI. TREŚCI PROGAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru:

1) filozofia - główne kierunki filozoficzne i ich charakterystyka. Podstawowe założenie epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych. Antropologia filozoficzna jako źródło refleksji nad człowiekiem;

2) historia stomatologii - rozwój medycyny i nauk medycznych na przestrzeni wieków od starożytności do czasów współczesnych. Rozwój stomatologii od czasów najdawniejszych do współczesnych z uwzględnieniem stomatologii polskiej;

3) socjologia medycyny - kultura - wartości i normy społeczne. Procesy i przemiany życia społecznego. Struktura i dynamika rodziny. Modele rodziny. Socjometryczne aspekty funkcjonowania rodziny. Zachowania w zdrowiu i w chorobie. Niepełnosprawność jako problem społeczny. Socjologiczne aspekty starości i umierania. Społeczne i kulturowe uwarunkowania pracy lekarza stomatologa. Patologie społeczne dotyczące społeczeństwa, rodziny i jednostki. Techniki socjometryczne.

2. Podstawy psychologii lekarskiej

Psychologiczne determinanty zdrowia i choroby, psychologiczne mechanizmy chorobotwórcze, funkcjonowanie człowieka chorego, proces adaptacji do choroby. Psychostomatologia.

3. Prawo i etyka w stomatologii

Podstawy prawne działania gabinetu stomatologicznego. Odpowiedzialność karna, cywilna i zawodowa lekarza. Podstawy odpowiedzialności karnej. Prawa pacjenta. Podstawowe pojęcia etyki ogólnej i lekarskiej. Etyka lekarska w ujęciu historycznym. Kodeks etyki lekarskiej i inne dokumenty prawne uwzględniające zagadnienia etyki zawodowej lekarza w Polsce i na świecie. Wzór osobowy lekarza. Współczesne problemy deontologii lekarskiej. Szczegółowe zagadnienia deontologiczne.

4. Informatyka i statystyka medyczna

Rodzaje i zastosowanie systemów informacyjnych w ochronie zdrowia. Tworzenie systemów informacyjnych. Poszukiwanie, przetwarzanie i przechowywanie informacji. Ograniczenia systemów informacyjnych. Informacja w ochronie zdrowia i stomatologii. Dokumentacja medyczna. Ochrona danych osobowych. Postępy w zarządzaniu informacjami w ochronie zdrowia.

5. Język łaciński

Opanowanie podstawowych zasad gramatyki łacińskiej, terminologii anatomicznej oraz słownictwa specjalistycznego. Umiejętność poprawnego napisania diagnozy, recepty w języku łacińskim. Ćwiczenia umiejętności odczytania i zrozumienia tekstu z dziedziny stomatologii z języka łacińskiego na polski.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia ogólna

Pierwiastki główne i śladowe. Podaż, wchłanianie i transport w ustroju. Właściwości i reaktywność jonów biologicznie i ekologicznie ważnych. Elektrolity. Układy buforowe. Reakcje chemiczne w układach biologicznych. Budowa chemiczna materiałów i preparatów stosowanych w stomatologii. Reakcje zachodzące w procesie wiązania materiałów stomatologicznych.

2. Biofizyka

Materia w stanie stałym. Podstawy materiałoznawstwa stomatologicznego. Statyka i biomechanika, mechanika narządu żucia. Temperatura a wypełnienia stomatologiczne. Ogniwa galwaniczne w jamie ustnej, jonoforeza. Metody obrazowania komórek i tkanek, rentgenodiagnostyka. Ultradźwięki w stomatologii. Rezonans magnetyczny. Promieniowanie jonizujące w stomatologii. Dozymetria. Radiobiologia. Wykorzystanie źródeł światła w stomatologii. Fotometria. Światłowody. Zastosowanie laserów w stomatologii. Zagrożenia w stomatologii i zachowania obronne.

3. Biologia

Podstawowe pojęcia z ekologii. Wiadomości o organizmie i środowisku. Współzależność między organizmami w ekosystemie. Interakcje w układzie pasożyt - żywiciel. Podstawowe zasady genetyki człowieka. Kliniczne zastosowanie genetyki.

4. Anatomia prawidłowa człowieka

Podstawowe pojęcia orientacyjne w opisie budowy ciała ludzkiego. Zasady tworzenia polskich i łacińskich terminów anatomicznych. Układy narządów: bierny i czynny układ ruchu, układ krążenia (krwionośny i chłonny), oddechowy, pokarmowy, moczowo-płciowy, zmysłów. Podstawy neuroanatomii. Szczegółowa anatomia opisowa i topograficzna głowy i szyi. Tętnice: szczękowa i twarzowa, przebieg, obszary unaczynienia, miejsca wyczuwania tętna. Zespolenia żylne zewnątrz- i wewnątrz-czaszkowe, znaczenie kliniczne. Unaczynienie i unerwienie zębów, anatomia znieczuleń przewodowych. Odpływ chłonki z głowy, węzły regionalne.

5. Histologia z embriologią i cytologią

Budowa ultrastrukturalna i podstawowe funkcje komórki eukariotycznej. Cykl komórkowy i proliferacje komórek. Budowa mikroskopowa tkanek i narządów ciała ludzkiego ze szczególnym uwzględnieniem histofizjologii zęba i jamy ustnej. Rozwój zarodka, zróżnicowanie blastocytów, pochodzenie tkanki oraz rozwój głowy i szyi, a w szczególności tkanek jamy ustnej.

6. Fizjologia człowieka

Podstawowe wiadomości z zakresu funkcji życiowych człowieka. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Funkcje wydzielnicze ze szczególnym naciskiem na krew i ślinę. Transport tlenu i dwutlenku węgla w organizmie. Równowaga kwasowo-zasadowa. Żywienie i metabolizm. Znajomość wartości liczbowych podstawowych zmiennych fizjologicznych.

7. Biochemia

Biochemiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcja ważniejszych związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim. Białka - struktura, właściwości, funkcje. Kwasy nukleinowe, struktura cząsteczek DNA, replikacje DNA jądrowego. Transkrypcje. Enzymy - struktura, energetyka reakcji enzematycznych, aktywność enzymów. Metabolizm węglowodanów, lipidów, aminokwasów. Przemiana wapnia. Hormony. Płyny ustrojowe z uwzględnieniem śliny.

8. Mikrobiologia z immunologią

Klasyfikacje bakterii. Budowa i biologia komórki bakteryjnej. Mechanizmy chorobotwórcze bakterii i grzybów. Odporność na leki. Klasyfikacja i budowa wirusów. Chorobotwórczość wirusów. Szczepionki. Antygeny i przeciwciała. Układ odpornościowy. Komórki T - ich podklasy i aktywacja, interakcje komórkowe.

9. Patomorfologia

Zapalenie i procesy naprawcze. Zakrzepy, zatory, odma, wstrząs. Nowotwory. Patologie układu naczyniowego. Wady rozwojowe, w tym w obrębie twarzoczaszki. Patologie układu krwionośnego, pokarmowego, oddechowego, układu dokrewnego, krwi, awitaminozy, patologia układu kostnego, układu moczowego, mózgu i centralnego układu nerwowego łącznie z urazami, wylewami i guzami. Szczegółowo procesy patologiczne toczące się w obrębie części twarzowej czaszki, w szczególności narządu żucia.

10. Patofizjologia

Patologia ogólna. Pojęcie zdrowia i choroby. Mechanizmy kontrolujące utrzymanie homeostazy w zdrowiu i chorobie. Działanie podstawowych mechanizmów obronnych. Patogeneza ostrych załamań regulacji ustrojowych. Patomechanizm podstawowych chorób układu krążenia, oddechowego, krwiotwórczego, moczowego. Patofizjologia wątroby. Podstawowe problemy w zakresie chorób nowotworowych z uwzględnieniem jamy ustnej.

11. Farmakologia

Mechanizmy działania leków. Kinetyka i biotransformacja w zakresie poszczególnych grup leków. Dawkowanie, wskazania i przeciwwskazania stosowania leków. Zasady zapisywania leków. Zapobieganie i zwalczanie bólu występującego w czasie i po zabiegach stomatologicznych.

12. Stomatologia społeczna

Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Problemy zdrowotne mieszkańców poszczególnych regionów Polski oraz w wybranych krajach na świecie. Grupy ludności wysokiego ryzyka. Choroby społeczne. Analiza występowania wybranych chorób. Organizacja systemu ochrony zdrowia. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym:

1) higiena - związki między czynnikami środowiska zewnętrznego a zdrowiem i chorobą. Zdrowie społeczne. Higiena pracy, żywienia, komunalna, szkolna. Zapobieganie i przyczyny zakażeń w gabinetach stomatologicznych. Toksykologia środowiskowa. Oświata zdrowotna;

2) epidemiologia i medycyna środowiskowa - kryteria epidemiologicznej oceny stanu zdrowia populacji, z uwzględnieniem stanu zdrowotnego jamy ustnej. Epidemiologia wybranych chorób zakaźnych i sposoby zapobiegania. Gabinet stomatologiczny jako potencjalne ogniwo łańcucha epidemiologicznego. Promocja zdrowia realizowana przez lekarza dentystę. Środowisko a stan zdrowotny jamy ustnej;

3) zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia publicznego. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia ekologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Problemy zdrowotne mieszkańców poszczególnych regionów Polski oraz w wybranych krajach na świecie. Grupy ludności wysokiego ryzyka. Choroby społeczne (nikotynizm, alkoholizm, narkomania). Analiza występowania wybranych chorób. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Organizacja systemu ochrony zdrowia. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym. Organizacja opieki stomatologicznej.

13. Radiologia ogólna

Podstawy fizyczne i techniczne rentgenodiagnostyki. Diagnostyka narządów klatki piersiowej, jamy brzusznej i układu kostnego.

14. Chirurgia ogólna z onkologią

Chirurgiczne badanie chorego - badanie podmiotowe i przedmiotowe, dokumentacja. Badania diagnostyczne w chirurgii. Wstrząs i ostra niewydolność krążenia - patogeneza i leczenie. Aseptyka i antyseptyka w chirurgii. Rodzaje ran - proces gojenia. Terapia. Ostre choroby jamy brzusznej. Zakażenie w chirurgii. Urazy i postępowanie lecznicze. Współczesne poglądy na etiologie nowotworów. Metody diagnostyczne i terapeutyczne w onkologii. Objawy ogólne i miejscowe specyficzne dla nowotworów złośliwych. Zasady operacji transplantologicznych. Znaczenie badań przesiewowych i wczesnej diagnostyki w walce z rakiem.

15. Pierwsza pomoc medyczna

Podstawy resuscytacji oddechowo-krążeniowej. Postępowanie z chorym nieprzytomnym. Rozpoznanie i udzielenie pierwszej pomocy w nagłych przypadkach. Postępowanie z chorymi poszkodowanymi w nagłych przypadkach urazowych.

16. Choroby wewnętrzne

Zbieranie wywiadu i podstawy badania internistycznego. Prowadzenie historii choroby. Etiopatogeneza i symptomatologia chorób układu: oddechowego, krążenia, krwiotwórczego, moczowego, pokarmowego, ruchu oraz gruczołów dokrewnych ze szczególnym uwzględnieniem jednostek chorobowych, których objawy występują w jamie ustnej. Promowanie zdrowego stylu życia i znajomość chorób związanych z nałogiem palenia. Interpretacja wyników badań laboratoryjnych. Dawkowanie leków i wystawianie recept. Umiejętność powiązania istoty chorób wewnętrznych z ich symptomami występującymi w jamie ustnej mającymi wpływ na pracę lekarza stomatologa.

17. Pediatria

Rozwój fizyczny i psychiczny dziecka. Wpływ odżywiania na rozwój i stan zdrowia dziecka. Przemiana wapniowo-fosforanowa u dzieci i jej zaburzenia. Choroba odogniskowa. Diagnostyka różnicowa chorób wieku rozwojowego przebiegających z powiększeniem węzłów chłonnych okolicy szyi, w tym podżuchwowej. Choroby zakaźne wieku dziecięcego ze szczególnym zwróceniem uwagi na zmiany w obrębie jamy ustnej. Uodpornienie sztuczne przeciw chorobom zakaźnym u dzieci i młodzieży. Jednostki chorobowe warunkujące postępowanie stomatologiczne.

18. Otolaryngologia

Etiologia, patomechanizm, patomorfologia, objawy kliniczne, rozpoznanie, leczenie, rokowanie i powikłania jednostek chorobowych, z którymi w praktyce klinicznej ze względu na sąsiedztwo narządowe spotyka się lekarz stomatolog. Onkologia nosa, zatok nosa i krtani.

19. Dermatologia z wenerologią

Podstawowe pojęcia dermatologiczne. Etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie: chorób infekcyjnych skóry (bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych), chorób alergicznych, chorób przenoszonych drogą płciową. Stany przednowotworowe i nowotwory skóry. Dermatozy i kolagenozy przebiegające ze zmianami w obrębie błony śluzowej jamy ustnej.

20. Psychologia kliniczna

Osobowość - struktura, mechanizmy i rozwój. Zachowanie człowieka w sytuacjach społecznych. Pomoc psychologiczna w chorobie. Stres a zdrowie. Zależności psychosomatyczne. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Style komunikowania. Bariery komunikowania. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Psychologiczne mechanizmy kształcenia zachowań zdrowotnych. Psychologia w pedodoncji. Podstawy psychiatrii.

21. Anestezjologia i reanimacja

Przyczyny i mechanizmy zatrzymania krążenia i oddychania. Zasady prowadzenia reanimacji. Postępowanie po skutecznej reanimacji. Stany zagrożenia życia - ocena stopnia zagrożenia, postępowanie. Znieczulenie ogólne w zabiegach stomatologicznych (przygotowanie chorego, premedykacja, sprzęt anestetyczny, metody znieczulenia ogólnego, farmakologia podstawowych środków znieczulenia ogólnego, monitorowanie funkcji życiowych). Znieczulenie przewodowe w praktyce medycznej (rodzaje, metody, środki). Metody znieczulenia i analgezji w stomatologii.

22. Medycyna sądowa

Definicje i rodzaje śmierci, zmiany pośmiertne. Badania pośmiertne zwłok ludzkich. Identyfikacja zwłok. Serologia i genetyka (techniki DNA) sądowo-lekarska. Toksykologia sądowo-lekarska.

23. Okulistyka

Metody badania okulistycznego i diagnostyka chorób oczu. Urazy oka - udzielanie pierwszej pomocy. Wybrane jednostki chorobowe układu optycznego, ochronnego oka oraz przedniego i tylnego odcinka gałki ocznej. Rola zakażeń odogniskowych chorób narządu wzroku.

24. Medycyna katastrof i medycyna ratunkowa

Organizacja zabezpieczenia medycznego w katastrofach i awariach. Fazy akcji ratunkowych i zakres udzielania pomocy poszkodowanym. Postępowanie w przypadkach mnogich obrażeń ciała (opatrywanie ran, desmurgia, unieruchomienia). Zagrożenia epidemiologiczne w miejscu katastrofy. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych w oparciu o dokumenty międzynarodowego prawa humanitarnego.

25. Choroby zakaźne

Zasady rozpoznania chorób zakaźnych, badanie przedmiotowe, badanie biochemiczne, bakteriologiczne, serologiczne. Surowice, szczepionki w chorobach zakaźnych. Choroba posurowicza. Choroby wirusowe i bakteryjne w aspekcie stomatologicznym. Zatrucie pokarmowe - epidemiologia i postacie kliniczne. Wirusowe zapalenia wątroby. Zakażenie HIV i zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS). Lymfadenopatie w chorobach zakaźnych.

26. Fizjologia ciąży

Cykl miesiączkowy. Uwarunkowania hormonalne kobiety w poszczególnych okresach życia. Diagnostyka ciąży i jej monitorowanie. Łożysko i jego rola. Poród i połóg. Podstawowe zagadnienia dotyczące EPH - gestozy, konfliktu serologicznego i hypotrofii płodu. Wpływ odżywiania kobiet w ciąży na rozwój płodu.

27. Fizjoterapia ogólna

Metody stosowane w rehabilitacji medycznej, zasady i metody fizykoterapii, możliwości i cele rehabilitacji, organizacja i zasady pracy zespołów rehabilitacyjnych, organizacja rehabilitacji medycznej w Polsce. Umiejętność diagnozowania, planowania i oceny procesu rehabilitacji. Pojęcia niepełnosprawności, inwalidztwa, rodzaje rehabilitacji leczniczej oraz metody prewencji. Zastosowania metod rehabilitacji w stomatologii, wpływ fizykoterapii i kinezyterapii na organizm. Określenie rodzaju i stopnia niepełnosprawności, celów rehabilitacji, zaplanowania rehabilitacji oraz oceny jej skuteczności.

28. Neurologia

Badanie neurologiczne i jego interpretacja. Choroby naczyniowe mózgu. Urazy mózgu. Zaburzenia świadomości. Zespoły otępienne. Neurologiczne skutki przewlekle zażywanych leków, uzależnienia. Bóle głowy i twarzy. Choroby neurologiczne dorosłych i dzieci stwarzające problemy w praktyce stomatologicznej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Ergonomia w stomatologii

Zagrożenia lekarza stomatologa w miejscu pracy. Ergonomiczne zasady prowadzenia zabiegów stomatologicznych i organizacja pracy w gabinecie stomatologicznym. Metody pracy przy pacjencie siedzącym i leżącym - wady i zalety. Zespół stomatologiczny. Czynniki etiologiczne schorzeń związanych z wykonywaniem zawodu i sposoby zapobiegania. Źródła stresu i zmęczenia w praktyce stomatologicznej i metody odreagowania sytuacji stresowych.

2. Periodontologia przedkliniczna

Podstawy diagnostyki chorób przyzębia. Podstawowe zabiegi higieniczno-lecznicze.

3. Choroby błony śluzowej

Diagnozowanie i leczenie najczęściej występujących chorób błony śluzowej jamy ustnej.

4. Gerostomatologia

Zmiany w narządzie żucia w okresie starzenia się. Choroby błony śluzowej związane z wiekiem. Problemy odżywiania i metabolizmu osób starszych. Problemy leczenia ludzi w podeszłym wieku w poszczególnych specjalnościach stomatologii. Opieka stomatologiczna nad pacjentami w wieku starszym w gabinecie lekarskim i miejscu zamieszkania.

5. Normy okluzji i funkcje układu stomatognatycznego

Pojęcie układu stomatognatycznego oraz anatomia i fizjologia jego części składowych. Normy okluzji we wzajemnej relacji szczęki i żuchwy. Budowa i funkcja zespołu stawów skroniowo-żuchwowych i mięśni żucia oraz wzajemnych relacji łuków zębowych. Główne czynniki etiologiczne zaburzeń zwarcia i artykulacji. Diagnostyka zaburzeń morfologiczno-czynnościowych układu stomatognatycznego oraz zasady jego rehabilitacji. Mechanizmy odruchowe i adaptacyjne w układzie stomatognatycznym. Zasady profilaktyki zaburzeń czynnościowych narządu żucia.

6. Endodoncja przedkliniczna

Anatomia jam zębowych. Narzędzia (normy według ISO) i materiały stosowane w leczeniu endodontycznym. Techniki leczenia endodontycznego - praktyczne wykonanie w poszczególnych grupach zębów na fantomach.

7. Stomatologia zachowawcza przedkliniczna

Wstęp do nauczania stomatologii. Cele i zakres. Działy stomatologii. Gabinet stomatologiczny - wyposażenie. Zespół stomatologiczny. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Instrumentarium: sprzęt i aparatura stomatologiczna, zasady działania, obsługa. Zapobieganie zakażeniom w gabinecie. Metody utrzymania suchości pola zabiegowego. Znakowanie zębów. Zasady klasyfikacji ubytków próchnicowych według Blacka i Mounta. Opracowanie i wypełnienie ubytków klasy I-V według Blacka.

8. Protetyka stomatologiczna

Badanie lekarsko-dentystyczne. Analiza morfologicznego i czynnościowego stanu narządu żucia oraz diagnozowanie schorzeń wynikających z braków zębów lub innych tkanek układu stomatognatycznego. Planowanie leczenia protetycznego w nieskomplikowanych przypadkach klinicznych. Zabiegi kliniczne w podstawowym zakresie lecznictwa protetycznego. Wady wrodzone i nabyte, stomatopatie protetyczne, parafunkcje oraz inne zaburzenia czynnościowe w narządzie żucia. Zasady współpracy kliniczno-laboratoryjnej. Optymalny wybór uzupełnień protetycznych w określonych warunkach podłoża protetycznego oraz określenie skutków nieprawidłowo prowadzonego leczenia protetycznego. Zasady opieki pozabiegowej nad pacjentem. Uzupełnienia utraconych zębów, według wskazań: protezami stałymi, ruchomymi protezami częściowymi, protezami całkowitymi. Leczenie implantologiczne. Wykonanie prostych prac z zakresu techniki dentystycznej.

9. Materiałoznawstwo i sprzęt stomatologiczny

Wprowadzenie do materiałoznawstwa stomatologicznego. Materiały stosowane w stomatologii łącznie z technologiami materiałowymi i procedurami techniki dentystycznej, ortodontycznej i ektoprotetycznej. Charakterystyka sprzętu klinicznego i laboratoryjnego. Podstawy współczesnej techniki dentystycznej. Główne technologie związane z przetwarzaniem materiałów w toku wykonywania protez zębowych. Patomechanizm oddziaływania materiałów stomatologicznych na tkanki i narządy jamy ustnej.

10. Stomatologia zachowawcza z endodoncją

Etiologia, objawy kliniczne, diagnostyka, leczenia i zapobiegania chorobie próchnicowej. Odtwarzanie funkcji zębów przy zastosowaniu wszystkich współcześnie dostępnych środków w jamie ustnej pacjenta. Profilaktyka umożliwiająca utrzymanie zdrowej jamy ustnej. Znajomość procesów oraz postępowanie lecznicze w schorzeniach niepróchnicowego pochodzenia tkanek zmineralizowanych: abrazja, erozja, patologiczne starcie zębów. Przyczyny i leczenie nadwrażliwości zębów. Interpretacja zdjęć radiologicznych. Zapobieganie patologiom miazgi. Klasyfikacja i postępowanie w przypadkach urazów zębów. Właściwości i wskazania stosowania dostępnych materiałów stosowanych do wypełnień. Planowanie postępowania profilaktycznego, realizacja i ocena programów zdrowotnych dla grup wysokiego ryzyka w stomatologii. Ocena stanu żywotności miazgi. Procesy fizjologiczne i patologiczne zachodzące w miazdze zębowej (na poziomie komórki) oraz postępowanie lecznicze. Leczenie endodontyczne zębów jedno- i wielokorzeniowych. Powikłania w leczeniu endodontycznym. Środki lecznicze i materiały stosowane w endodoncji.

11. Profilaktyka stomatologiczna

Promocja zdrowia jamy ustnej i edukacja prozdrowotna. Istota choroby próchnicowej. Działania w zapobieganiu próchnicy. Zapobieganie powstawaniu wad zgryzu. Profilaktyka chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej. Profilaktyka chorób nowotworowych narządu żucia.

12. Chirurgia stomatologiczna

Diagnostyka schorzeń w zakresie jamy ustnej i planowanie leczenia. Wskazania i przeciwwskazania do leczenia chirurgicznego. Ocena wskazań do wykonania i interpretacja badań dodatkowych i radiologicznych. Wykonanie znieczulenia przewodowego i nasiękowego. Zaopatrzenie krwawienia poekstrakcyjnego, nacinanie ropni. Rozpoznanie połączenia ustno-zatokowego. Ocena skuteczności prowadzonego leczenia i wskazań do konsultacji specjalistycznych oraz leczenia stacjonarnego.

13. Chirurgia szczękowo-twarzowa z onkologią

Diagnostyka schorzeń nowotworowych i obrażeń w zakresie twarzoczaszki i planowanie leczenia. Wskazania i przeciwwskazania do pobierania wycinków. Udzielanie pierwszej pomocy w obrażeniach zębów, wyrostków zębodołowych i kości szczęk.

14. Stomatologia wieku rozwojowego

Leczenie zintegrowane. Promocja zdrowia. Projektowanie i realizowanie programów profilaktycznych. Stosowanie technik psychologicznych w procesie adaptacji dziecka do leczenia stomatologicznego. Skuteczne zwalczania bólu i lęku "stomatologicznego". Diagnostyka i leczenie chorób jamy ustnej wieku rozwojowego. Rozpoznanie i leczenie wad rozwojowych uzębienia. Występujące w jamie ustnej objawy chorób ogólnoustrojowych.

15. Ortodoncja

Rozwój zgryzu w powiązaniu z rozwojem i wzrostem głowy i twarzy. Wady zgryzu - klasyfikacja. Zasady rozpoznawania wad. Podstawy cefalometrii. Podstawy zapobiegania wadom nabytym. Planowanie i wdrożenie postępowania zapobiegawczego. Podstawy leczenia aparatami. Leczenie niepowikłanych wad zgryzu. Ocena przypadków zgryzu wymagających specjalistycznego leczenia korygującego.

16. Choroby przyzębia

Diagnozowanie chorób przyzębia, planowanie i leczenie. Wykonanie zabiegu profesjonalnego usunięcia płytki i złogów kamienia nazębnego z wygładzeniem powierzchni korzenia. Kiretaż zamknięty, korekta zgryzu urazowego, unieruchomienia zębów, znoszenie nadwrażliwości szyjek zębów. Wykonanie biopsji.

17. Radiologia stomatologiczna

Oddziaływanie promieniowania jonizującego. Podstawy techniki radiologicznej, obsługa sprzętu. Kontrola jakości zdjęć radiologicznych. Anatomia rentgenowska głowy ze szczególnym uwzględnieniem szczęki i żuchwy. Podstawowe metody radiologiczne stosowane w stomatologii. Interpretacja badań radiologicznych obszaru głowy i szyi. Radiografia panoramiczna i cefalometryczna. Inne techniki obrazowania. Ochrona przed promieniowaniem jonizującym. Regulacje prawne dotyczące stosowania promieniowania jonizującego.

18. Fizjologia narządu żucia

Budowa i funkcje narządu żucia. Fizjologia wyrzynania się zębów mlecznych i stałych. Funkcje poszczególnych grup zębów. Reakcja miazgi zęba na bodźce fizyczne, chemiczne. Fizjologia przyzębia i błony śluzowej. Rozwój zgryzu. Biomechanika stawu skroniowo-żuchwowego, metody badania stawu. Czynności układu stomatognatycznego w procesie żucia i połykania. Narząd żucia a proces oddychania. Warunki zwarciowe na tle rozwoju osobniczego.

19. Farmakologia kliniczna

Wiadomości ogólne z farmakologii klinicznej (farmakokinetyka, farmakogenetyka, terapia monitorowana). Interakcje farmakokinetyczne i farmakodynamiczne, objawy uboczne działania leków. Chemioterapia zakażeń bakteryjnych (monoterapia, leczenie skojarzone, zasady kojarzenia antybiotyków). Farmakoterapia stanów alergicznych i zespołów polekowych (próby uczuleniowe, zespół Hoigne'a, zespół Nicolai, zespół Stevens-Johnsona). Środki miejscowo znieczulające - objawy przedawkowania, leczenie, zależność stężeń od rodzaju znieczulenia. Farmakoterapia bólu ostrego i przewlekłego. Farmakoterapia lęku i stanów pobudzenia psychoruchowego. Awitaminozy - objawy w jamie ustnej, leczenie. Farmakoterapia krwawień i skaz krwotocznych. Farmakoterapia stanów zagrażających życiu (omdlenia, wstrząs, obrzęk płuc).

20. Mikrobiologia jamy ustnej

Jama ustna jako środowisko ekologiczne drobnoustojów w zdrowiu i chorobie. Skład flory bakteryjnej zdrowej jamy ustnej. Zasiedlanie jamy ustnej przez drobnoustroje, różnicowanie się flory bakteryjnej, czynniki warunkujące adhezję bakterii. Skład bakteryjny płytki nazębnej, homeostaza i właściwości biochemiczne warunkujące patogenność płytki. Patogenność drobnoustrojów w chorobie próchnicowej w chorobach przyzębia, zmianach ropnych w jamie ustnej, zakażonych kanałach korzeniowych. Związek zaburzeń bakteryjnych jamy ustnej z zapaleniem wsierdzia. Grzybice w jamie ustnej i inne zaburzenia bakteryjne. Zapobieganie i zwalczanie zakażeń krzyżowych. Antyseptyka, aseptyka, dezynfekcja, sterylizacja.

21. Patologia jamy ustnej

Uszkodzenie i śmierć komórki. Zaburzenia rozwoju zębów, choroba próchnicowa tkanek zmineralizowanych, choroby miazgi zęba, stany zapalne tkanek okołowierzchołkowych. Torbiele szczęk i tkanek miękkich jamy ustnej. Choroby przyzębia. Zmiany przerostowe tkanki łącznej, zmiany neoplastyczne, zaburzenia rogowacenia nabłonka i choroby błony śluzowej jamy ustnej. Guzy nabłonkowe i melanoma w jamie ustnej. Zmiany wrzodziejące w jamie ustnej i choroby pęcherzowe. Choroby i nowotwory ślinianek. Guzy pochodzenia zębowego. Wrodzone, rozwojowe, zapalne i metaboliczne choroby kośćca. Choroba Pageta, guzy i guzopodobne choroby kości. Schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego. Włóknisto-kostne procesy patologiczne w narządzie żucia. Proces zapalny. Stany przednowotworowe. Epidemiologia nowotworów jamy ustnej. Biopsja i jej znaczenie diagnostyczne.

22. Zarządzanie i ekonomika

Podstawowe pojęcia z zakresu medycyny społecznej, zdrowia publicznego, medycyny rodzinnej, zarządzania, ekonomiki, marketingu i organizacji ochrony zdrowia. Formy organizacyjne podmiotów świadczących usługi lecznicze. Zawieranie umów na udzielanie świadczeń zdrowotnych z publicznymi i niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej oraz lekarzami prywatnie praktykującymi. Podstawowa opieka medyczna. Wieloczynnikowe uwarunkowania zdrowia. Sytuacja zdrowotna społeczeństwa polskiego a system opieki zdrowotnej. Uprawnienia ludności związane z ich stanem zdrowia i mające wpływ na jego poziom. Organizacja samorządu lekarskiego. Praktyczne i ekonomiczne aspekty prowadzenia gabinetu stomatologicznego. Organizacja systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach świata. Podstawy organizacji narodowego systemu opieki zdrowotnej. Ochrona zdrowia psychicznego w Polsce i na świecie. System zaopatrzenia w leki. Instytucja lekarza rodzinnego.

VII. ZALECENIA

1. Wymiar godzinowy przedmiotów stomatologicznych stanowi około 60 % ogólnej liczby godzin.

2. Przynajmniej 50 % godzin zajęć w grupie przedmiotów kierunkowych powinno odbywać się w formie ćwiczeń praktycznej nauki zawodu.

3. Z ogólnej liczby godzin przeznaczonych na zajęcia praktyczne (kliniczne) należy 120 godzin objąć nauczaniem problemowym - zintegrowanym.

4. Przedmioty kierunkowe (przedkliniczne) obejmują zajęcia teoretyczne oraz ćwiczenia manualne, w tym na fantomach.

5. Zaleca się, aby uczelnia podała liczbę punktów ECTS - European Credit Transfer System (Europejski System Transferu Punktów Kredytowych).