Zakres zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA1)
z dnia 20 października 2005 r.
w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej

Na podstawie art. 55 ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:
§  1.
Ustala się zakres zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
§  2.
Ustala się zakres zadań pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej, który określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§  3.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
_________

1) Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. Nr 134, poz. 1439).

2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 132, poz. 1110, Nr 138, poz. 1154, Nr 157, poz. 1314, Nr 164, poz. 1366, Nr 169, poz. 1411 i Nr 179, poz. 1485.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1

ZAKRES ZADAŃ LEKARZA PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ

1.
Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, zwany dalej "lekarzem POZ", wybrany przez świadczeniobiorcę zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, planuje i realizuje opiekę lekarską nad świadczeniobiorcą w zakresie udzielanych przez niego świadczeń opieki zdrowotnej, z uwzględnieniem miejsca udzielania świadczenia (w warunkach ambulatoryjnych i domowych). Lekarz POZ koordynuje udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej.
2.
W ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej lekarz POZ współpracuje z:
1)
pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej i położną podstawowej opieki zdrowotnej, wybranymi przez świadczeniobiorcę zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
2)
pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania;
3)
innymi świadczeniodawcami, zgodnie z potrzebami świadczeniobiorców;
4)
przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia.
3.
W zakresie działań mających na celu zachowanie zdrowia świadczeniobiorcy lekarz POZ:
1)
prowadzi edukację zdrowotną;
2)
prowadzi systematyczną i okresową ocenę stanu zdrowia w ramach badań bilansowych, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami;
3)
uczestniczy w realizacji programów zdrowotnych, działając na rzecz zachowania zdrowia w społeczności lokalnej;
4)
rozpoznaje środowisko świadczeniobiorcy.
4.
W zakresie działań mających na celu profilaktykę chorób lekarz POZ:
1)
identyfikuje czynniki ryzyka oraz zagrożenia zdrowotne świadczeniobiorcy, a także podejmuje działania ukierunkowane na ich ograniczenie;
2)
koordynuje wykonanie i dokonuje kwalifikacji do obowiązkowych szczepień ochronnych świadczeniobiorcy oraz zapewnia wykonywanie szczepień, zgodnie z odrębnymi przepisami, oraz informuje o szczepieniach zalecanych;
3)
uczestniczy w realizacji programów profilaktycznych;
4)
prowadzi systematyczną i okresową ocenę stanu zdrowia w ramach badań przesiewowych zgodnie z odrębnymi przepisami.
5.
W zakresie działań mających na celu rozpoznanie chorób lekarz POZ:
1)
planuje i koordynuje postępowanie diagnostyczne, stosownie do stanu zdrowia świadczeniobiorcy;
2)
informuje świadczeniobiorcę o możliwościach postępowania diagnostycznego w odniesieniu do jego stanu zdrowia oraz wskazuje podmioty właściwe do jego przeprowadzenia;
3)
przeprowadza badanie podmiotowe świadczeniobiorcy zgodnie z wiedzą medyczną;
4)
przeprowadza badanie przedmiotowe z wykorzystaniem technik dostępnych w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej;
5)
wykonuje testy lub zleca wykonanie badań dodatkowych, a w szczególności laboratoryjnych i obrazowych;
6)
kieruje świadczeniobiorcę na konsultacje specjalistyczne w celu dalszej diagnostyki i leczenia, w przypadku gdy uzna to za konieczne;
7)
kieruje świadczeniobiorcę do jednostek lecznictwa zamkniętego w celu dalszej diagnostyki i leczenia, w przypadku gdy uzna to za konieczne;
8)
dokonuje interpretacji wyników badań i konsultacji wykonanych przez innych świadczeniodawców;
9)
orzeka o stanie zdrowia świadczeniobiorcy w oparciu o osobiste badanie i dokumentację medyczną.
6.
W zakresie działań mających na celu leczenie chorób lekarz POZ:
1)
planuje i uzgadnia ze świadczeniobiorcą postępowanie terapeutyczne, stosownie do jego problemów zdrowotnych oraz zgodnie z aktualną wiedzą medyczną;
2)
planuje i uzgadnia ze świadczeniobiorcą działania edukacyjne mające na celu ograniczenie lub wyeliminowanie stanu będącego przyczyną choroby świadczeniobiorcy;
3)
zleca i monitoruje leczenie farmakologiczne;
4)
wykonuje zabiegi i procedury medyczne;
5)
kieruje świadczeniobiorcę do wykonania zabiegów i procedur medycznych do innych świadczeniodawców;
6)
kieruje do oddziałów lecznictwa stacjonarnego, a także do zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych i opiekuńczo-leczniczych oraz do oddziałów paliatywno-hospicyjnych;
7)
kieruje do pielęgniarskiej długoterminowej opieki domowej;
8)
kieruje do leczenia uzdrowiskowego;
9)
orzeka o czasowej niezdolności do pracy lub nauki zgodnie z odrębnymi przepisami;
10)
integruje, koordynuje lub kontynuuje działania lecznicze podejmowane w odniesieniu do jego świadczeniobiorcy przez innych świadczeniodawców w ramach swoich kompetencji zawodowych.
7.
W zakresie działań mających na celu usprawnianie świadczeniobiorcy lekarz POZ:
1)
zleca wykonywanie zabiegów rehabilitacyjnych przez świadczeniodawców;
2)
wykonuje stosownie do posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz posiadanych kwalifikacji i możliwości zabiegi i procedury rehabilitacyjne;
3)
zleca wydanie świadczeniobiorcy przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych zgodnie z odrębnymi przepisami.
8.
Przepisy ust. 1-7 nie naruszają prawa i obowiązków lekarzy POZ do realizacji zadań i stosowania procedur wynikających z odrębnych przepisów.

ZAŁĄCZNIK Nr 2

ZAKRES ZADAŃ PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ

Część I
1.
Pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej, zwana dalej "pielęgniarką POZ", i położna podstawowej opieki zdrowotnej, zwana dalej "położną POZ", wybrana przez świadczeniobiorcę zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską i pielęgnacyjną, opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną nad świadczeniobiorcą w miejscu zamieszkania i nauki, z uwzględnieniem miejsca wykonywania świadczenia, w zakresie:
1)
promocji zdrowia i profilaktyki chorób;
2)
świadczeń pielęgnacyjnych;
3)
świadczeń diagnostycznych;
4)
świadczeń leczniczych;
5)
świadczeń rehabilitacyjnych.

Część II

A. Zakres zadań pielęgniarki POZ

1.
Pielęgniarka POZ planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską nad osobą, rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania, z uwzględnieniem miejsca udzielenia świadczenia, obejmując opieką:
1)
zdrowych i chorych niezależnie od płci i wieku, z wyłączeniem noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;
2)
osoby niepełnosprawne.
2.
W ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej pielęgniarka POZ współpracuje z:
1)
lekarzem POZ i w porozumieniu z lekarzem wykonuje świadczenia lecznicze;
2)
pielęgniarką POZ środowiska nauczania i wychowania lub higienistką szkolną;
3)
położną POZ;
4)
pielęgniarką opieki długoterminowej domowej;
5)
innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami podopiecznych;
6)
przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia;
7)
rodziną (opiekunami) świadczeniobiorcy.
3.
Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób obejmują:
1)
rozpoznawanie, ocenę i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym u świadczeniobiorców;
2)
rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych świadczeniobiorców;
3)
prowadzenie edukacji zdrowotnej;
4)
prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia;
5)
monitorowanie rozwoju dziecka zgodnie z odrębnymi przepisami;
6)
realizację programów zdrowotnych i profilaktyki chorób;
7)
prowadzenie działań profilaktycznych u świadczeniobiorców z grup ryzyka zdrowotnego;
8)
organizację grup wsparcia;
9)
profilaktykę chorób wieku rozwojowego;
10)
edukację w zakresie obowiązkowych szczepień ochronnych oraz informacje o szczepieniach zalecanych.
4.
Świadczenia pielęgnacyjne obejmują:
1)
realizację opieki pielęgnacyjnej u świadczeniobiorców w różnych stanach zdrowia i choroby zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i współczesnymi standardami opieki pielęgniarskiej;
2)
wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych zgodnie z odrębnymi przepisami;
3)
przygotowywanie i aktywizowanie do samoopieki i samopielęgnacji w chorobie i niepełnosprawności.
5.
Świadczenia diagnostyczne obejmują:
1)
przeprowadzanie wywiadów środowiskowych;
2)
wykonywanie badania fizykalnego;
3)
wykonywanie podstawowych pomiarów życiowych i ich ocenę oraz interpretację;
4)
ocenę stanu ogólnego chorego oraz procesu jego zdrowienia;
5)
ocenę jakości życia i wydolności psychofizycznej świadczeniobiorcy;
6)
wykrywanie odchyleń od normy rozwojowej;
7)
wykonywanie testów diagnostycznych poza laboratorium w oparciu o zestawy i aparaturę przeznaczoną do wykonywania oznaczeń w miejscu zamieszkania świadczeniobiorcy;
8)
ocenę i monitorowanie bólu;
9)
ocenę wydolności pielęgnacyjno-opiekuńczej rodziny;
10)
pobieranie materiału do badań diagnostycznych zgodnie z odrębnymi przepisami.
6.
Świadczenia lecznicze, zgodnie z odrębnymi przepisami, obejmują:
1)
udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach, w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej;
2)
podawanie leków różnymi drogami i technikami zleconymi przez lekarza oraz zgodnie z odrębnymi przepisami, w tym wykonywanie iniekcji dożylnych, podskórnych, śródskórnych oraz wykonywanie wlewów dożylnych;
3)
zakładanie opatrunków na rany, odleżyny, oparzenia;
4)
cewnikowanie pęcherza u kobiet;
5)
płukanie pęcherza;
6)
wykonywanie wlewów/wlewek doodbytniczych;
7)
wykonywanie zabiegów pielęgnacyjno-leczniczych w stomiach, przetokach i ranach trudno gojących się w porozumieniu z lekarzem;
8)
zdejmowanie szwów;
9)
wykonywanie inhalacji;
10)
wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna;
11)
stawianie baniek;
12)
ustalanie diety w żywieniu przewlekle chorych;
13)
dobór technik karmienia w zależności od stanu chorego;
14)
doraźną modyfikację dawki leków przeciwbólowych, w uzgodnieniu z lekarzem i zgodnie z wykazem leków, do podawania których uprawniona jest pielęgniarka.
7.
Świadczenia rehabilitacyjne obejmują:
1)
rehabilitację przyłóżkową w celu zapobiegania powikłaniom wynikającym z procesu chorobowego i długotrwałego unieruchomienia;
2)
usprawnianie ruchowe;
3)
drenaż ułożeniowy, prowadzenie gimnastyki oddechowej;
4)
ćwiczenia ogólnousprawniające;
5)
ułożenie i przemieszczanie chorego w łóżku.
8.
Pielęgniarka POZ środowiska nauczania i wychowania planuje i realizuje opiekę pielęgnacyjną nad świadczeniobiorcami na terenie szkoły lub w jednostce, o której mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.1)), zgodnie z odrębnymi przepisami.

B. Zakres zadań położnej POZ

1.
Położna POZ realizuje kompleksową pielęgnacyjną opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną obejmującą:
1)
edukację w zakresie planowania rodziny;
2)
opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu;
3)
opiekę nad kobietą, noworodkiem i niemowlęciem do ukończenia drugiego miesiąca życia;
4)
opiekę w chorobach ginekologicznych;
5)
opiekę nad kobietą w każdym okresie jej życia.
2.
W realizacji świadczeń opieki zdrowotnej położna POZ współpracuje z:
1)
lekarzem ginekologiem (położnikiem) udzielającym świadczeń specjalistycznych w zakresie jej zadań;
2)
lekarzem POZ i w porozumieniu z lekarzem wykonuje świadczenia lecznicze;
3)
pielęgniarką POZ;
4)
pielęgniarką POZ środowiska nauczania i wychowania;
5)
pielęgniarką opieki długoterminowej domowej;
6)
położną zatrudnioną w specjalistycznej poradni położniczo-ginekologicznej;
7)
innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami świadczeniobiorców;
8)
przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia.
3.
Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób obejmują:
1)
edukację w zakresie prozdrowotnego stylu życia kobiety;
2)
przygotowania do porodu, z uwzględnieniem porodu rodzinnego;
3)
poradnictwo w zakresie higieny odżywiania w okresie połogu;
4)
poradnictwo w zakresie pielęgnacji i prawidłowego żywienia noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;
5)
poradnictwo laktacyjne i promowanie karmienia piersią;
6)
kształtowanie postaw rodzicielskich;
7)
edukację i udzielanie porad w zakresie powrotu płodności po porodzie, metod regulacji płodności;
8)
profilaktykę chorób ginekologicznych i patologii położniczych;
9)
edukację kobiety we wszystkich okresach życia w zakresie prowadzenia samoobserwacji oraz podejmowania działań w celu wczesnego wykrywania i likwidacji czynników ryzyka nowotworowego;
10)
edukację w zakresie zapobiegania zakażeniom HIV oraz chorobom przenoszonym drogą płciową;
11)
profilaktykę chorób wieku rozwojowego;
12)
edukację w zakresie szczepień ochronnych.
4.
Świadczenia diagnostyczne obejmują:
1)
przeprowadzanie wywiadu środowiskowego/rodzinnego;
2)
monitorowanie rozwoju ciąży fizjologicznej;
3)
wykonywanie badania położniczego u kobiet;
4)
ocenę relacji rodziny z noworodkiem;
5)
monitorowanie przebiegu połogu i rozwoju noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;
6)
obserwację i ocenę rozwoju psychoruchowego noworodka i niemowlęcia oraz adaptacji do środowiska zewnętrznego;
7)
wykonywanie pomiarów u kobiety i noworodka oraz ocenę tych pomiarów;
8)
ocenę poziomu bilirubiny w oparciu o topografię zażółcenia według schematu Kramera oraz pobieranie materiałów do testów na fenyloketonurię i hypotyreozę u noworodków;
9)
wykonywanie testów diagnostycznych poza laboratorium w oparciu o zestawy i aparaturę przeznaczoną do wykonywania oznaczeń w miejscu zamieszkania świadczeniobiorcy;
10)
pobieranie materiału do badań diagnostycznych zgodnie z odrębnymi przepisami.
5.
Świadczenia pielęgnacyjne obejmują:
1)
planowanie, realizację i ocenę opieki pielęgnacyjnej nad:
a)
kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu,
b)
noworodkiem i niemowlęciem do drugiego miesiąca życia,
c)
kobietą ze schorzeniami ginekologicznymi;
2)
przygotowanie i wspieranie rodziny w opiece świadczonej na rzecz noworodka, niemowlęcia i kobiety;
3)
przygotowanie kobiety do samoopieki i samopielęgnacji.
6.
Świadczenia lecznicze, zgodnie z odrębnymi przepisami, obejmują:
1)
udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach, w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej;
2)
udzielanie pomocy położniczej i neonatologicznej w stanach nagłych do czasu przybycia lekarza;
3)
przyjmowanie porodu nagłego w warunkach domowych;
4)
zabezpieczenie naciętego lub pękniętego krocza;
5)
udzielanie pomocy w okresie laktacji;
6)
wykonywanie zabiegów leczniczych zgodnie z odrębnymi przepisami, w tym:
a)
podawanie leków różnymi drogami i technikami zleconymi przez lekarza zgodnie z odrębnymi przepisami, w tym wykonywanie iniekcji domięśniowych, dożylnych, śródskórnych oraz wykonywanie wlewów dożylnych,
b)
zdejmowanie szwów,
c)
cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet, usuwanie cewnika, płukanie pęcherza,
d)
wykonywanie wlewów/wlewek doodbytniczych,
e)
płukanie pochwy,
f)
leczenie i opatrywanie oparzeń, ran, odleżyn we współpracy z pielęgniarką POZ,
g)
wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna,
h)
ustalanie diety kobiety zgodnie z potrzebami,
i)
doraźną modyfikację dawki leczniczej leku przeciwbólowego, w uzgodnieniu z lekarzem i zgodnie z wykazem leków, do podawania których uprawniona jest położna.
7.
Świadczenia rehabilitacyjne obejmują:
1)
ćwiczenia usprawniające w ciąży, połogu i schorzeniach ginekologicznych;
2)
wykonywanie drenażu ułożeniowego u kobiety;
3)
prowadzenie gimnastyki oddechowej, relaksacyjnej, przygotowującej do porodu oraz połogu.

Część III

Przepisy załącznika nie naruszają praw i obowiązków pielęgniarki POZ i położnej POZ do realizacji zadań i stosowania procedur wynikających z odrębnych przepisów.

_________

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781 oraz z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091 i Nr 167, poz. 1400.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024