Nadzór i kontrola w pomocy społecznej.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA POLITYKI SPOŁECZNEJ 1
z dnia 23 marca 2005 r.
w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej

Na podstawie art. 134 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, Nr 99, poz. 1001 i Nr 273, poz. 2703) zarządza się, co następuje:
§  1.
Rozporządzenie określa:
1)
organizację i tryb przeprowadzania kontroli i sprawowania nadzoru;
2)
kwalifikacje inspektorów upoważnionych do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych;
3)
kwalifikacje pozostałych pracowników wykonujących z upoważnienia wojewody zadania z zakresu pomocy społecznej;
4)
wzór legitymacji uprawniającej do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych.
§  2.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1)
ustawie - należy przez to rozumieć ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;
2)
placówkach - należy przez to rozumieć placówki opiekuńczo-wychowawcze, w rozumieniu ustawy;
3)
ośrodkach - należy przez to rozumieć ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, w rozumieniu ustawy;
4)
jednostce podlegającej kontroli - należy przez to rozumieć:
a)
jednostkę organizacyjną pomocy społecznej,
b)
urząd gminy, starostwo powiatowe i urząd marszałkowski, w zakresie zadań pomocy społecznej,
c)
podmiot niepubliczny wykonujący zadanie z zakresu pomocy społecznej na podstawie umowy z organami administracji rządowej lub samorządowej,
d)
placówkę zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzoną na podstawie przepisów dotyczących działalności gospodarczej.
§  3.
1.
Czynności kontrolne są prowadzone w oparciu o plan kontroli na dany rok kalendarzowy.
2.
Plan kontroli opracowuje zespół inspektorów, a zatwierdza dyrektor właściwego do spraw pomocy społecznej wydziału urzędu wojewódzkiego.
§  4.
Czynności z zakresu kontroli wykonują zespoły inspektorów w ramach:
1)
kontroli kompleksowych;
2)
kontroli problemowych;
3)
kontroli doraźnych;
4)
kontroli sprawdzających.
§  5.
1.
Zakres kontroli kompleksowej obejmuje wszystkie sfery organizacji i funkcjonowania jednostki podlegającej kontroli wiążące się z realizacją zadania określonego w ustawie.
2.
Kontrole kompleksowe przeprowadza się nie rzadziej niż raz na trzy lata według planu kontroli.
§  6.
1.
Kontrola problemowa polega na sprawdzaniu wybranych sfer organizacji i funkcjonowania jednostki podlegającej kontroli wiążących się z realizacją zadania określonego w ustawie.
2.
Kontrolę problemową przeprowadza się według planu kontroli.
§  7.
1.
Kontrolę doraźną przeprowadza się w celu zbadania prawidłowości organizacji i funkcjonowania jednostki podlegającej kontroli w określonym zakresie.
2.
Podstawą prowadzenia kontroli doraźnej mogą być informacje uzyskane przez właściwy do spraw pomocy społecznej wydział urzędu wojewódzkiego dotyczące nieprawidłowości w organizacji i funkcjonowaniu jednostki podlegającej kontroli.
3.
Kontrola doraźna może być prowadzona w każdym czasie.
§  8.
Kontrolę sprawdzającą przeprowadza się w celu zbadania, czy i w jakim zakresie są zrealizowane zalecenia pokontrolne.
§  9.
Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli zawiera:
1)
oznaczenie organu, który wystawia upoważnienie;
2)
datę i miejsce wystawienia upoważnienia;
3)
wskazanie podstawy prawnej do przeprowadzenia kontroli;
4)
imiona i nazwiska inspektorów oraz rodzaje i numery dokumentów potwierdzających tożsamość inspektorów, a także wskazanie inspektora kierującego zespołem inspektorów;
5)
nazwę jednostki podlegającej kontroli;
6)
zakres kontroli oraz miejsce przeprowadzania kontroli;
7)
przewidywany termin, w którym przeprowadzane będą czynności kontrolne;
8)
podpis osoby udzielającej upoważnienia.
§  10.
1.
Inspektor podlega wyłączeniu od udziału w kontroli, na wniosek lub z urzędu, jeżeli wyniki kontroli mogą dotyczyć jego praw lub obowiązków albo praw lub obowiązków jego małżonka lub osoby pozostającej z nim faktycznie we wspólnym pożyciu, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia albo osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli. Powody wyłączenia kontrolującego trwają mimo ustania małżeństwa, wspólnego pożycia, przysposobienia, opieki lub kurateli.
2.
Inspektor podlega wyłączeniu również w razie zaistnienia w toku kontroli okoliczności mogących wywołać uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności.
3.
O wyłączeniu inspektora od udziału w kontroli decyduje wojewoda na wniosek inspektora lub dyrektora właściwego do spraw pomocy społecznej wydziału urzędu wojewódzkiego.
§  11.
1.
O przedmiocie i terminie rozpoczęcia kontroli zarządzający kontrolę powiadamia organ założycielski oraz kierownika jednostki podlegającej kontroli na 7 dni przed rozpoczęciem kontroli.
2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do kontroli doraźnej.
§  12.
1.
Czynności kontrolne przeprowadza się w dniach i godzinach pracy obowiązujących w jednostce podlegającej kontroli, a w jednostkach całodobowych w godz. od 700 do 1700.
2.
W razie potrzeby kontrole doraźne mogą być przeprowadzane w innych dniach i godzinach niż wskazane w ust. 1.
§  13.
1.
Kierownik jednostki podlegającej kontroli powinien:
1)
zapewnić warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli;
2)
umożliwić zespołowi inspektorów wstęp do obiektów i pomieszczeń jednostki podlegającej kontroli, a także przeprowadzenie oględzin obiektów, składników majątkowych oraz przebiegu określonych czynności objętych obowiązującym standardem;
3)
przedstawić na żądanie zespołu inspektorów informacje, dokumenty i dane dotyczące przedmiotu kontroli;
4)
udzielić zespołowi inspektorów ustnych lub pisemnych wyjaśnień w zakresie objętym kontrolą;
5)
sporządzić uwierzytelnione odpisy lub wyciągi z dokumentów oraz zestawień i danych niezbędnych do kontroli.
2. 2
W przypadku braku warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem dokumentacji, a w szczególności w przypadku nieudostępnienia inspektorom pomieszczenia i miejsca do przechowywania dokumentów, zespół inspektorów może żądać, w obecności kierownika jednostki podlegającej kontroli lub osoby przez niego upoważnionej, wydania niezbędnych dokumentów za pokwitowaniem.
§  14.
1.
Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kierownika lub wyznaczonego przez niego pracownika jednostki podlegającej kontroli.
2.
W przypadku kontroli doraźnej czynności kontrolne mogą być dokonane w obecności znajdującego się na terenie jednostki podlegającej kontroli pracownika tej jednostki.
3.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach zespół inspektorów może wnioskować o zwołanie w toku kontroli narady z pracownikami jednostki podlegającej kontroli w celu omówienia kwestii związanych z przeprowadzaną kontrolą.
4.
Naradę, o której mowa w ust. 3, zarządza kierownik jednostki podlegającej kontroli.
5.
Czynności kontrolnych dokonuje się z poszanowaniem praw oraz godności osób i rodzin korzystających ze świadczeń z pomocy społecznej.
§  15.
1.
Dokonane w postępowaniu kontrolnym ustalenia zespół inspektorów opisuje w protokole kontroli w sposób uporządkowany, zwięzły i przejrzysty.
2.
Protokół kontroli powinien zawierać:
1)
oznaczenie jednostki podlegającej kontroli, jej siedzibę i adres, imię i nazwisko kierownika, z uwzględnieniem zmian zaistniałych w okresie objętym kontrolą;
2)
imię i nazwisko, stanowisko służbowe inspektorów oraz numer i datę upoważnienia do przeprowadzania kontroli;
3)
datę rozpoczęcia i zakończenia czynności kontrolnych w jednostce podlegającej kontroli, z wymienieniem dni będących przerwami w kontroli;
4)
określenie przedmiotu kontroli i okresu objętego kontrolą;
5)
opis stwierdzonego w wyniku kontroli stanu faktycznego, w tym ujawnionych nieprawidłowości oraz ich zakresu i skutków;
6)
wskazanie podstaw dokonanych ustaleń;
7)
pouczenie o prawie i terminie zgłoszenia zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole kontroli oraz o prawie do odmowy podpisania protokołu;
8)
wzmiankę o zgłoszeniu zastrzeżeń oraz o stanowisku zajętym wobec nich przez zespół inspektorów;
9)
omówienie dokonanych w protokole kontroli poprawek, skreśleń i uzupełnień;
10)
wzmiankę o doręczeniu protokołu kontroli kierownikowi jednostki podlegającej kontroli;
11)
adnotację o wpisie do rejestru kontroli w jednostce podlegającej kontroli;
12)
podpisy członków zespołu inspektorów i kierownika jednostki podlegającej kontroli na każdej stronie protokołu;
13)
podpisy członków zespołu inspektorów i kierownika jednostki podlegającej kontroli oraz miejsce i datę podpisania protokołu kontroli, z zastrzeżeniem § 16 ust. 1;
14)
w razie odmowy podpisania protokołu kontroli - wzmiankę o tym fakcie.
3.
W przypadku gdy protokół kontroli zawiera informacje niejawne, protokół lub jego fragment oznacza się odpowiednią klauzulą tajności.
4.
Protokół kontroli sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach.
5.
Jeden egzemplarz protokołu kontroli przekazuje się, za poświadczeniem odbioru, kierownikowi jednostki podlegającej kontroli, a drugi włącza się do akt kontroli.
§  16.
1.
Kierownik jednostki podlegającej kontroli może odmówić podpisania protokołu kontroli, składając, w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, wyjaśnienie przyczyn tej odmowy.
2.
Odmowa podpisania protokołu kontroli przez kierownika jednostki podlegającej kontroli nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez zespół inspektorów i sporządzenia zaleceń pokontrolnych.
3.
Kierownikowi jednostki podlegającej kontroli przysługuje prawo zgłoszenia, przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole.
4.
Zastrzeżenia zgłasza się na piśmie do dyrektora właściwego do spraw pomocy społecznej wydziału urzędu wojewódzkiego w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli.
5.
W przypadku zgłoszenia zastrzeżeń do protokołu kontroli, termin odmowy podpisania protokołu wraz z podaniem jej przyczyn biegnie od dnia doręczenia kierownikowi jednostki podlegającej kontroli stanowiska dyrektora właściwego do spraw pomocy społecznej wydziału urzędu wojewódzkiego wobec zastrzeżeń.
6.
Pisemne zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokole kontroli są poddawane analizie przez kontrolujący daną jednostkę zespół inspektorów.
7.
Zespół inspektorów przeprowadza dodatkowe czynności kontrolne, jeżeli z analizy zastrzeżeń wynika potrzeba ich podjęcia.
8.
Z przeprowadzonych dodatkowych czynności kontrolnych sporządza się protokół.
9.
Jeżeli zespół inspektorów stwierdzi zasadność zastrzeżeń, dokonuje zmian w protokole kontroli w ten sposób, że dołącza do niego stosowny tekst w brzmieniu:
1)
"Ustalenia na str. ...... skreśla się.";
2)
"Protokół kontroli na str. ...... uzupełnia się przez dopisanie .........";
3)
"Treść ustaleń na str. ...... otrzymuje brzmienie: .........".
10.
W razie nieuwzględnienia zastrzeżeń, w całości lub w części, zespół inspektorów zajmuje stanowisko na piśmie i przekazuje je do akceptacji dyrektora właściwego do spraw pomocy społecznej wydziału urzędu wojewódzkiego.
11.
Stanowisko w sprawie zgłoszonych zastrzeżeń przekazuje się kierownikowi jednostki podlegającej kontroli.
§  17.
1.
Po zakończeniu postępowania kontrolnego, z uwzględnieniem terminu, o którym mowa w § 16 ust. 1, w przypadku stwierdzenia uchybień w jednostce podlegającej kontroli, zespół inspektorów sporządza zalecenia pokontrolne.
2.
Zalecenia pokontrolne zawierają ocenę działalności jednostki podlegającej kontroli wynikającą z ustaleń zawartych w protokole kontroli, opis przyczyn powstania, zakres i skutki stwierdzonych nieprawidłowości, wskazanie osób odpowiedzialnych za ich powstanie oraz uwagi, wnioski i zalecenia w sprawie ich usunięcia.
§  18.
Przepisy § 3-17 stosuje się odpowiednio do czynności nadzorczych.
§  19.
1. 3
Inspektorem upoważnionym do wykonywania w placówkach i ośrodkach czynności związanych z nadzorem i kontrolą może być osoba posiadająca następujące kwalifikacje:
1)
ukończone studia wyższe magisterskie na kierunkach: pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia lub politologia o specjalności profilaktyka społeczna i resocjalizacja;
2)
co najmniej trzyletni staż pracy w zawodzie pedagoga lub psychologa albo w zakresie resocjalizacji;
3)
specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej.
2. 4
Inspektorem upoważnionym do wykonywania czynności związanych z nadzorem i kontrolą w jednostkach podlegających kontroli, innych niż wymienione w ust. 1, może być osoba posiadająca następujące kwalifikacje:
1)
ukończone studia wyższe magisterskie lub wyższe zawodowe na kierunkach: prawo, administracja, ekonomia, politologia o specjalności polityka społeczna lub profilaktyka społeczna i resocjalizacja, psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna, socjologia lub ukończone studia wyższe w wyższej szkole zawodowej o specjalności praca socjalna;
2)
specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej;
3)
pięcioletni staż pracy w pomocy społecznej.
3.
Pozostałymi pracownikami wykonującymi z upoważnienia wojewody zadania z zakresu pomocy społecznej mogą być osoby posiadające następujące kwalifikacje:
1)
ukończone studia wyższe magisterskie lub wyższe zawodowe na kierunkach: prawo, ekonomia, zarządzanie i marketing, politologia o specjalności polityka społeczna lub profilaktyka społeczna i resocjalizacja, psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna, socjologia lub
2)
ukończone studia wyższe w wyższej szkole zawodowej o specjalności praca socjalna.
4.
Do kontroli spraw, przy których zachodzi konieczność zapoznania się z informacjami niejawnymi, kontrolujący inspektor powinien posiadać poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do dostępu do informacji niejawnych, uzyskane na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 11, poz. 95, z późn. zm. 5 ).
§  20.
Wzór legitymacji uprawniającej do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych stanowi załącznik do rozporządzenia.
§  21.
1.
Inspektorzy, o których mowa w § 19 ust. 1 i 2, nieposiadający specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej, wykonujący zadania związane z nadzorem i kontrolą przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, mogą wykonywać te zadania do dnia 31 grudnia 2006 r.
1a. 6
Inspektorzy, o których mowa w § 19 ust. 1 i 2, wykonujący zadania związane z nadzorem i kontrolą przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, posiadający wykształcenie wyższe na kierunkach innych niż wymienione w § 19 ust. 1 i 2, mogą wykonywać te zadania do dnia 31 grudnia 2011 r.
2.
Pracownicy, o których mowa w § 19 ust. 3, nieposiadający wykształcenia wyższego, wykonujący z upoważnienia wojewody zadania z zakresu pomocy społecznej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, mogą wykonywać te zadania do dnia 31 grudnia 2006 r.
3.
Pracownicy, o których mowa w ust. 2, mogą wykonywać z upoważnienia wojewody zadania z zakresu pomocy społecznej po dniu 31 grudnia 2006 r., jeżeli przed dniem 31 marca 2006 r. podejmą naukę na studiach wyższych, o których mowa w § 19 ust. 3 pkt 1 lub 2.
4.
Pracownicy, o których mowa w ust. 3, po dniu 31 grudnia 2010 r. mogą wykonywać z upoważnienia wojewody zadania z zakresu pomocy społecznej pod warunkiem posiadania kwalifikacji, o których mowa w § 19 ust. 3.
5.
Pracownicy, o których mowa w § 19 ust. 3, wykonujący z upoważnienia wojewody zadania z zakresu pomocy społecznej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, posiadający wykształcenie wyższe, na kierunkach studiów innych niż wymienione w § 19 ust. 3 pkt 1 lub 2, mogą nadal wykonywać te zadania.
§  22.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia 7 .

ZAŁĄCZNIK

WZÓR LEGITYMACJI UPRAWNIAJĄCEJ DO WYKONYWANIA CZYNNOŚCI NADZORCZYCH I KONTROLNYCH

wzór

Opis

Legitymacja ma formę 4-stronicowego tekturowego dokumentu o wymiarach 148 x 104 mm, gramaturze 200, w kolorze jasnoniebieskim. Strona pierwsza zawiera centralnie umieszczone tłoczone godło Rzeczypospolitej Polskiej. Strona druga zawiera miejsce na zdjęcie o wymiarach 32 x 43 mm. Napisy na wszystkich stronach są otoczone ramką o wymiarach 95 x 65 mm. Napisy oraz ramka są w kolorze czarnym.

1 Minister Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej - zabezpieczenie społeczne, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 265, poz. 2643).
2 § 13 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 20 października 2005 r. (Dz.U.05.210.1750) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2005 r.
3 § 19 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 20 października 2005 r. (Dz.U.05.210.1750) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2005 r.
4 § 19 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 20 października 2005 r. (Dz.U.05.210.1750) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2005 r.
5 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 39, poz. 462, z 2001 r. Nr 22, poz. 247, Nr 27, poz. 298, Nr 56, poz. 580, Nr 110, poz. 1189, Nr 123, poz. 1353 i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 89, poz. 804 i Nr 153, poz. 1271, z 2003 r. Nr 17, poz. 155 oraz z 2004 r. Nr 29, poz. 257.
6 § 21 ust. 1a dodany przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 20 października 2005 r. (Dz.U.05.210.1750) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2005 r.
7 Z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia traci moc rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 czerwca 2001 r. w sprawie kwalifikacji osób wykonujących z upoważnienia wojewody zadania w zakresie pomocy społecznej (Dz. U. Nr 72, poz. 754), zachowane w mocy na podstawie art. 159 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, Nr 99, poz. 1001 i Nr 273, poz. 2703).

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024