Czynności prawne – czy wiesz o nich wszystko?
Czynności prawne są nieodłączną częścią codzienności. Oświadczenia woli składa każdy, niezależnie od tego, czy kupuje chleb w pobliskiej piekarni czy bilet tramwajowy. Czym rzeczywiście są czynności prawne, jakie są ich rodzaje i ogólne zasady form?
Zrozumienie istoty czynności prawnych jest kluczowe zarówno w codziennym życiu, jak i na uczelni, podczas zajęć z prawa cywilnego. Dobrze opanowana teoria to przygotowanie do praktycznego stosowania także w przyszłym zawodzie.
Czym są czynności prawne?
Czynności prawne to nic innego jak działania osób (fizycznych lub prawnych), mających na celu wywołanie określonych skutków prawnych. By były ważne, istotne jest podejmowanie ich świadomie oraz w przewidzianych dla nich formach.
W praktyce można skrócić to do stwierdzenia, że przez złożenie oświadczenia woli strony kształtują swoje prawa i obowiązki. Najprostszymi przykładami są sprzedaż, gdzie kupujący zyskuje prawo własności na danym przedmiocie (w czynności prawnej dwustronnej) lub sporządzenie testamentu czy wypowiedzenie umowy (w czynności prawnej jednostronnej).
Elementy i rodzaje czynności prawnej
Elementami obligatoryjnymi każdej czynności prawnej są:
- przynajmniej jedno oświadczenie woli: świadome, swobodne i wyraźnie wyrażone
- dodatkowe elementy, np. czynności faktyczne lub odpowiednia forma wskazana w przepisach
Brak elementu czynności prawnej powoduje, że czynność ta nie powstaje, przez co nie wywołuje zamierzonych skutków prawnych. Dodatkowo oczywiście podmiot wyrażający swoją wolę musi mieć zdolność do czynności prawnych i nie mogą zajść żadne przesłanki czyniące czynność nieważną (w tym wady oświadczenia woli).
Wśród rodzajów czynności prawnych wyróżniamy:
- jednostronne i dwustronne
- między żyjącymi i na wypadek śmierci
- konsensualne i realne
- zobowiązujące, rozporządzające i o podwójnym skutku
- odpłatne i nieodpłatne
- kauzalne i abstrakcyjne
- upoważniające
Formy czynności prawnej
Czynności prawne mogą przybrać różne formy: od najprostszych ustnych ustaleń po wymagające akty notarialne. Ustalona przed ustawodawcę forma zależy od rodzaju czynności i jej skutków prawnych.
Wyróżniamy formę:
- Pisemną
- Dokumentową
- Elektroniczną
Warto nadmienić, że wszystkie podane wyżej formy są równoważne. Istotne jest, że forma dokumentowa jest niejako nową instytucją. Do jej zachowania wystarczy złożenie woli w postaci dokumentu, który umożliwia ustalenie osoby składającej oświadczenie.
Wśród form szczególnych wymienić można:
- Pisemną z datą pewną
- Pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym
- Akt notarialny
Wszystko, co musisz wiedzieć!
Znajomość czynności prawnych to nie tylko zdane kolokwium czy egzamin, ale również świadomość podejmowanych każdego dnia decyzji. W tym wypadku teoria to za mało! Dlatego poznaj czynności prawne od podszewki w praktycznych szkoleniach online, które znajdziesz w LEXOTECE.
Małgorzata Milewicz-Stobińska
Product Manager
LEXOTEKA