Prawo do korzystania z mieszkania małżonka
Jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. W rezultacie małżonek korzystający z tego uprawnienia staje się posiadaczem mieszkania w dobrej wierze. Powyższą zasadę stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego.
Warto jednak podkreślić, że prawo do mieszkania przysługuje „jednemu małżonkowi” wówczas, gdy stanowi składnik jego majątku osobistego. Drugi małżonek ma prawo do korzystania z tego mieszkania, jednak w sposób ograniczony realizacją celu, jaki stanowi „zaspokojenie potrzeb rodziny”. Chodzi tu o rodzinę w znaczeniu wąskim, obejmującą rodziców i dzieci lub ewentualnie samych małżonków. Nie ma też znaczenia, ile mieszkań należy do jednego małżonka. Jeżeli ma on kilka mieszkań, to drugi z małżonków może z nich korzystać. (zob. szerzej Jędrejek Grzegorz. Art. 28(1). W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany. System Informacji Prawnej LEX, 2019).
Bliżej przedmiotowemu zagadnieniu prawnemu przyjrzeli się również Aleksandra Partyk i Tomasz Partyk w "Prawnorodzinny tytuł do korzystania z mieszkania współmałżonka", gdzie analizie poddano dorobek judykatury.
Status lokatora
W oparciu o lekturę orzecznictwa, ww. autorzy wskazują, że małżonek legitymujący się prawnorodzinnym tytułem do lokalu lub domu ma status lokatora, w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów. W rezultacie, w przypadku ewentualnej eksmisji (po ustaniu małżeństwa) konieczne jest orzekanie w przedmiocie przysługiwania mu prawa do lokalu socjalnego.
Zobacz też: Paweł Wiśniewski "Postępowanie w sprawie z powództwa o eksmisję z lokalu mieszkalnego".
Czas trwania prawa do korzystania z mieszkania
W innej grupie orzeczeń znaleźć można z kolei pogląd, że prawnorodzinny tytuł do lokalu (domu) trwa tak długo, jak długo istnieje małżeństwo w sensie prawnym. Okoliczności faktyczne (np. separacja faktyczna, nieobecność lub zaginięcie małżonka) nie mają znaczenia dla bytu tego uprawnienia. Dla jego istnienia nieistotny jest również ustrój majątkowy panujący w małżeństwie, w szczególności wprowadzenie ustroju rozdzielności majątkowej nie powoduje jego ustania.
Podsumowując, sytuacja prawna małżonka wydaje się być bardzo silna.
Wojciech Kowalski
product manager Działu Legal