Środki zaskarżenia w sprawach dostępu do informacji publicznej
Najogólniej rzecz ujmując, informacje na temat tego, co wiąże się bezpośrednio z funkcjonowaniem i trybem działania organów władzy publicznej oraz innych podmiotów wykonujących zadania publiczne, stanowią tzw. informację publiczną. Co do zasady, każdemu przysługuje, prawo dostępu do informacji publicznej. Nie zawsze ją jednak otrzymuje. W takich wypadkach prawo wyposaża nas w określone środki zaskarżenia, które mają doprowadzić do realizacji przysługującego nam prawa.
Katalog przedmiotowych środków zaskarżenia w sprawach dostępu do informacji publicznej nie jest oczywisty, podobnie jak nie są oczywiste sytuacje, w których możemy je zastosować. W jasny i wyczerpujący sposób opisuje je M. Wilbrandt-Gotowicz w procedurze: Środki zaskarżenia w sprawach dostępu do informacji publicznej
Jak może zareagować adresat wniosku o udostępnienie informacji publicznej?
Jak wskazuje Autorka procedury, w następstwie rozpatrzenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej adresat wniosku może, w zależności od okoliczności:
- wysłać wnioskodawcy powiadomienie związane z brakiem realizacji zakresu podmiotowego lub przedmiotowego trybu wnioskowego udostępnienia informacji publicznej;
- udostępnić informację w postaci zanonimizowanej albo niezanonimizowanej;
- wydać decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej (w tym informacji przetworzonej);
- wydać decyzję o umorzeniu postępowania o udzielenie informacji;
- nie zareagować w postaci stosownego powiadomienia, udostępnienia informacji publicznej czy wydania decyzji odmownej.
Postępowanie zmierzające w kierunku udostępnienia informacji publicznej nie toczy się w trybie przewidzianym w kodeksie postępowania administracyjnego. W wypadku gdy podmiot zobowiązany rozważa wydanie decyzji odmownej, do postępowania w tym przedmiocie mają jednak zastosowanie przepisy k.p.a.
Kiedy można wnieść skargę do sądu administracyjnego?
Nieudostępnienie informacji publicznej w terminie, jak również niewydanie w terminie decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Skarga dotyczy najczęściej bezczynności w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.
Skargą na bezczynność można również objąć przypadek, w którym podmiot zobowiązany co prawda udostępnił informację, jednak zdaniem wnioskodawcy udostępniona informacja nie odpowiada zakresowi przedmiotowemu wniosku (np. realizuje żądanie jedynie w części), czy nie odpowiada żądaniu (np. udostępnienie informacji zanonimizowanej wobec wyraźnego żądania udostępnienia informacji niezanonimizowanej).
Skargę na bezczynność adresata wniosku składa się za jego pośrednictwem do właściwego miejscowo wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Skarga na bezczynność w przedmiocie udzielenia informacji publicznej nie musi być poprzedzona żadnym środkiem zaskarżenia na drodze administracyjnej i może być wniesiona bez wezwania do usunięcia naruszenia prawa.
Do których decyzji stosuje się procedurę administracyjną?
W procedurze czytamy, że do:
- decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej (w tym informacji przetworzonej) oraz
- decyzji o umorzeniu postępowania o udzielenie informacji publicznej,
stosuje się przepisy k.p.a.
Od tego typu decyzji służy zatem odwołanie do organu wyższego stopnia (wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w odniesieniu do decyzji wydanych w I instancji przez ministra lub SKO).
Odpowiednio przepisy k.p.a. stosuje się również do rozstrzygnięć podmiotów niebędących organami władzy publicznej, przy czym od decyzji tych podmiotów przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Jeżeli decyzja o odmowie udostępniania informacji publicznej (o umorzeniu postępowania o udzielenie informacji) zostanie utrzymana w mocy po rozpoznaniu odwołania przez organ odwoławczy albo po ponownym rozpatrzeniu sprawy w wyniku złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, decyzje w tym przedmiocie podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego.
Co w sytuacji uzyskania informacji niepełnej, nieadekwatnej do wniosku?
Jeżeli zdaniem wnioskodawcy podmiot zobowiązany nie zrealizował w pełni złożonego wniosku o udostępnienie informacji publicznej (np. udzielenie informacji nastąpiło jedynie w części, w innej formie niż wskazanej we wniosku) może wystąpić do sądu administracyjnego ze skargą na bezczynność podmiotu zobowiązanego.
M. Wilbrandt-Gotowicz wskazuje, że trudniej natomiast skutecznie kwestionować jest jakość, prawidłowość uzyskanej informacji, jeżeli nie wiąże się ona z brakiem zupełności.
W ramach rozpoznawania skargi na bezczynność organu w zakresie udzielenia informacji publicznej sąd nie jest uprawniony do oceny, czy udzielone odpowiedzi są prawidłowe. Ocenie sądu nie podlega bowiem kwestia jakości udzielonych informacji, a jedynie to, czy zostały one udzielone.
Kwestia czy udzielona odpowiedź zaspokaja oczekiwania strony, czy jest zgodna ze stanem rzeczywistym lub nie, może być przedmiotem odrębnych postępowań, np. cywilnych odszkodowawczych, karnych na podstawie art. 23 u.d.i.p. i innych.
Więcej informacji na temat przebiegu postępowania znajdziesz we wspomnianej procedurze: Środki zaskarżenia w sprawach dostępu do informacji publicznej
product manager Działu Legal