Sytuacja prawna obywateli Ukrainy w Polsce - poradnik
Wojna Rosji z Ukrainą trwa już ponad pół roku i raczej nie jest prawdopodobne, aby miała skończyć się w najbliższej przyszłości. Na teren Polski w tym czasie przybyło kilka milionów uciekających przed wojną uchodźców z Ukrainy, z których część traktowała Polskę tylko jako kraj tranzytowy, ale większość postanowiła tutaj poczekać na dalszy rozwój wydarzeń. Eksperci zapowiadają, że przed nadejściem zimy możemy się spodziewać kolejnej fali uchodźców, dlatego warto sobie przypomnieć, na jakich zasadach uchodźcy z Ukrainy mogą wjeżdżać, przebywać i pracować na terenie Polski.
Obecnie sytuacja Ukraińców uciekających przed wojną na teren Polski regulowana jest przede wszystkim przepisami tzw. specustawy ukraińskiej. Język aktów prawnych nie dla każdego jednak jest zrozumiały, dlatego zainteresowanym polecam zapoznanie się z Poradnikiem dla uchodźców z Ukrainy, który w przystępny sposób wyjaśnia wspomniane zawiłości prawa.
Przekraczanie granic przez uchodźców z Ukrainy
Aktualnie obywatel Ukrainy, aby przekroczyć granicę z Polską, nie potrzebuje ani wizy ani ważnego paszportu. Zalecane jest posiadanie dowolnego dokumentu potwierdzającego tożsamość, ale także osoby nieposiadające żadnych dokumentów mogą być wpuszczone do Polski za zgodą Komendanta Straży Granicznej na okres do 15 dni.
Jeśli dziecko przekracza granicę pod opieką osoby niebędącej jego rodzicem lub opiekunem prawnym, powinno posiadać notarialną zgodę rodziców na opuszczenie kraju, ze wskazaniem osoby, która powinna sprawować nad nim w tym czasie opiekę.
Zgodnie z przepisami specustawy, obywatele Ukrainy uciekający przed wojną mogą przebywać legalnie na terenie Polski przez 18 miesięcy, licząc od 24.02.2022 r. Należy jednak pamiętać, że wyjazd obywatela Ukrainy z Polski na okres dłuższy niż 1 miesiąc uniemożliwia mu już powrót do Polski na uproszczonych zasadach wynikających ze specustawy.
Nadawanie numeru PESEL obywatelom Ukrainy
Po wjeździe do Polski obywatel Ukrainy powinien w dowolnym urzędzie gminy złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL, gdyż nadanie tego numeru poświadcza legalność jego pobytu na terenie Polski. Jeśli wnioskujący nie ma żadnego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość i nie miał go już w momencie przekraczania granicy, musi złożyć odpowiednie oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej.
Zakładanie profilu zaufanego obywatelowi Ukrainy
Wnioskując o nadanie numeru PESEL obywatel Ukrainy może również zgodzić się na utworzenie profilu zaufanego, przy pomocy którego może od tego momentu potwierdzać swoją tożsamość. Może w tym celu korzystać z wydruku danych osobowych z profilu albo posługiwać się w sytuacjach wymagających potwierdzenia tożsamości (np. w urzędach) aplikacją mobilną.
Zatrudnianie obywateli Ukrainy
Specustawa ukraińska ułatwia nie tylko procedury wjazdowe i legalizację pobytu obywateli Ukrainy, ale także upraszcza zasady podejmowania przez nich legalnej pracy w naszym kraju.
Ułatwienia te obejmują obywateli Ukrainy i ich małżonków, jeśli ich przybycie do Polski związane było z działaniami wojennymi na terenie Ukrainy. Dotyczy to również najbliższej rodziny obywatela Ukrainy posiadającego Kartę Polaka - jeśli członkowie tej rodziny przybyli do Polski uciekając przed wojną - mogą podjąć zatrudnienie na uproszczonych zasadach. Jakie to zasady? Takie same jak przy zatrudnianiu obywateli Polski, tyle tylko, że w przypadku zatrudnienia Ukraińca podmiot powierzający mu pracę ma obowiązek powiadomić właściwy powiatowy urząd pracy w terminie 14 dni. Powiadomienia powinien dokonać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego praca.gov.pl.
To podstawowe informacje na temat sytuacji prawnej uchodźców z Ukrainy uciekających przed wojną do Polski, ale znacznie więcej na ten temat można znaleźć w polecanym wyżej poradniku, opracowanym dla ułatwienia w trzech wersjach językowych - polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej.
Poradnik dostępny jest również w module LEX Sytuacje Nadzwyczajne, który w jednym miejscu gromadzi profesjonalną informację prawną i branżową o zmianach legislacyjnych związanych z pomocą obywatelom Ukrainy. Moduł udostępniliśmy bezpłatnie wszystkim klientom programu LEX, ale mogą z niego skorzystać także osoby niebędące naszymi użytkownikami.
product manager