Transakcja okazjonalna na gruncie ustawy AML
Czym różni się transakcja okazjonalna od stosunków gospodarczych - to tylko jedna z kwestii wciąż budzących kontrowersje na gruncie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (AML). Mimo upływu lat od jej wejścia w życie, w dalszym ciągu rozróżnienie dwóch podstawowych typów relacji instytucji obowiązanych z klientami stanowi problem. Wpływa to na odpowiedni sposób spełniania środków bezpieczeństwa finansowego. Jak uniknąć negatywnych konsekwencji poprawnie określając typ relacji w swojej instytucji
Kiedy mamy do czynienia ze stosunkiem gospodarczym?
W ustawie AML znajdziemy definicję legalną stosunku gospodarczego (art. 2 ust. 2 pkt 20). Określa go jako stosunek instytucji obowiązanej z klientem, związany z działalnością zawodową instytucji obowiązanej, który w chwili nawiązywania wykazuje cechę trwałości. Mimo wskazania warunków, które muszą być spełnione by o nim mówić, wciąż budzi kontrowersje. Dlaczego?
Niemożliwe jest określenie, czy mamy do czynienia ze stosunkiem gospodarczym, bez zbadania każdego przypadku indywidualnie. Przy ocenie należy sprawdzić m.in. czy relacja instytucji z klientem jest utrwalona (czy wykazuje cechę trwałości) np. poprzez umowę. Dodatkowo powinno się zwrócić uwagę na całokształt relacji z klientem, tzn. dokonać oceny poprzez pryzmat wszystkich czynności dla niego wykonywanych. Co w sytuacji, gdy dokonano dopiero jednej czynności? Wtedy pomocne może być prognozowanie, czy z konkretnej czynności może wynikać konieczność poprowadzenia następnych.
Przykładem stosunku gospodarczego może być sytuacja, w której klient posiadający rachunek bankowy w określonym banku, w jego kasie opłaca rachunki za prąd, wodę gotówką. Czynność ta bezpośrednio nie dotyczy jego rachunku, ale wciąż mieści się w granicach stosunku łączącego go z bankiem. Stosunkiem gospodarczym jest również wpłata kasowa gotówki przez klienta banku, który posiada czynny rachunek bieżący, na rachunek prowadzony w innym banku.
Co można uznać za transakcję okazjonalną?
Do określenia czym jest transakcja okazjonalna we wstępie konieczne było zdefiniowanie stosunku gospodarczego. Bowiem definicja legalna z art. 2 ust. 2 pkt 22 ustawy AML określa je jako transakcje, które nie są przeprowadzane w ramach stosunków gospodarczych. Należy przez to rozumieć brak stosunku gospodarczego łączącego osobę przeprowadzającą transakcję z klientem. W szczególności chodzi tutaj o brak umowy między instytucją a klientem.
Wyróżniamy dwa rodzaje transakcji okazjonalnych - imienne i na okaziciela. Pierwsze z nich charakteryzują się tym, że na potwierdzenie kupna/ sprzedaży wystawiany jest dowód zawierający dane identyfikujące klienta. Odwrotnie w przypadku transakcji na okaziciela - ich dowód danych klienta nie posiada. Dlatego też często nazywa się je anonimowymi. Ich wykorzystywanie, w szczególności w przypadku działalności kantorowej, która znacznie wpływa na ryzyko prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Transakcją okazjonalną jest również wpłata kasowa, dokonywana przez podmiot niebędący klientem banku, na rachunek powierniczy prowadzony przez bank.
Obowiązek zastosowania środków bezpieczeństwa
Podział na stosunki gospodarcze i transakcje okazjonalne wpływa na obowiązek zastosowania środków bezpieczeństwa finansowego dla klientów instytucji. Został on nałożony i w przypadku nawiązania stosunku gospodarczego, i w przypadku przeprowadzania transakcji okazjonalnej. Jednakże w przypadku transakcji dopuszczono pewne udogodnienia. Jakie?
Tego dowiesz się z nagrania ze szkoleniu online, które poprowadził Wojciech Kapica, ekspert w zakresie regulacji sektora finansowego oraz systemów zgodności, omówi problematykę transakcji okazjonalnych i zasady stosowania środków bezpieczeństwa finansowego względem nich. Opowiedział m.in. o tym :
- jak stosować progi w stosunku do transakcji okazjonalnych;
- jak stosować środki bezpieczeństwa finansowego w odniesieniu do transakcji okazjonalnych;
- jak monitorować transakcje okazjonalne.
Nagranie ze szkolenia zainteresuje wszystkich zaangażowanych w proces przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, a w szczególności pracowników departamentów: ryzyka, compliance, audytu wewnętrznego, kontroli wewnętrznej oraz prawnych.
