Kontrowersyjne zmiany w procedurze karnej już obowiązują

22 czerwca 2021 r. weszły w życie zmiany w kpk oraz kk. Co do zasady mają dostosowywać polskie przepisy do dyrektywy w sprawie zwalczania terroryzmu. Prawnicy podkreślają jednak, że pod takim szyldem próbuje się wprowadzić dodatkowo kilka istotnych z punktu widzenia gwarancji procesowych zmian. Co się zmieni?

Jak wskazuje Autorka dostępnego w LEX komentarza praktycznego - Wdrożenie przepisów w sprawie zwalczania terroryzmu do procedury karnej w praktyce zmiany w zakresie postępowania karnego dotyczą kilku instytucji, w tym m.in. listu żelaznego, regulacji dotyczących przeglądania akt i sporządzania odpisów, doręczania postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania oraz instytucji poręczenia majątkowego.

Przeglądanie akt sprawy, czynienie odpisów i kserokopii

W uzasadnieniu projektu do zmian ustawodawca wskazał, że obecne regulacje, w których do udostępniania akt zakończonych postępowań przygotowawczych stosowane są przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej, niejednokrotnie prowadzą do niewłaściwego w stosunku do celów tej ustawy ujawniania informacji zawartych w aktach takich postępowań. Stwarza to zagrożenie konstytucyjnie gwarantowanym wolnościom i prawom. Rozwiązanie przyjęte w art. 156 § 5b k.p.k. pozwoli zdaniem ustawodawcy na objęcie ochroną informacji zawartych w materiałach sprawy, w celu zagwarantowania możliwości efektywnego kontynuowania postępowania w przypadku zaistnienia do tego podstaw oraz zapewnienia dostatecznej ochrony interesów osób uczestniczących w postępowaniu, z drugiej zaś strony pozwoli na udostępnianie akt sprawy w przypadkach za tym przemawiających, np. do celów naukowych, analitycznych lub szkoleniowych. Jak zauważa Autorka, we wskazanym komentarzu: "Skutkiem wprowadzonej zmiany jest możliwość odmowy dostępu do całych akt sprawy zakończonego postępowania przygotowawczego albo do ich określonej części, gdy in concreto okaże się to niewskazane ze względu na to, że mogą mieć jeszcze znaczenie dla innego toczącego się postępowania przygotowawczego albo z uwagi na ważny interes państwa".

Dane informatyczne i ich zabezpieczenie

Ustawa nowelizująca z 20.04.2021 r. wprowadza do systemu instytucji uniemożliwienia dostępu do danych, których udostępnianie samo w sobie stanowi czyn zabroniony. W tym zakresie ustawa rozszerza także instytucję zabezpieczenia na treści publikowane lub udostępniane drogą elektroniczną, np. na forach internetowych, oraz rozszerza katalog podmiotów zobowiązanych do wykonania żądania sądu lub prokuratora o zabezpieczenie treści o administratora treści. W treści art. 218a k.p.k. rozszerzono katalog podmiotów obowiązanych do zabezpieczenia danych informatycznych, obejmując nim – poza już wymienionymi – także inne podmioty, które w społeczno-gospodarczych realiach zapewniają przekaz danych informatycznych oraz udostępnianie i publikowanie treści drogą elektroniczną, a to podmioty świadczące usługi drogą elektroniczną oraz dostawców usług cyfrowych, o których mowa w ustawie z 5.07.2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa.

Zmiany w regulacjach dotyczących listu żelaznego

Zmiany w regulacjach dotyczących instytucji listu żelaznego dotyczą:

• zapewnienia wpływu prokuratora na stosowanie tej instytucji na etapie postępowania przygotowawczego,
• ukształtowania mechanizmu rozwiązywania kolizji listu żelaznego z wcześniej zastosowanym tymczasowym aresztowaniem poprzez wprowadzenie podstawy do obligatoryjnego uchylenia tymczasowego aresztowania przez sąd orzekający o wydaniu listu żelaznego,
• doprecyzowania przepisu stanowiącego podstawę do zaskarżenia postanowienia w przedmiocie wydania listu żelaznego,
• dodania unormowania przesądzającego o tym, że wniosek o wydanie podejrzanemu listu żelaznego nie wstrzymuje rozpoznania wniosku o zastosowanie wobec niego tymczasowego aresztowania, co akcentuje brak konkurencyjności obu zbiegających się postępowań incydentalnych.

Zmiany w poręczeniach majątkowych

W konsekwencji wprowadzonych zmian przedmiot poręczenia majątkowego nie może pochodzić z przysporzenia na rzecz oskarżonego albo innej osoby składającej poręczenie dokonanego na ten cel. Sąd albo prokurator może uzależnić przyjęcie przedmiotu poręczenia majątkowego od wskazania przez osobę składającą poręczenie źródła pochodzenia tego przedmiotu.

Kontrowersyjne zmiany w procedurze karnej w związku z dyrektywą w sprawie zwalczania terroryzmu - zaproszenie na szkolenie

Podczas szkolenia online, które odbędzie się 30 czerwca o godz. 15.00 omówione zostaną niniejsze zmiany, zgodnie z programem:

1. Wstęp, idea, cel zmian
2. Regulacje związane z dostosowaniem polskich przepisów do dyrektywy w sprawie zwalczania terroryzmu
3. Ograniczenie dostępu do akt zakończonych postępowań
4. Przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe
5. Jednoosobowe składy sądu w postępowaniu apelacyjnym
6. Dane informatyczne i ich zabezpieczenie
7. Wpływ prokuratora na stosowanie listu żelaznego na etapie postępowania przygotowawczego
8. Zmiany w poręczeniach majątkowych

Katarzyna Irytowska

Product manager LEX Kancelaria Prawna