Wykreślenie i przywrócenie do rejestru podatnika VAT
Bycie podatnikiem VAT łączy się z posiadaniem formalnych znamion statusu podatnika, czyli m.in. uzyskaniem NIP i prawem do wystawiania faktur. Podatnik niezarejestrowany, bądź z rejestru wykreślony – nie może realizować prawa do odliczenia podatku naliczonego. Procedury podatkowe szczegółowo omawiają te zagadnienia.
Podatnicy, którzy chcą bądź muszą być czynnymi podatnikami VAT, są zobowiązani złożyć naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego zgłoszenie w tym zakresie. Rejestracja do VAT jest dokonywana na formularzu VAT-R, dotyczy to również zgłoszenia do VAT unijnego.
Rejestracja jest kluczowa dla realizacji prawa do odliczenia, z którego mogą korzystać tylko podatnicy zarejestrowani do VAT. W latach 2019-2020 regulacje te podległy zmianom, warto zatem usystematyzować sobie szczegółowe informacje w tym zakresie.
Przesłanki wykreślenia podatnika z rejestru VAT
Naczelnik urzędu skarbowego wykreśli podatnika z rejestru VAT w przypadku gdy:
- podatnik nie istnieje,
- mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem,
- dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą,
- podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.
Poza ww. przesłankami do wykreślenia podatnika z rejestru są także:
- zawieszenie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy,
- nieskładanie deklaracji lub
- składanie deklaracji zerowych.
Zapraszam do zapoznania się z następującymi procedurami podatkowymi:
Wykreślenie podatnika z rejestru VAT na wniosek – procedura ma na celu przedstawienie czynności i zdarzeń mających miejsce w związku z zaprzestaniem przez podatnika wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu i złożeniem wniosku o wykreślenie go z rejestru podatników VAT. Zgodnie z art. 96 ust. 6 u.p.t.u., jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego, a zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Zawiadomienie to jest na druku VAT-Z.
Wykreślenie z urzędu podatnika z rejestru podatników VAT czynnych – procedura ma na celu przedstawienie sytuacji, w których organy podatkowe mają prawo wykreślić podatnika VAT z urzędu z rejestru podatników VAT. Organ podatkowy ma zasadniczy obowiązek weryfikacji prawidłowości danych podawanych przez podatników w zgłoszeniu rejestracyjnym (aktualizacyjnym) VAT. Jeśli okaże się, że podmiot widniejący w rejestrze VAT faktycznie nie istnieje, wówczas stanowi to dla organu podatkowego przesłankę do wykreślenia go z rejestru podatników. Dotyczy to sytuacji, w której złożono zgłoszenie VAT z danymi podmiotu faktycznie nieistniejącego albo na dane podmiotu, który wprawdzie istnieje, ale nigdy nie podejmował działalności gospodarczej i nie był autorem zgłoszenia VAT. Procedura szczegółowo omawia także pozostałe przesłanki wykreślenia podatnika VAT z rejestru – m.in. brak kontaktu z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem czy nieprawdziwość danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym.
Wykreślenie podatnika z rejestru VAT UE na wniosek – procedura ma na celu przedstawienie działań związanych z wykreśleniem podatnika z rejestru podatników VAT UE na jego wniosek. Na podatnikach, którzy są zarejestrowani w charakterze podatników VAT UE, ciąży obowiązek powiadomienia organu podatkowego o tym, że zaprzestali dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych, tzn. nie dokonują ani nabyć wewnątrzwspólnotowych, ani dostaw wewnątrzwspólnotowych, ani nie świadczą usług wewnątrzwspólnotowych, ani nie nabywają takich usług. Takie zawiadomienie (składane jako aktualizacja druku VAT-R w ciągu 15 dni od zaprzestania wykonywania czynności) stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT.
Wykreślenie z urzędu podatnika z rejestru podatników VAT UE – procedura pozwala ustalić, czy w danym przypadku istnieją przesłanki do wykreślenia przez naczelnika urzędu skarbowego z urzędu podatnika z rejestru podatników VAT UE. Szczegółowo omawia ona wszystkie przesłanki wykreślenia podatnika z rejestru, które wymaga wydania decyzji.
Wykreślenie z rejestru VAT podatników przedsiębiorstwa w spadku – procedura ma na celu przedstawienie przypadków, w których organ podatkowy wykreśla (z urzędu) przedsiębiorstwo w spadku z rejestru podatników VAT. Organ ten powinien bowiem weryfikować, czy nie miały miejsca określone zdarzenia mające wpływ na byt przedsiębiorstwa w spadku, skutkujące koniecznością wykreślenia go z rejestru podatników VAT. Są one różne w zależności od tego, czy i kiedy został ustanowiony zarząd sukcesyjny nad przedsiębiorstwem w spadku. W przypadku zajścia przesłanek określonych w art. 97 ust. 7b u.p.t.u. naczelnik urzędu skarbowego wykreśla przedsiębiorstwo w spadku z rejestru podatników VAT czynnych.
Przywrócenie podatnika do rejestru VAT
Podatnicy wyrejestrowani z rejestru podatników VAT, na podstawie złożonego wniosku, mogą zostać doń przywróceni. W większości przypadków ponowna rejestracja jest możliwa na podstawie złożonego VAT-R, jednakże w niektórych sytuacjach wystarczy złożyć wniosek o przywrócenie do rejestru VAT bez konieczności ponownej rejestracji.
Te sytuacje analizują następujące procedury podatkowe:
Wykreślenie i przywrócenie do rejestru podatnika VAT z powodu zawieszenia działalności – procedura ma na celu zaprezentowanie skutków zawieszenia działalności przez podatnika w kontekście jego zarejestrowania jako podatnika VAT. Zawieszenie przez podatnika działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy może skutkować wykreśleniem go z rejestru podatników VAT. Jeżeli jednak w okresie zawieszenia działalności będzie on wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu – nie zostanie on wykreślony z rejestru VAT. Zawiadomienie o wykonywaniu czynności opodatkowanych (mimo zawieszenia działalności gospodarczej) jest bowiem dla właściwego organu podstawą do tego, aby nie dokonywać wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jako przesłanka wykreślenia z rejestru podatników VAT – procedura pozwala ustalić, czy podatnik zawieszający wykonywanie działalności gospodarczej zostanie wykreślony przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru podatników VAT.
Wykreślenie i przywrócenie do rejestru podatnika VAT z powodu nieskładania deklaracji – procedura ma na celu zaprezentowanie skutków nieskładania deklaracji przez podatnika zobowiązanego do takiego działania w kontekście jego zarejestrowania jako podatnika VAT. Podatnicy VAT czynni mają obowiązek składania deklaracji VAT. W pewnym zakresie z obowiązku tego wyłączeni są podatnicy, którzy zawiesili działalność. Brak złożenia deklaracji za 3 kolejne miesiące albo za 1 kwartał stanowi dla właściwego naczelnika urzędu skarbowego przesłankę do wykreślenia podatnika z rejestru VAT. Podatnik nieskładający deklaracji, który został wykreślony z rejestru podatników VAT, może złożyć wniosek o przywrócenie rejestracji w charakterze podatnika VAT. Wniosek ten musi spełniać określone warunki, a w przypadku pozytywnego zweryfikowania wniosku – organ powinien przywrócić podmiotowi status podatnika zarejestrowanego.
Przywrócenie zarejestrowania podatnika wykreślonego z rejestru podatników VAT ze względu na nieskładanie deklaracji VAT – procedura pozwala ustalić, w jaki sposób można przywrócić zarejestrowanie podatnika wykreślonego z rejestru podatników VAT ze względu na nieskładanie deklaracji VAT.
Wykreślenie i przywrócenie do rejestru podatnika VAT z powodu składania zerowych deklaracji – procedura ma na celu zaprezentowanie skutków składania deklaracji zerowych (pustych) przez podatnika w kontekście jego zarejestrowania jako podatnika VAT. Niektórzy podatnicy – np. prowadzący działalność sezonową, czy też będący w fazie działalności przygotowawczej – mogą nie wykazywać żadnej sprzedaży (a niekiedy także i zakupów) w swojej działalności. Ich deklaracje będą wówczas zerowe. Złożenie takich deklaracji przez 3 kolejne miesiące albo za 1 kwartał jest dla właściwego organu przesłanką do wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT czynnych. Także podatnik składający deklaracje zerowe, który został wykreślony z rejestru podatników VAT, może złożyć wniosek o przywrócenie rejestracji w charakterze podatnika VAT.
Na temat wszystkich procedur zobacz krótki film film opisujący tę kategorię dokumentów.
redaktor naczelna "Przeglądu Podatkowego"
product manager Procedury Biznes