Zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej - wzory pism do nowej regulacji
Zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej przewiduje art. 4462 k.c., który wszedł w życie 19 września 2021 r. Zgodnie z założeniem prawodawcy, celem nowej regulacji jest ustanowienie prawidłowej podstawy normatywnej dla odpowiedzialności cywilnej za krzywdę najbliższych członków rodziny poszkodowanego. Krzywda ma polegać na niemożności nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej z poszkodowanym, z powodu wyrządzenia u poszkodowanego trwałego i ciężkiego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. W LEXie znajdziemy wzory pism procesowych do tej nowej instytucji prawnej.
Są to:
- Pozew w sprawie o zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnych
- Odpowiedź na pozew w sprawie o zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnych
- Pismo z wnioskami dowodowymi w sprawie o zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnych
Z punktu widzenia nowej regulacji istotne znaczenie miała uchwała 7 sędziów SN z dnia 22 października 2019 r., I NSNZP 2/19, LEX nr 2729318, w której Sąd Najwyższy orzekł, że osobie bliskiej poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego uszkodzenia ciała lub trwałego rozstroju zdrowia, nie przysługuje zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnej na podstawie art. 448 k.c. Jednocześnie Sąd Najwyższy wskazał, że w kodeksie cywilnym nie ma podstawy prawnej do zasądzenia tego rodzaju zadośćuczynienia.
Rozbieżności w orzecznictwie
Praktyka orzecznicza wcześniej nie dawała też jasnej odpowiedzi, czy sąd może przyznać zadośćuczynienie za krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu.
W części spraw sądowych zadośćuczynienie dla najbliższego członka rodziny poszkodowanego było zasądzane na podstawie art. 448 k.c. lub na podstawie art. 446 § 4 k.c. poprzez zastosowanie interpretacji rozszerzającej tego przepisu lub poprzez jego zastosowanie w drodze analogii.
Zdarzyły się jednak przypadki prawomocnego oddalenia powództw najbliższych członków rodziny poszkodowanego o zapłatę zadośćuczynienia za zerwanie więzi rodzinnej. Tego rodzaju rozstrzygnięcia są uzasadniane tym, że zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnej nie może być dochodzone ani na podstawie art. 448 k.c., gdyż nie stanowią klasycznego dobra osobistego w rozumieniu art. 23 k.c., ani na podstawie art. 446 § 4 k.c., ponieważ przepis ten dotyczy wyłącznie przypadków krzywdy w następstwie śmierci poszkodowanego.
Odpowiedź prawodawcy
W odpowiedzi na powyższy stan, prawodawca uznał, że słusznym jest zapłata zadośćuczynienia, gdy najbliższy członek rodziny dozna poważnego uszczerbku na zdrowiu, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej. W tym przypadku krzywda osoby najbliższej jest niewątpliwie zbliżona do krzywdy normatywnie uregulowanej w art 446 § 4 k.c.
Stąd nowa regulacja przewiduje prawo do zadośćuczynienia, które będzie dotyczyć szczególnie dramatycznych sytuacji, gdy w następstwie ciężkiego i trwałego uszczerbku na ciele lub rozstroju zdrowia (ciężkiego, głębokiego i nieodwracalnego upośledzenia funkcji życiowych) dochodzi do niemożności nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej. Przedmiotem regulacji są przypadki m.in. trwałego stanu śpiączki pourazowej lub stanów wegetatywnych oraz stanów związanych z uszkodzeniem mózgu albo innych przypadków poważnego i nieodwracalnego rozstroju zdrowia, skutkującego zerwaniem więzi rodzinnej z poszkodowanym.
Zdaniem prawodawcy, w tego rodzaju tragicznych sytuacjach, skutek zerwania więzi rodzinnych jest podobny w zakresie do śmierci osoby bliskiej, a cierpienie najbliższego członka rodziny związanego z takim chorym jest dominujące w dłuższym okresie, zaś intensywność poczucia i braku nadziei są nie mniejsze niż trauma związana ze śmiercią.
Celem ułatwienia dochodzenia zadośćuczynienia udostępniamy wspomniane wzory poniższych pism:
- Pozew w sprawie o zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnych
- Odpowiedź na pozew w sprawie o zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnych
- Pismo z wnioskami dowodowymi w sprawie o zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnych
product manager Działu Legal