Transparentność w działalności jednostek pomocniczych gmin

Ogromna większość gmin w Polsce utworzyła jednostki pomocnicze. Stanowią one coraz ważniejszy element partycypacji obywatelskiej w bieżącej działalności gmin na lokalnym poziomie. Wykonują powierzone im przez gminę zadania publiczne, mogą zarządzać i korzystać z powierzonego mienia.

W praktyce często dochodzi do problemów związanych z udostępnianiem informacji o ich działalności, w szczególności w ramach dostępu do informacji publicznej. Jednym z głównych jest brak wiedzy, czy jednostka pomocnicza jest zobowiązana do udostępniania informacji, jakie dokumenty mogą i powinny być udostępnianie i w jakim trybie należy to zrobić.

Jednostka pomocnicza gminy integruje lokalną społeczność

Jednostki pomocnicze pełnią ważną rolę w realizacji zadań samorządu terytorialnego. Oferują mieszkańcom bezpośrednią możliwość uczestnictwa w procesie decyzyjnym i wpływania na lokalne sprawy. Ponadto, dzięki swojemu bliskiemu kontaktowi z mieszkańcami, jednostki te mogą lepiej identyfikować potrzeby społeczności lokalnej i podejmować odpowiednie działania w celu ich zaspokojenia.

Bezpośrednia możliwość uczestnictwa w procesie decyzyjnym, wpływ na lokalne sprawy, promocja partycypacji obywatelskiej generuje z kolei potrzebę wiedzy i weryfikacji efektów działań podejmowanych na poziomie lokalnym.

Czy jednostki pomocnicze wykonują zadania publiczne?

Działania podejmowane przez jednostki pomocnicze, będące częścią procesu zarządzania gminą, w szczególności możliwość korzystania i zarządzania powierzonym przez gminę mieniem, generują w praktyce żądania dostępu do informacji będących podstawą podejmowanych decyzji.

Jednakże pozycja ustrojowa jednostek pomocniczych budzi wątpliwości czy organy tych jednostek są uprawnione do rozpatrywania wniosków o dostęp do informacji publicznej, czyli czy stanowią organ władzy publicznej w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej. Wszakże nie znajdują się literalnie w katalogu podmiotów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej wymienionych w ustawie.

Z definicji, każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w ustawie. Biorąc pod uwagę ujęty w statucie jednostki zakres zadań określający zdolność do załatwiania określonych spraw publicznych, wyodrębnioną organizację z wybieralnymi organami, wydaje się kwalifikować jednostkę pomocniczą, jako podmiot prawa publicznego.

Niestety prezentowane w tym zagadnieniu poglądy nie są jednolite. W efekcie pojawia się w praktyce szereg wątpliwości, które mają wpływ na transparentność działania jednostek pomocniczych gmin i zakres obowiązków organów tych jednostek w ramach dzielenia się informacjami.

Z pomocą w wyjaśnieniu powyższej problematyki przychodzi kompleksowa i praktyczna analiza zagadnienia udostępniania informacji publicznej w związku z działalnością jednostek pomocniczych gmin. Zachęcam do lektury komentarza praktycznego: Udostępnianie informacji publicznej o działalności jednostek pomocniczych gmin.

Tagi:
• LEX Urząd i Obywatele