Ochrona sygnalistów - jakie obowiązki mają pracodawcy?

Ustawa o ochronie sygnalistów wprowadziła obowiązek dla niektórych pracodawców dotyczący ustalenia procedury zgłoszeń wewnętrznych oraz wprowadzenia wewnętrznych kanałów ich dokonywania.

Obowiązek ustalenia procedury zgłoszeń wewnętrznych dotyczy wszystkich pracodawców, u których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę co najmniej 50 osób. Liczbę osób zatrudnionych ustala się, sumując:

• pracowników zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, przeliczając na pełne etaty;
•  osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie, jeżeli same nie są pracodawcami, niezależnie od podstawy zatrudnienia.

Pracodawcy prowadzący działalność w sektorach szczególnie narażonych na naruszenia prawa, które zagrażają interesowi publicznemu, np. w sektorze bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, są zobowiązani do wdrożenia procedur zgłoszeń wewnętrznych niezależnie od limitu osób zatrudnionych.

Obowiązek wprowadzenia procedury zgłoszeń wewnętrznych mają również jednostki organizacyjne gminy lub powiatu liczące co najmniej 10 000 mieszkańców.

 Zobacz również: Test obowiązku wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych 

Jak ustalić procedurę zgłoszeń wewnętrznych

Pracodawcy, w celu realizacji obowiązku, powinni stworzyć kanał służący zgłaszaniu nieprawidłowości oraz uchwalić procedurę ich zgłaszania. Ustawodawca nie sprecyzował dokładnych warunków, jakim powinien podlegać kanał zgłoszeń, zostawiając pracodawcom swobodę jego opracowania. Kanał ten powinien umożliwiać dokonanie zgłoszenia co najmniej ustnie lub pisemnie (w formie papierowej lub elektronicznej). Ponadto kanał powinien zapewnić sygnaliście bezpieczne i poufne warunki zgłoszenia naruszeń.

 Zobacz również: Ochrona sygnalistów - procedura zgłoszeń wewnętrznych krok po kroku

Kim jest sygnalista i co podlega zgłoszeniom?

Sygnalistą może być osoba fizyczna (np. pracownik, zleceniobiorca, przedsiębiorca, praktykant, itp.), która w kontekście związanym z pracą nabyła wiedzę o naruszeniach prawa, które miały miejsce w zakładzie pracy i następnie, po powzięciu wiadomości, dokonała zgłoszenia naruszenia lub ujawniła publicznie informacje o nim.

Naruszeniem prawa są wszystkie działania lub zaniechania niezgodne z prawem dotyczące obszarów wskazanych w art. 3 ustawy o ochronie sygnalistów, a więc m.in.: korupcji, ochrony konsumentów, bezpieczeństwa produktów i wielu innych.

Zobacz również: Czy zgłoszeniami w ramach przepisów o sygnalistach mogą być objęte także inne obszary?

Na czym polega ochrona sygnalisty?

 Ochrona sygnalisty polega na zakazie podjęcia działań odwetowych oraz próby lub groźby ich zastosowania. Sprawcą działania odwetowego może być każdy, nie tylko osoba, która dokonała naruszenia wskazanego w zgłoszeniu, ale także np. bezpośredni przełożony, osoba zarządzająca podmiotem, jak i inny współpracownik niepowiązany ze zgłoszeniem. Działania odwetowe stanowią bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie, spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem, które narusza lub może naruszyć prawa sygnalisty albo wyrządza mu szkodę. Poprzez działania odwetowe w miejscu pracy należy rozumieć np.:

• wypowiedzenie stosunku pracy;
• obniżenie wynagrodzenia;
• przeniesienie na niższe stanowisko.

Sygnalista podlega ochronie od momentu ujawnienia lub zgłoszenia naruszeń, pod warunkiem, że informacja jest prawdziwa w momencie dokonania działania przez sygnalistę.

Zobacz więcej: Sygnalista - zakres ochrony

Wiktoria Malesa

Młodsza Redaktor

Dział Zarządzania Produktami

Tagi:
• LEX Kadry