Co dalej z kredytami frankowymi w związku z brakiem uchwały SN?

2 września SN nie wydał wyczekiwanej uchwały w sprawie rozbieżności w orzecznictwie dotyczącym kredytów frankowych, a skierował pytania do Trybunału Sprawiedliwości UE. Wiele osób, zarówno frankowiczów, ale pewnie także pełnomocników procesowych zastanawia się co dalej? Co z trwającymi postępowaniami, a co z postępowaniami zawieszonymi?

Skierowane przez SN pytania do TSUE dotyczą przede wszystkim tego, czy Sąd Najwyższy w składzie uwzględniającym sędziów powołanych w procedurze z udziałem nowej Krajowej Rady Sądownictwa, stanowi niezawisły i bezstronny sąd w rozumieniu przepisów unijnych. Pytania prejudycjalne nie dotyczą natomiast kwestii związanych z wykładnią przepisów na gruncie umów kredytów denominowanych oraz indeksowanych.

Brak uchwały SN - co dalej?

Jak pisze dr Jacek Czabański w komentarzu praktycznym dostępnym w LEX - Konsekwencje prawne i praktyczne braku uchwały SN dotyczącej rozbieżności w orzecznictwie dotyczącym kredytów frankowych - III CZP 11/21: "Wobec braku wydania przez SN uchwały w sprawie III CZP 11/21, sądy powszechne nie mogą dalej zwlekać z rozstrzyganiem sporów, lecz w oparciu o dotychczasowe orzecznictwo powinny wydawać wyroki w sprawach kredytów powiązanych z kursem waluty obcej. Zawieszenie postępowania ze względu na oczekiwanie na uchwałę SN nie znajduje podstaw prawnych, a ponadto dalsze oczekiwanie narusza konstytucyjny wymóg rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki oraz prawo konsumentów do uzyskania ochrony". W takiej sytuacji zdaniem Autora należy występować o uchylenie postanowienia o zawieszeniu postępowania na podstawie art. 359 § 1 kpc. Brak podjęcia zawieszonego postępowania powinien zaś skutkować złożeniem skargi na przewlekłość postępowania.

Czy obecne orzecznictwo TSUE i SN wyjaśnia istniejące wątpliwości?

Kredyty frankowe wciąż wywołują ogromne rozbieżności w polskiej praktyce orzeczniczej. Większość z nich łączy się ze stosowaniem tu przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych. Jest to konstrukcja przeniesiona do polskiego systemu prawnego z dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich 93/13 „w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich” z dnia 5 kwietnia 1993 r. Prawo unijne nie dokonało harmonizacji postępowań mających zastosowanie do oceny potencjalnie abuzywnych postanowień umownych, a zatem postępowania te należą do porządku krajowego państw członkowskich, pod warunkiem jednak, że będą spełniały kryteria wskazane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. Powyższe oznacza konieczność szerokiego uwzględnienia dorobku orzeczniczego zarówno TSUE jak i polskiego SN, przynajmniej w ramach konsumenckiego wariantu sporu frankowego. Jest to uzasadnione tym bardziej, że w ostatnim okresie oba organy jurysdykcyjne wydały kilka istotnych rozstrzygnięć dotyczących problematyki kredytów walutowych. Wydaje się więc, że na wiele pytań można znaleźć już odpowiedzi w dotychczasowym bogatym dorobku orzeczniczym TSUE oraz SN.

Kredyty frankowe w najnowszym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE oraz Sądu Najwyższego - szkolenie online

Już 23 września o godz. 15.00 dr Łukasz Węgrzynowski omówi najnowsze orzeczenia TSUE i SN wraz z oceną ich możliwego wpływu na polską praktykę orzeczniczą w sprawach frankowych.

Analizie zostaną poddane następujące orzeczenia:

• Wyrok TSUE z dnia 29 kwietnia 2021r. (C-19/20) – drugie „polskie” orzeczenie w sprawie frankowej. Trybunał odniósł się tu do możliwości utrzymania częściowej skuteczności postanowienia stanowiącego warunek nieuczciwy, nieważności umowy zawierającej warunki nieuczciwe, jak też skutków zawarcia umowy zmieniającej umowę zawierającą warunek nieuczciwy;
• Wyroki TSUE z dnia 10 czerwca 2021r. (C‑609/19 oraz C‑776/19 do C‑782/19) – Trybunał szeroko omówił tu problematykę przedawnienia roszczeń wywodzących się z Dyrektywy 93/13, jak też zasadę przejrzystości materialnej w umowach kredytu denominowanego w walucie obcej.
• Postanowienie TSUE z dnia 10 czerwca 2021 r. (C‑198/20) – Trybunał omówił podstawowe zasady ochrony konsumenta na podstawie Dyrektywy 93/13/
• Uchwała siedmiu sędziów SN z dnia 7 maja 2021r. (III CZP 6/21) – Sąd określił zasady rozliczeń stron w razie stwierdzenia braku związania umową oraz wskazał moment właściwy dla rozpoczęcia biegu przedawnienia roszczenia restytucyjnego kredytodawcy. Przedstawił szeroką charakterystykę sankcji z art. 3851 k.c. oraz skutków abuzywności poszczególnych postanowień umownych dla całej umowy kredytu frankowego;
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2021 r. (III CZP 11/20) - Sąd określił podstawowe zasady rozliczeń stron w razie stwierdzenia braku związania umową, w szczególności możliwość zastosowania teorii salda i teorii dwóch kondykcji;
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2020r. (III CZP 87/19) – Sąd omówił procesowe sposoby realizacji żądań kredytobiorców frankowych, zwłaszcza w kontekście zależności między brakiem związania w rozumieniu art. 385(`1) k.c. i nieważnością bezwzględną.

LEX Kompas Orzeczniczy - Twój kierunek w pracy z orzeczeniami

Ustalenie praktyki orzeczniczej i obowiązujących linii orzeczniczych stanowi podstawę pracy prawnika. Okazuje się, że research orzeczniczy może zająć więcej czasu niż napisanie pisma procesowego. Może trwać kilka godzin, a nawet kilka dni. Dzięki nowym funkcjonalnościom dostępnym w LEX Kompas Orzeczniczy taki research może być znacznie krótszy.

Zobacz jak LEX Kompas Orzeczniczy działa w praktyce.

Polecam dostępne w LEX liczne publikacje na temat dochodzenia roszczeń w sprawie kredytów frankowych:

• Przedawnienie roszczeń z nieważnej umowy kredytu frankowego. Glosa do uchwały siedmiu sędziów SN z dnia 7 maja 2021 r., III CZP 6/21,
• Niektóre aspekty wadliwości umowy kredytu frankowego w ocenie Trybunału Sprawiedliwości UE. Glosa do wyroku TS z dnia 29 kwietnia 2021 r., C-19/20
• Rozliczenie stron nieważnej umowy kredytu według uchwały SN z 7 maja 2021 III CZP 6/21,
• Niedozwolone postanowienia umowne w orzecznictwie TSUE ze szczególnym uwzględnieniem kredytów frankowych,
• Kredyty frankowe – odpowiedzi na pytania z praktyki,
• Dochodzenie roszczeń na gruncie kredytów frankowych w praktyce,
• Wyliczenie wysokości roszczenia oraz rozliczenie stron nieważnej umowy kredytu,
• Ryzyko dla kredytobiorcy związane z kredytem powiązanym z kursem CHF,
• Konstruowanie roszczenia w pozwie frankowym – zagadnienia praktyczne,
• Klauzule abuzywne jako podstawa prowadzenia sprawy frankowej,
• Nieważność z mocy ustawy w sprawie frankowej.

Katarzyna Irytowska

Product manager LEX Kancelaria Prawna