Podział nieruchomości do korzystania (podział quoad usum)
Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Współwłaściciele w drodze umowy mogą jednak bezpośrednie i wspólne korzystanie z całej rzeczy zmienić na bezpośrednie korzystanie z wydzielonych części rzeczy (podział quoad usum). Umowa taka powinna być zawarta przez ogół współwłaścicieli. W braku zgody, podziału może dokonać sąd.
W procedurze Postępowanie w sprawie z wniosku o dokonanie podziału nieruchomości do korzystania czytamy, że jeśli wykonywanie posiadania wspólnej rzeczy wymaga współdziałania wszystkich zainteresowanych, z wnioskiem do sądu o podział quoad usum może wystąpić, tak jak z wnioskiem dotyczącym czynności zwykłego zarządu, każdy ze współwłaścicieli.
Natomiast w innych przypadkach wniosek do sądu o podział quoad usum powinien być złożony, tak jak wniosek dotyczący czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu, przez współwłaścicieli, których udziały wynoszą co najmniej połowę.
Jakie są wymagania formalne wniosku?
Jak wskazują Autorzy procedury, wniosek wszczynający postępowanie sądowe o dokonanie podziału nieruchomości do korzystania (podział quoad usum) poza ogólnymi wymaganiami pism w postępowaniu cywilnym, musi ponadto:
- wskazywać nieruchomość, której podziału do korzystania domaga się współwłaściciel;
- określać propozycję podziału;
- wskazywać argumenty przemawiające za twierdzeniami wnioskodawcy;
- zawierać wnioski dowodowe na poparcie ww. argumentów.
Do wniosków, dotyczących nieruchomości ujawnionych w księdze wieczystej lub dla których prowadzony jest zbiór dokumentów, należy dołączyć odpis z księgi wieczystej albo zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru dokumentów.
Do którego sądu należy złożyć wniosek?
Autorzy procedury podkreślają, że wniosek wszczynający postępowanie sądowe o podział nieruchomości do korzystania powinien zostać złożony do właściwego wydziału (funkcjonalnie powołanego do rozpoznawania określonej kategorii spraw) właściwego sądu (miejscowo, rzeczowo i funkcjonalnie).
Wyłącznie właściwy dla tego rodzaju spraw w myśl art. 507 w zw. z art. 606 k.p.c. jest sąd rejonowy położenia nieruchomości, przy czym gdy nieruchomość jest położona w kilku okręgach sądowych, wybór sądu właściwego między tymi sądami należy do wnioskodawcy według art. 43 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
Kiedy sąd oddali, a kiedy uwzględni wniosek?
Sąd oddala wniosek o podział nieruchomości do korzystania, jeżeli dokonanie podziału jest:
- niemożliwe lub
- sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem nieruchomości.
Z kolei sąd uwzględniając wniosek, wyraźnie określa części rzeczy wspólnej przypadające do wyłącznego korzystania przez poszczególnych współwłaścicieli, a ponadto - w razie zgłoszenia takiego żądania - nakazuje wydanie każdemu ze współwłaścicieli przypadającej mu części rzeczy.
Autorzy procedury wskazują również, że w razie zmiany okoliczności dopuszczalne jest żądanie dokonania ponownego podziału - nie zachodzi wówczas przeszkoda w postaci powagi rzeczy osądzonej. Dokonany podział wiąże także następców prawnych stron.
Orzeczenie sądu określające sposób korzystania z rzeczy wspólnej ma charakter prawokształtujący. Podział quoad usum nie kreuje jednak żadnych praw rzeczowych ani obligacyjnych. Nie może być również utożsamiany ze zniesieniem wspólności istniejącego prawa, w szczególności ze zniesieniem współwłasności. Dokonanie podziału quoad usum oznacza wyłącznie wewnętrzne zorganizowanie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej.
Znacznie więcej informacji na ten temat znajdziesz w procedurze Postępowanie w sprawie z wniosku o dokonanie podziału nieruchomości do korzystania
Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat samych procedur, zobacz krótki film opisujący tę kategorię dokumentów.
Senior product manager Działu Legal