Unijne rozporządzenie w sprawie wylesiania: jakie ryzyka, obowiązki i sankcje niesie dla firm spożywczych?

Nowe unijne rozporządzenie, przewidujące, że niektóre surowce i produkty mogą trafić na rynek UE, o ile nie prowadzą do wylesiania, wzbudza coraz więcej kontrowersji. Zaniepokojeni są zwłaszcza producenci kawy i słodyczy. Obawy z ich strony dotyczą m.in. wdrożenia nowego prawa w praktyce i jego ekonomicznych skutków.

Obawy sektora spożywczego dotyczące nowej regulacji

W kontekście nowego prawa producenci i dystrybutorzy żywności wskazują zwłaszcza na trudności z prześledzeniem drogi produktów w całym łańcuchu dostaw, począwszy od punktu ich produkcji. W celu uniknięcia dotkliwych sankcji za nieprzestrzeganie unijnego prawa (możliwość ukarania grzywną w wysokości do 4 proc. obrotów firmy) przedsiębiorstwa te skarżą się, że będą musiały zrezygnować z producentów dóbr konsumpcyjnych z "ryzykownymi" łańcuchami dostaw i w związku z tym dokonać istotnych zmian w tych łańcuchach. To zaś z kolei może prowadzić do potencjalnych problemów z podażą produktów i wzrostem ich cen. Już teraz mówi się, że jednym z czynników odpowiadających za obecne, rekordowo wysokie ceny kakao jest m.in. nowe, radykalne unijne prawo.

Środki spożywcze objęte rozporządzeniem w sprawie wylesiania

Nowa regulacja obejmie swoim zakresem m.in. następujące środki spożywcze:

• ziarna kakao,
• masło, tłuszcz i olej kakaowy,
• czekolada i pozostałe przetwory spożywcze zawierające kakao,
• kawa,
• olej palmowy i jego frakcje,
• nasiona soi,
• mąka i mączka z nasion soi,
• olej sojowy i jego frakcje oraz
• mięso, podroby i krew z bydła.

Przedsiębiorcy - zakazy i obowiązki

Przedmiotowe rozporządzenie wprowadza przede wszystkim zakaz wprowadzania do obrotu lub wywożenia produktów związanych z wylesianiem. Dotyczy on zwłaszcza przypadku, gdy wymienione wyżej towary i produkty są niezgodne z wymogami wynikającymi z regulacji.

Oprócz tego rozporządzenie nakłada na przedsiębiorców wiele innych obowiązków. Polegają one m.in. na:

• gromadzeniu informacji,
• dokonaniu oceny ryzyka dotyczącej zgodności tych produktów z wymogami regulacji,
• przyjęciu procedury i środków zmniejszania ryzyka oraz
• zachowaniu należytej staranności.

Sankcje

W razie naruszenia przepisów rozporządzenia, przewiduje ono katalog sankcji obejmujący obowiązek podjęcia działań naprawczych oraz kary.

Działania naprawcze mogą polegać m.in. na:

• uniemożliwieniu wprowadzenia towaru lub produktu do obrotu, lub udostępnienia ich na rynku lub wywozu,
• natychmiastowym ich wycofaniu,
• ich przekazaniu na cele charytatywne lub cele pożytku publicznego.

Jeśli chodzi o kary, o rodzaju i ich wymiarze kar mają decydować ostatecznie państwa członkowskie. Mogą one zgodnie z rozporządzeniem obejmować m.in.:

• grzywny,
• konfiskatę produktów lub dochodów, czy
• czasowe wykluczenie na okres maksymalnie 12 miesięcy z procedur udzielania zamówień publicznych.

Jakie inne surowce i produkty niespożywcze obejmie regulacja?

Warto podkreślić, że regulacja obejmie swoim zakresem również inne niż spożywcze towary i produkty pochodne. Chodzi przede wszystkim o:

• skóry bydlęce,
• drewno i wyroby pochodne z drewna (np. meble, budynki prefabrykowane z drewna) oraz
• kauczuk i wyroby z kauczuku (np. opony i dętki).

Wydaje się, że w przypadku Polski nowa regulacja powinna mieć największe znaczenie dla przemysłu gumowego, a zwłaszcza oponiarskiego.

Wejście w życie, stosowanie i implementacja rozporządzenia

Rozporządzenie weszło w życie 29 czerwca 2023 r. W zakresie większości przepisów będzie ono stosowane od 30 grudnia 2024 r.

Chociaż rozporządzenie ma charakter bezpośrednio obowiązujący, to część przepisów wymaga implementacji przez państwa członkowskie. Dotyczy to przede wszystkim:

• wyznaczenia właściwego organu lub organów odpowiedzialnych za wypełnienie obowiązków wynikających z rozporządzenia oraz
• określenia zasad dotyczących kar mających zastosowanie w przypadku naruszeń rozporządzenia przez podmioty i podmioty handlowe i wprowadzenia wszelkich środków niezbędnych do ich wdrożenia.

Uwaga!

Analizę przedmiotowego rozporządzenia w kontekście sektora spożywczego znaleźć można w komentarzu praktycznym Gabrieli Łuniewskiej, prawniczki Centrum Prawa Żywnościowego i Produktowego, pt.: "Firmy spożywcze i produkty związane z wylesianiem: obowiązki, terminy i sankcje", który został niedawno udostępniony w programie LEX Prawo Europejskie.

Tagi:
• LEX Prawo Europejskie