Stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu

Spadek, to jedna z tych kategorii spraw, które prędzej czy później dotykają w zasadzie każdego z nas. Nie dziwi zatem fakt, że spraw spadkowych w sądach jest naprawdę bardzo dużo. Z uwagi na podstawę nabycia spadku wyróżniamy stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu albo stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy.

Bez wdawania się w polemikę, które z rozwiązań - na podstawie testamentu czy ustawy - jest lepsze, Paweł Wiśniewski w procedurze: Postępowanie w sprawie z wniosku o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu przypomina również, że możliwa jest sytuacja, w której do części spadku następuje dziedziczenie ustawowe, a do pozostałej części spadku dziedziczenie testamentowe.

Co powinien zawierać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu?

Autor procedury wskazuje, że należycie sformułowany wniosek o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu powinien odpowiadać ogólnym wymaganiom pisma procesowego, a w szczególności powinien zawierać:

• oznaczenie spadkodawcy (imię i nazwisko), po którym ma nastąpić stwierdzenie nabycia spadku,
• datę i miejsce zgonu spadkodawcy,
• wskazanie ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić - miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część,
• wymienienie uczestników postępowania, tj. osób, których praw dotyczy wynik postępowania.

Nie jest natomiast konieczne wskazywanie osób, które odziedziczyły spadek, albowiem sąd z urzędu bada, kto jest spadkobiercą i stwierdza nabycie spadku przez spadkobierców, choćby były nimi inne osoby niż te, które wskazali uczestnicy.

Co należy dostarczyć w trakcie postępowania spadkowego?

Uczestnicy postępowania o stwierdzenie nabycia spadku powinni przedłożyć sądowi testament spadkodawcy, jeżeli jest w ich władaniu. Jeżeli nie uczynią tego albo testament znajduje się u osoby trzeciej, sąd powinien wydać postanowienie nakazujące osobie, u której testament się znajduje, złożenie testamentu w wyznaczonym terminie.

Paweł Wiśniewski wskazuje, że może się również zdarzyć, że testament znajduje się już w sądzie spadku, albowiem podlegał otwarciu i ogłoszeniu w odrębnym postępowaniu. W takim wypadku należy dołączyć akta sprawy o otwarcie i ogłoszenie testamentu oraz przechowywany w sądzie testament.

Jeżeli zaś testament został otwarty i ogłoszony przez notariusza, sąd zwraca się do notariusza o przesłanie testamentu.

W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku sąd nie ma obowiązku prowadzenia z urzędu postępowania dowodowego, a tym bardziej nie ma obowiązku prowadzenia z urzędu dochodzenia w celu uzyskania ewentualnych dowodów.

Weryfikacji, czy przedstawiony materiał dowodowy, obejmujący w szczególności testamenty, jest zupełny, służy zaś szczególny dowód w postaci zapewnienia spadkowego, które sąd odbiera od znanych spadkobierców w celu ustalenia, czy nie ma innych spadkobierców. Jeżeli zapewnienie nie było złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne dowody nie będą uznane przez sąd za wystarczające, postanowienie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie.

Co, jeśli pojawią się jakieś wątpliwości co do testamentu?

W procedurze czytamy również, że jeżeli sąd nie poweźmie wątpliwości, że testament jest nieważny lub nieskuteczny, to nie jest obowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów celem potwierdzenia jego ważności i skuteczności. W wypadku, gdy zarzut nieważności lub nieskuteczności testamentu nie wywoła uzasadnionych wątpliwości sądu, to na uczestniku postępowania, który podniósł odpowiedni zarzut, spoczywa ciężar udowodnienia jego trafności.

W razie uzasadnionych wątpliwości (w szczególności wywołanych zarzutem zgłoszonych przez uczestnika postępowania), czy zawarte w testamencie własnoręcznym oświadczenie zostało zapisane i podpisane własnoręcznie przez spadkodawcę, na rozwianie których nie pozwala samodzielne badanie prawdziwości pisma przez sąd, polegające na porównaniu pisma na testamencie z pismem spadkodawcy na innych dokumentach niewątpliwe prawdziwych, sąd powinien dopuścić dowód z opinii biegłego z zakresu badania pisma ręcznego.

Znacznie więcej informacji na ten temat znajdziesz w procedurze: Postępowanie w sprawie z wniosku o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat samych procedur, zobacz krótki film https://www.youtube.com/watch?v=4d_sNsKQ3Qc opisujący tę kategorię dokumentów.

Wojciech Kowalski

product manager Działu Legal