Wznowienie postępowania cywilnego
Wznowienie postępowania cywilnego to instytucja prawna, której celem jest stworzenie możliwości ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, która została już prawomocnie osądzona. Postępowanie ze skargi o wznowienie postępowania łączy cechy procedury uruchamianej wniesieniem środka zaskarżenia i pisma wszczynającego postępowanie w sprawie. Skarga służy usunięciu uchybień procesowych lub wad podstawy orzeczenia ujawnionych po uprawomocnieniu się orzeczenia.
Ten szczególny rodzaj postępowania został opisany - w postaci interaktywnych schematów - przez Roberta Bełcząckiego. Jednym z nich jest procedura: Wniesienie skargi o wznowienie postępowania od wyroku sądu pierwszej instancji.
Które postępowania można wznowić?
Okazuje się, że nie w każdej sytuacji możliwe jest wznowienie postępowania.
Proces podlegać może wznowieniu, jeśli zakończony został wyrokiem. Wyjątkowo, wznowiony może zostać także proces zakończony postanowieniem, ale tylko w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane postanowienie.
Podobnie jak proces, postępowanie nieprocesowe podlegać może wznowieniu, jeśli zakończyło się postanowieniem co do istoty sprawy, a tylko wyjątkowo postanowieniem nie kończącym sprawy merytorycznie, w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane postanowienie.
Niedopuszczalne jest wznowienie postępowania od wyroku orzekającego
- unieważnienie małżeństwa lub rozwód albo
- ustalającego nieistnienie małżeństwa,
jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po jego uprawomocnieniu się nowy związek małżeński.
Niedopuszczalne jest też dalsze wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie.
Kiedy można żądać wznowienia postępowania?
Jak wskazuje Robert Bełczącki, bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie wyznaczają dwa zdarzenia.
Pierwszym jest uprawomocnienie się wyroku kończącego postępowanie. Nie można żądać wznowienia po upływie pięciu lat od uprawomocnienia się wyroku, z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana (wówczas dzień uprawomocnienia się wyroku nie wpływa na bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie).
Zdarzeniem drugim jest natomiast dowiedzenie się o istniejącej podstawie wznowienia. Skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym, liczonym od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy.
Chodzi tutaj o faktyczne dowiedzenie się, a nie możliwość dowiedzenia się przy zachowaniu należytej staranności.
Czy do wniesienia skargi potrzebny jest radca prawny lub adwokat?
Wniesienie skargi o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem sądu pierwszej instancji nie jest objęte przymusem adwokacko-radcowskim.
Jeśli w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji skarżący był reprezentowany przez pełnomocnika, udzielone wówczas pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do wniesienia skargi o wznowienie postępowania, chyba że zastrzeżono w nim inaczej.
Na co należy zwrócić uwagę wnosząc skargę o wznowienie postępowania?
Skuteczne wniesienie skargi o wznowienie postępowania wiąże się ze spełnieniem szeregu wymogów natury formalnej, czy fiskalnej, które następnie podlegają badaniu przez sąd. Przygotowując skargę o wznowienie postępowania należy odpowiedzieć sobie m.in. na takie pytania, jak:
- czy skarga spełnia wymagania przewidziane dla pozwu?
- czy skarga wskazuje zaskarżone orzeczenie?
- czy skarga zawiera podstawę wznowienia?
- czy skarga zawiera uzasadnienie podstawy wznowienia?
- czy skarga przytacza okoliczności potwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi?
- czy skarga zawiera wniosek o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia?
- czy od skargi uiszczona została należna opłata sądowa?
Informacje dotyczące tego, na co należy zwrócić uwagę odpowiadając sobie na powyższe pytania znajdziemy z kolei w dwóch innych procedurach:
- Badanie skargi o wznowienie przed sądem pierwszej albo drugiej instancji ze względu na wymagania formalne
- Badanie skargi o wznowienie przed sądem pierwszej albo drugiej instancji ze względu na wymagania fiskalne
Znacznie więcej informacji na temat przebiegu postępowania, można znaleźć we wspomnianej procedurze: Wniesienie skargi o wznowienie postępowania od wyroku sądu pierwszej instancji.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat samych procedur, zobacz krótki film opisujący tę kategorię dokumentów.
Senior Product Manager Działu Legal