Klasyfikacja budżetowa odszkodowań
Jednostki sektora finansów publicznych, zwłaszcza będące jednostkami organizacyjnymi znajdują się niekiedy w sytuacji, w której zmuszone są do zapłacenia odszkodowania zasądzonego na rzecz osoby fizycznej lub innej jednostki. Sytuacja taka bywa kłopotliwa, nie tylko pod względem finansowym, ale także księgowym. Pojawiają się bowiem dylematy, jak właściwie postąpić od strony księgowej z ewidencją oraz klasyfikacją budżetową wydatków związanych z odszkodowaniami. Zwłaszcza, że właściwe przyporządkowanie do paragrafu wydatkowego - w dużej mierze zależy od sytuacji indywidualnej, podmiotu na rzecz, którego wypłacane jest odszkodowanie oraz szeregu innych czynników.
Paragraf dla odszkodowania dla osoby fizycznej
Pewna gmina ponosiła wydatki na wypłatę odszkodowań w ramach zawartej umowy z firmą ubezpieczeniową, otrzymując polisę ubezpieczenia OC. Po rozpatrzeniu szkody wypłaca odszkodowania dla osób fizycznych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów 2.03.2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych ww. wydatki kwalifikowane są do paragrafu 459. Ale co w sytuacji, gdy odszkodowanie dla poszkodowanych wypłacane będzie bezpośrednio przez firmę ubezpieczeniową a następnie gmina rozliczy się z ubezpieczycielem? DO jakiego paragrafu wtedy powinno się taki wydatek zaklasyfikować.
Tutaj, z uwagi na zmianę charakteru prawnego relacji łączącej gminę z firmą ubezpieczeniową jako – usługę na rzecz gminy, istnieją podstawy do zastosowania paragrafu 430 - jak precyzuje ekspert i członek Kolegium RIO p. Marcin Nagórek. W konsekwencji istnieją przesłanki, aby zastosować ogólny paragraf 430 (Zakup usług pozostałych).
Odszkodowanie na rzecz spółki mieszkaniowej - paragraf 460?
Spółka mieszkaniowa wystawiała dla gminy wezwane do zapłaty odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku sądu.
W takim przypadku odszkodowanie na rzecz spółki gmina powinna zaklasyfikować do paragrafu 460 - Kary, odszkodowania i grzywny wypłacane na rzecz osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych z odpowiednią czwartą cyfrą - radzi p. Krystyna Gąsiorek - doświadczony szkoleniowiec oraz specjalistka w zakresie sprawozdawczości budżetowej i finansów publicznych. W załączniku nr 4 do rozporządzenia określono paragrafy wydatków, należy zaznaczyć, że klasyfikacja paragrafów wydatków jest czterocyfrowa. Czwartą cyfrą jest cyfra od zero do dziewięć. Odszkodowanie na rzecz spółki gmina powinna zaklasyfikować do § 460 - Kary, odszkodowania i grzywny wypłacane na rzecz osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych z odpowiednią czwartą cyfrą.
Odszkodowanie z polisy ubezpieczeniowej wynikającej z zawartej przez jednostkę umowy
Szkoła publiczna, zawarła umowę ubezpieczenia z firmą, a otrzymane z polisy ubezpieczeniowej odszkodowanie za szkody w mieniu zakwalifikowała w paragrafie 0950. Jednak czy w tym samym paragrafie może ująć wpływ odszkodowania za zniszczone mienie z polisy sprawcy? Tutaj z pomocą przychodzą objaśnienia do załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z 2.03.2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, ponieważ precyzują one, że właściwym paragrafem klasyfikacji budżetowej dla uzyskanych dochodów z odszkodowań z innych tytułów niż umowa jest paragraf 097 Wpływy z różnych dochodów, jeżeli wpływ odszkodowania nie wynika z zawartej przez jednostkę umowy. Nie należy jednak mylić tego paragrafu z innym, czyli paragrafem 095, służącym do klasyfikacji dochodów z odszkodowań wynikających z umów.
Klasyfikacja budżetowa odszkodowań za przejęcie gruntów pod inwestycje drogowe
Częstym problemem jednostek samorządu terytorialnego jest klasyfikacja odszkodowań za prawo własności nieruchomości. Weźmy pod uwagę przykład: na podstawie decyzji organu administracji rządowej przyznano gminie odszkodowanie za prawo własności nieruchomości przejętych pod budowę drogi ekspresowej. Zobowiązanym do wypłaty świadczenia jest zarządca dróg krajowych. Gmina, jako czynny podatnik VAT, otrzymała odszkodowanie na podstawie decyzji ZRID, które obejmują kilka działek – każda z nich posiada odrębną decyzję administracyjną. Grunty były niezabudowane i wykorzystywane jako drogi dojazdowe (gruntowe lub asfaltowe), zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego przeznaczone pod drogi publiczne lub częściowo pod zabudowę produkcyjno-usługową.
Wątpliwości dotyczyły prawidłowego ujęcia wpłat w ewidencji księgowej (np. konta 130/221) oraz klasyfikacji działek w kontekście rodzaju gruntu – czy traktować je jako drogi rolne (dział 010 „Rolnictwo i łowiectwo”) czy jako element gospodarki mieszkaniowej (dział 700). Problem pojawił się również w przypadku działek o mieszanym przeznaczeniu (rolnym i budowlanym).
Odszkodowanie za przejęte grunty należy zakwalifikować w dziale 700 „Gospodarka mieszkaniowa”, rozdziale 70005 „Gospodarka gruntami i nieruchomościami”. Podstawą są przepisy ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawy o drogach publicznych oraz ustawy o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, rodzaj gruntu (droga gruntowa, asfaltowa, teren rolny czy usługowy) nie wpływa na sposób klasyfikacji odszkodowania – decyduje cel przejęcia nieruchomości i jego związek z gospodarką gruntami.
