Co warto wiedzieć o ochronie przedemerytalnej pracowników
Pracownicy, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, są objęci tzw. ochroną przedemerytalną, czyli szczególną ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę. W praktyce pojawia się wiele wątpliwości, kogo ta ochrona dotyczy, w jakim okresie oraz czy są od niej wyjątki.
Co o ochronie przedemerytalnej mówi Kodeks pracy...
Zgodnie z art. 39 Kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Zobacz również:
Wyjątki wykluczające ochronę przedemerytalną
Ochrona przedemerytalna nie działa w przypadku uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Kiedy przysługuje ochrona przedemerytalna?
"Zakaz, o którym mowa w art. 39 k.p., obejmuje 4 lata wstecz, licząc od osiągnięcia normalnego wieku emerytalnego (a więc powszechnego i obniżonego wieku emerytalnego), nie dotyczy zaś sytuacji, w której pracownik przechodzi na emeryturę w tzw. wcześniejszym wieku emerytalnym" (K. Jaśkowski [w:] E. Maniewska, K. Jaśkowski, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, LEX/el. 2025, art. 39, art. 40.).
Zobacz również:
Jak prawidłowo liczyć okres ochrony przedemerytalnej w przypadku górników?
Gdy umowa na czas określony wygasa przed osiągnięciem wieku emerytalnego
Dotychczas wątpliwości budziła kwestia czy ochrona przedemerytalna obowiązuje w przypadku, gdy umowa o pracę na czas określony wygasa przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
Takie pytanie prawne otrzymał również SN od sądu okręgowego rozpatrującego tego typu sprawę: "Czy zakaz wypowiedzenia z art. 39 kodeksu pracy dotyczy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony także wówczas, gdy umowę zawarto na okres, który upływa przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego".
W odpowiedzi SN wydał uchwałę, w której stwierdził, że „wynikający z art. 39 kodeksu pracy zakaz wypowiedzenia umowy o pracę dotyczy także umowy zawartej na czas określony, w tym też takiej, której okres obowiązywania upływa przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego”.
SN: Ochrona przedemerytalna także wtedy, gdy umowa wygasa przed osiągnięciem wieku emerytalnego
Co z rozwiązaniem bez wypowiedzenia podczas okresu ochrony przedemerytalnej?
Zgodnie z art. 39 k.p., zakaz dotyczy rozwiązania umowy o pracę w trybie wypowiedzenia przez pracodawcę. Nie dotyczy natomiast rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia czy w drodze porozumienia.
Czy można wypowiedzieć warunki umowy w okresie trwania ochrony przedemerytalnej?
Zgodnie z art. 43 k.p., pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy (czyli złożyć tzw. wypowiedzenie zmieniające) pracownikowi objętemu ochroną przedemerytalną, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:
- wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy;
- stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Pracodawca może również wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi w wieku przedemerytalnym z przyczyn niedotyczących pracownika, np. z powodu likwidacji stanowiska pracy (na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, którą stosuje się do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników). Natomiast, jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy spowodowałoby obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi będzie przysługiwał dodatek wyrównawczy do końca okresu, w którym będzie korzystał ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem.
Zobacz również:
Czy pracodawca może dać zmianę warunków wynagrodzenia pracownicy w wieku ochronnym?
.jpg)
