Kiedy praca w godzinach nadliczbowych jest dozwolona i jak ją rekompensować?

Kiedy pracodawca może wydać polecenie wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych? Czy wszyscy pracownicy mogą pracować ponad obowiązujący wymiar czasu pracy? Jak taką pracę należy zrekompensować?

Praca w godzinach nadliczbowych

Praca w godzinach nadliczbowych jest pracą wykonywaną przez pracownika ponad obowiązujące go normy czasu pracy, a także ponad przedłużony dobowy wymiar, który wynika z obowiązującego systemu i rozkładu. Przez obowiązujące normy czasu pracy należy rozumieć maksymalny czas pozostawania do dyspozycji pracodawcy na dobę lub średnio w danym okresie rozliczeniowym. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w dwóch przypadkach:

•  konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
•  szczególnych potrzeb pracodawcy.

Zobacz również: Praca w godzinach nadliczbowych

Kogo nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych?

 Pracy w godzinach nadliczbowych nie wolno polecać niektórym grupom pracowników, niezależnie od wystąpienia przesłanki awarii czy też szczególnych potrzeb pracodawcy. Ograniczeniem objęte są następujące grupy pracowników:

• kobiety w ciąży,
• pracownicy młodociani,
• pracownicy opiekujący się dziećmi do lat 8, bez ich zgody,
• pracownicy niepełnosprawni, oprócz pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu, a także tych, na których wniosek lekarze wyrazili zgodę na pracę w nadgodzinach.

 Więcej zobacz Warunki dopuszczalności pracy w godzinach nadliczbowych

Rekompensata za pracę w godzinach nadliczbowych

 Praca w godzinach nadliczbowych może być rekompensowana pracownikowi w formie: - dodatkowego wynagrodzenia albo - czasu wolnego od pracy. W przypadku, gdy praca odbywała się w dniu wolnym od pracy wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, pracodawca powinien - przede wszystkim udzielić pracownikowi dnia wolnego od pracy.

Zobacz również: Jak prawidłowo pracodawca powinien zrekompensować pracownikowi pracę w godzinach nadliczbowych

Dodatkowe wynagrodzenie

Pracownikowi za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości:

• 50% wynagrodzenia lub
• 100% wynagrodzenia, jeżeli praca świadczona była w:

1. nocy,
2. niedziele i święta, niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
3. dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia przysługuje również za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Zobacz więcej: Nadgodziny średniotygodniowe – kiedy powstają i jak je rekompensować

Czas wolny od pracy

Czas wolny może być udzielony każdemu pracownikowi (również na stanowisku kierowniczym), jeżeli przysługuje mu prawo do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Uprawnienie nie przysługuje pracownikom zarządzającym w imieniu pracodawcy zakładem pracy! Udzielenie czasu wolnego może nastąpić na wniosek pracownika (wtedy przysługuje w tym samym wymiarze) albo z inicjatywy pracodawcy (wtedy przysługuje czas wolny w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych; co ważne, nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy).

Zobacz również: Udzielenie czasu wolnego za nadgodziny a wynagrodzenie pracownika

Natomiast pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym.

Zobacz więcej: Praca w wolną sobotę a praca w godzinach nadliczbowych

Wiktoria Malesa

Młodsza Redaktor

Dział Zarządzania Produktami

Tagi:
• LEX Kadry